این کتاب مجموعه مقالات برگزیده, دهمین همایش بینالمللی آسیای مرکزی و قفقاز' است که با عنوان 'تجربیات گذشته, چشمانداز آینده' در دی ماه 1381 در محل دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه برگزار شد. مقالات و سخنرانیهای این مجموعه طی چهار فصل تنظیم شده است. فصل اول با موضوع 'تحولات سیاسی و امنیتی آسیای مرکزی قفقاز' شامل 10 مقاله است که عبارتاند از: 'ناامنی و نابرابری در آسیای مرکزی' علل و پیامدها/ شهر بانو تاجر بخش', 'استفاده از آبهای فرامرزی امنیت بینالمللی و مدیریت بحران در آسیای مرکزی/ پیام فروغی', 'ویژگیهای ژئوپلتیکی و نظامی ـ امنیتی قفقاز و منطقه خزر از دیدگاه امنیتی/ لاریساروبان', 'عوامل غیر سنتی موثر بر امنیت در آسیای مرکزی: دیدگاه چین/ محمد جواد امیدوارنیا', 'منطقه عاری از سلاحهای هستهای در آسیای مرکزی به سوی امنیت پایدار/ حیدرعلی بلوچی', 'فقدان امنیت در آسیای مرکزی/ وینفرد داشنایدر دیترز', 'مفهوم امنیتی که زمان آن فرا رسیده است: منطقه عاری از سلاحهای هستهای آسیای مرکزی/ ارژبت رژا', 'دولتهای آسیای مرکزی و مسئله امنیت/ ر. گ. شامگونف', 'تاثیر وضعیت افغانستان بر امنیت آسیای مرکزی/ عسگر شومانف' و 'سیاست آمریکا در آسیای مرکزی و اوراسیا.../ سیف الدین ارول', فصل دوم با عنوان 'تحولات دریای خزر' شامل پنج مقاله با این عناوین است: 'دریای خزر و ضرورتهای زیست محیطی: هماهنگی برای مقابله با مشکلات/ عباس ملکی', 'بازی بزرگ در آسیای مرکزی و حوزه دریای خزر/ الکساندر رار', 'بحران زیست محیطی و امنیت دریای خزر/ رضا سیمبر', 'امنیت دریای خزر: طرح نظام امنیت جدید در آسیای مرکزی و قفقاز/ بهروز ترک زاد', 'وشرایط جدید توسعه زیر ساختهای حمل و نقل منطقه خزر/ چنگیز اسماعیل اف', 'فصل سوم حاوی شش مقاله با موضوع 'راهکارهای افزایش همکاری' است: 'پیشگیری از درگیری: اولویت اصلی سازمان ملل/ ولادیمیر گوریایف', 'آسیای مرکزی و تحول قدرتهای بزرگ سپر شمالی/ علی اصغر سحرخیز', 'روند گرایشات توسعه در آسیای مرکزی و ماورائ قفقاز/ لئونید شرشنیف', 'گفت و گوی تمدنها و مشکلات آموزشی چند فرهنگی/ بالا بانووا', 'برخی ابعاد همکاری در آسیای مرکزی/ شاه اسلام احمد اف', 'محورهای اساسی توسعه روابط اقتصادی خارجی جمهوری اسلامی آذربایجان با جمهوریهای آسیای مرکزی/ عسگراف'. آخرین فصل با موضوع, نقش سازمانهای منطقهای و بینالمللی در توسعه همکاری در آسیای مرکزی و قفقاز' مشتمل بر هشت مقاله است: 'توسعه همکاریهای دو جانبه در چارچوب سازمانهای منطقهای و بینالمللی/ صلاحالدین نصرالدین اف', 'نقش آفرینی ژئوپلتیک محور قفقاز ـ آسیای مرکزی در رقابتهای جهان/ محمدرضا حافظ نیا', 'همکاریهای منطقهای در آسیای مرکزی/ ک. واریکو', 'نقش سازمانهای منطقهای در تضمین امنیت و همکاری کشورهای منطقه/ بهرام اخوان کاظمی', 'نقش سازمانهای بینالمللی و ترتیبات منطقهای آن در امنیت آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی/ کنتاتین ژگنتی', 'تقویت همکاریهای اقتصادی و منطقهای آسیای مرکزی: موانع و چشماندازها/ لیلا مظفرووا', 'آسیای مرکزی: چشم انداز همکاریهای منطقهای/ چولوکف ژیده بای' و 'چشمانداز امنیت و همکاری در آسیای مرکزی و قفقاز: ایران, کشورهای منطقه و قدرتهیا بین منطقهای/ هینز بوهلر'.