در این کتاب، دو دسته از دلایل یا نظریات 'هانتیگتون' به نقد و انتقاد کشیده میشود. هانتینگتون معتقد است بزرگترین، حدیترین و در عین حال خشونتآورترین رویارویی میان دو تمدن اسلام و غرب اتفاق خواهد افتاد. او اعتقاد دارد که میان اسلام و جهان مسیحی همواره تضاد و رویارویی بوده است. به علاوه معتقد است که بسیاری از مبانی اعتقادی مسلمانان با مبانی غرب متضاد است؛ از مبانی و اعتقادات اقتصادی گرفته تا سیاسی، حقوق بشر، حقوق زنان و بسیاری مسائل دیگر. نگارنده در پی رد این نظریه دو دسته از دلایل تاریخی و عقیدتی را مطرح میسازد و اندیشهی گفتوگوی تمدنهای خاتمی را نیز به پیش میکشد. بخش آغازین کتاب گفتوگوی نویسنده با مجلهی 'توسعه' است درخصوص برخورد یا گفتوگوی تمدنها. در پی آن، کنکاشی در زمینهی بازشناسی بحث برخورد یا گفتوگوی میان تمدنها، و آشنایی بیشتر با نظریهی هانتینگتون، موافقان و مخالفانش، صورت میگیرد.