جهرم
شهرستان جهرم در ۱۹۰ کيلومترى جنوب غربى شيراز در جلگه پوشيده از درختان نخل و مرکبات قرار دارد و با ۵۲۲۹ کيلومتر مربع، وسعت، ۵/۴ درصد از کل مساحت استان را به خود اختصاص داده و براساس سرشمارى سال ۱۳۷۸، از جمعيتى برابر با ۲۱۷،۴۰۶ نفر برخوردار است.
بناى شهر جهرم را به هماى دخت بهمن فرزند اسفنديار پادشاه اساطيرى ايران نسبت مى‌دهند. به روايت مورّخان، اين شهر چهارصد سال پيش از ميلاد مسيح توسط اردشير اول پنجمين پادشاه هخامنشى بنا شد و در دورهٔ هخامنشى و ساسانس مرکز اقامت شاهزادگان بود. در شاهنامهٔ فردوسى نيز از جهرم به عنوان شهرى آباد در آن دوران سخن رفته است.
برخى مراکز ديدني: بقعه امامزاده حسين (ع)، بقعه امامزاده فضل بن موسى بن جعفر (ع)، غار سنگ‌شکن، مسجد و مدرسه خان، مسجد جامع، قدمگاه جهرم، بازار سرپوشيده و کاروانسراى آن، آب‌انبار، باغ ملى و دروازه پيرشيب، آب گرم سيمکان، غار شفق و پيشور روستاى کوشک‌سار، چشمه آب شيخ و تنورهٔ آتشکده در کنار بقعه آب‌شيخ، مقبره شاه حاجات، بازار سرپوشيده، سدبند و بست از دوره ساسانيان، چهارطاق بين راه جهرم-فسا، آبشار خفر، تنگ تادوان، بقعه شيخ‌على خليفه در روستاى جزه خفر، مقبره جاماسب حکيم، تنگ آب خفر، آتشکده سيمکان و ...
خرم‌بيد
برخى مراکز ديدني: منزل قديمى بامداد، قصر يعقوب، امامزاده شهدا، تل خاکى يا قصر بهرام، غار ديو از دورهٔ ساسانيان، کاروانسراى شهيدآباد، چشمه بناب و تپه‌هاى باستانى صفاشهر.
داراب
شهرستان داراب به عنوان يکى از شهرستان‌هاى تاريخى استان فارس بر سر راه جاده اصلى شيراز-بندرعباس قرار دارد. اين شهرستان ۱۱،۱۶۶ کيلومتر مربع مساحت دارد و ۹ درصد مساحت استان را در بر گرفته است. مرکز آن شهر داراب، و جنت‌شهر و حاجى‌آباد از ديگر شهرهاى اين شهرستان است.
شهرستان داراب داراى بخش مرکزي، حاجى‌آباد رستاق و فُرگ و ۷۳۶ آبادى و از شمال به شهرستان‌هاى نى‌ريز و استهبان، از غرب به شهرستان‌هاى فسا و جهرم، از جنوب به شهرستان لار و از شرق به استان‌هاى کرمان و هرمزگان محدود است. براساس سرشمارى سال ۱۳۷۸، جمعيت اين شهرستان ۲۲۳،۳۸۵ نفر بوده است.
داراب از قديمى‌ترين شهرهاى استان فارس از پيشينه‌اى کهن در تاريخ برخوردار است. بناى دارابگرد را به داراب پسر بهمن پسر اسفنديار پادشاه اساطيرى ايران نسبت مى‌دهند و مورخان او را همان داريوش اول مى‌شمارند. کشفيات باستان‌شناسى حکايت از اين دارد که اين شهر به سبک پادگان‌هاى آشور قديم با پلان دايره‌اى ساخته شد. با فتح داراب در سال ۲۳ هـ.ق و آغاز دوره اسلامى اين شهر همچنان رونق خود را حفظ کرد.
برخى مراکز ديدني: دارابگرد، مسجد سنگي، نقش رستم داراب، آتشکده آذرجو، مسجد جامع داراب، قلعه مزايجان، تنگ رُمبه، قصر آينه يا قصر دختر در رستاق، قلعه بهمن در روستاى فرگ، کاخ بهرام در منطقه کله‌زاغ، برج شاه‌نشين در رستاق، سمه خواجه.
زرين‌دشت
اين شهرستان که در گذشته‌اى نه چندان دور يکى از بخش‌هاى شهرستان داراب بود و به نام حاجى‌آباد شناخته مى‌شد، در حال حاضر مستقل و مرکز آن شهر حاجى‌آباد است. اين منطقه از نظر باستان‌شناسى از موقعيت ويژه‌اى برخوردار است و قدمت آثار آن از دورهٔ پيش از تاريخ يعنى هزاره چهارم پيش از ميلاد تا دوران اسلامى مى‌رسد و بيش از ۲۰ اثر باارزش را در بر مى‌گيرد. در اين ميان مهم‌ترين اثر تل سفيدک حاجى‌آباد است که در سال ۱۳۵۷ براى اولين بار مورد حفارى قرار گرفت و يک بناى ساسانى با گچ‌برى‌ها و مجسمه‌هاى گچى بسيار زيبا در آن شناسايى شد. در دوّمين فصل حفارى در اين تپه در سال ۷۸-۱۳۷۷ بقاياى يک چهارطاقى با جزييات داخلى آن شناسايى شد. در منطقهٔ چاه سبز نيز يک فصل حفارى در سال ۱۳۷۶ انجام و منجر به کشف يک چهارطاقى و يک بناى چهار ستونى شد.
برخى مراکز ديدني: درياچه حاجى‌آباد، درياچه ميدان گل.
سپيدان
شهرستان سپيدان منطقه‌اى کوهستانى در شمال غرب استان فارس است و با ۲۶۴۹ کيلومتر مربع وسعت، ۱/۲ درصد از کل مساحت استان را در برگرفته است. سپيدان از شمال به شهرستان اقليد، از غرب به کهکيلويه و بويراحمد، از جنوب به شيراز و از شرق به مرودشت محدود است.
برخى مراکز ديدني: منطقه کوهستانى شکرک در شمال غربى سپيدان، درياچه برم فيروز در شمال شرقى شکرک، آبشار مارگون، تنگ تيزآب، چشمه شش پير و کتيبهٔ آن، قله رنج، امامزاده سيد نورالدين، امامزاده فخرالدين، روستاى هاپچان با بافت سنتي.
سروستان
شهر سروستان مرکز اين شهرستان در ۸۰ کيلومترى جنوب شرقى شيراز واقع است و با قدمت تاريخى هزاران ساله يکى از قديمى‌ترين شهرهاى استان فارس به حساب مى‌آيد.
برخى مراکز ديدني: کاخ سروستان، بقعه شيخ يوسف سروستان، قلعه گبري، قلعه انگشت گبري، قلعه برزو و ...