هائوئی . (اِخ ) (۱) والانتن . دانشمند فرانسوی که در سال 1745 م . در سن ژوس (اوآز) (۲) متولد شد و در سال 1822 م . وفات یافت . وی برادر رنه ژوس هائوئی میباشد. نخست کارمند ساده ای در وزارت امور خارجه بود. در همان وقت به فکر افتاد مانند اپه (۳) کشیش که عمر خود را وقف تعلیم وتربیت کر و لال ها کرده بود، او نیز وقت خود را وقف تعلیم کوران کند. در پی این اندیشه کتابهائی با خطوط برجسته ابتکار کرد. در سال 1784 م . خانه ای برای جوانان کور تأسیس کرد که از آن پس دولت آن را پذیرفت و مؤسسه ملی جوانان کور شد. قلبی مهربان داشت و اندکی خیالاتی بود. چون به تئوفیلانترپی (۴) مشهور شده بود ناپلئون او را طرد کرد و مدرسه ٔ وی را از این نظر به مدرسه ٔ خیریه کنزون ها (۵) ضمیمه کرد. هائوئی در سال 1806 م . پاریس را به عزم سن پترزبورگ (۶) و تأسیس مدرسه ٔ کوران ترک گفت . در رهگذرش دربرلین مردم را به ایجاد مؤسسه ای شبیه به مؤسسه ٔ خود برانگیخت . و تا سال 1817 م . به فرانسه دیگر برنگشت . از آثار اوست : تحقیق در تعلیم و تربیت کوران 6 (۷) م . که با چاپ برجسته مخصوص بچه های کور است . انجمن والنتن هائوئی برای بهبود کوران (۸) واقع در خیابان 31 برتوی (۹) پاریس است و در موزه ٔ خود (۱۰) دارای تصویری از هائوئی و مجموعه ٔ نفیس از نامه هایی است که به خط اوست .