کتاب حاضر برای دانشجویان رشته زبان شناسی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به عنوان کتابی مبنایی برای دروس مکاتب زبان شناسی, تاریخ زبان شناسی, دستورگشتاری, نحو و شیوه استدلال نحوی تدوین شده است. در این کتاب, پیدایش و تکوین نظریههای زبانی بیان شده است. پیش از ورود به مباحث نظریهها در مقدمه, از سه رویکرد غالب و مسلط در زبان شناسی نظری امروز یعنی زبانشناسی صورتگرا, زبان شناسی نقشگرا و زبان شناختی بحث شده است. موضوعات کتاب در قالب این عناوین به طبع رسیده است: 'نگرشهای مسلط در زبان شناسی نظری امروزی', 'ساخت نحوی', 'نخستین نظریههای معنایی', 'نظریه معیار', 'معناشناسی زایشی', 'دستور حالت', 'دستور رابطهای', 'نظریه معیار گسترده و نظریه معیار گسترده اصلاح شده', 'نظریه حاکمیت و مرجع گزینی', 'دستور واژی ـ نقشی', 'دستور ساخت گروهی تعمیم یافته و دستور ساخت گروهی هسته بنیان', 'برنامه کمیتگرا' و 'نظریه بهینگی'.