آب و برق

آب و برق از ديگر انرژى‌هايى در پاکستان مى‌باشند که مصرف آنها با افزايش جمعيت روبه افزايش نهاده است. سدهاى اين کشور که عمدتاً آب مورد نياز مزارع و استفاده‌هاى تجارى و خانگى را فراهم مى‌آورند عبارت است از : سد تربيلا، سيملي، مانگلا، ورسک و خانپور که سد تربيلا از بقيه بزرگ‌تر است. سد تربيلا بزرگ‌ترين سد خاکى خاورميانه است و بيش از ۴۰ درصد از برق کشور را تأمين مى‌نمايد. هر سال در فصل زمستان با کاسته شدن ميزان آب وارده به اين سدها بر اثر سرماى زياد توليد نيروى برق کاهش مى‌يابد. ميزان توليد برق پاکستان حدود ۷ هزار مگاوات است. سد ديگرى نيز به نام سد کالاباغ در ايالت سرحد و در مجاورت ايالت پنجاب قرار است احداث شود که به علت اختلافات عميق و قديمى بين دو ايالت هنوز تصميم جدى براى احداث آن اتخاذ نشده است. چگونگى تقسيم آب سند نيز از مسائل بسيار قديمى و حل نشدهٔ پاکستان بود که در مارس ۱۹۹۱ شوراى منافع ملى که مرکب از نخست وزير و سروزيران و وزراى مربوطه است توانست به اين مشکل خاتمه دهد. براساس توافق حاصله بلوچستان ۱۲ درصد، ايالت سرحد ۱۴ درصد، پنجاب ۳۷ درصد و سند ۳۷ درصد از آب سند بهره خواهند برد.



در زمينهٔ برق نيز پاکستان با کمبود روبرو مى‌باشد. کمبود نيرو در پاکستان خسارات زيادى را به واحدهاى‌ صنعتى نساجي، کود شيميايي، چرم و دباغي، سيمان و امثال آن وارد مى‌آورد. مشکل ديگر در ارتباط با مسئله نيرو در پاکستان وجود دارد عبارت از هرز رفتن يا استفاده‌هاى غير مجاز از شبکه‌هاى برق مى‌باشد. در اين رابطه مقرراتى وضع و تمهيداتى اتخاذ شده است تا از ميزان آن کاسته شود، اما هنوز آمار رسمى بيش از يک پنجم آن هدر مى‌رود.


سازمان توسعه آب و برق پاکستان ((Water and Power Development Authority of Pakistan (WAPDA) که زير نظر وزارت آب و برق است مجرى و هماهنگ کننده امور مربوط به آب و برق در کشور است. اين سازمان در بخش دولتى نظارت بر کارهاى مربوط به آب برق دارد و در کنار آن شرکت تأمين کراچى ((Karachi Electrc Supply Corporation (KESC) به عنوان يک شرکت مستقل ديگر وجود دارد. همکارى شرکت‌هاى داخلى و خارجى بخش‌هاى خصوصى از طريق اين دستگاه هماهنگ مى‌شود.


در سال ۲۰۰۰ مصرف برق تا ۲۰ هزار مگاوات بالا خواهد رفت اين امر سبب شده دولت سخت به ايجاد واحدهاى جديد و نيروگاه‌هاى برق مشغول شود در اين زمينه طرح‌هاى زيادى در دست اجراء است و طرح‌هاى ديگرى نيز براى برپايى نيروگاه‌هاى جديد در نظر گرفته شده است . بخش‌هاى خصوصى داخلى و خارجى نيز براى ايجاد واحدهاى جديد تشويق مى‌گردند و کليه ممانعت‌هاى قبلى در اين مورد حذف شده است. از طرفى دولت به تأمين برق از راه انرژى هسته‌اى نيز اميدوار است و تلاش‌هاى زيادى جهت نيروگاه اتمى برق از خارج به عمل آمده است.

سایر ذخاير انرژى

از ديگر ذخاير توليد انرژى در پاکستان ذغال سنگ مى‌باشد. در سال ۱۹۹۲ پاکستان اعلام کرد که يکى از بزرگ‌ترين ذخاير ذغال‌ سنگ جهان در ايالت سند کشف شده است. ميزان ذخائر اين منبع که از مرغوبترين نوع سنگ است هشتاد ميليارد تن تخمين زده شده است.


از آنجا که پاکستان با کمبود انرژى روبه‌رو است تهيه انرژى هسته‌اى را در برنامه کار خود قرار داده است. آمار و ارقام و اطلاعات موجود در زمينه انرژى هسته‌اى بنا به محرمانه بودن آن بسيار کم است. در سال ۱۹۶۵ راکتور ۵ مگاواتى برق از جانب چين به پاکستان واگذار شد و اين نيروگاه پس از ۲۵ سال در ۱۹۹۰ از کار ايستاد. اينک در نيرو‌گاه اتمى برق کراچى سالانه مقاديرى نيروى توليد شده توسط شرکت تأمين برق کراچى خريدارى مى‌گردد. عدم عضويت پاکستان در پيمان منع گسترش سلاح‌هاى هسته‌اى و فشارهاى آمريکا و هند مانعى در راه اعطاء واحدهاى اتمى به پاکستان مى‌باشد. با توجه به هزينه‌هاى فوق‌العاده زياد اين نوع انرژى شايد براى پاکستان بهترين روش استفاده از منابع و نيرو‌گاه‌هاى غير‌هسته‌اى باشد.(Ibid,P:37-45.)