با صنعتى شدن بيشتر کشور نيازهاى انرژى مختلف بالا مى‌رود. پاکستان کشورى است که به‌طور اصولى در زمينه منابع مختلف انرژى غنى نيست و در بخش‌هاى مختلف نظير برق گاز، نفت و آب با مشکلات خاص خود روبه‌رو است که طبيعتاً نيازهاى گوناگون در مصارف داخلى و غير توليدى و صنعتى با توجه به افزايش سريع جمعيت افزايش مى‌يابد. دولت فعلى تقدم زيادى به بخش انرژى داده است. تسريع استخراج و نگهدارى منابع انرژى هدف اصلى استراتژى توسعه انرژى است. نفت ۳/۴۳، گاز ۹/۴۲، برق۹/۱۲، ذغال سنگ۶/۶، گاز مايع ۲/۰ و انرژى هسته‌اى ۱/۰درصد از کل انرژى مصرفى را در ۹۵-۱۹۹۴ تشکيل داده است.

نفت

به رغم اکتشاف و پيشرفتى که در زمينه ساير انرژى‌ها به‌وجود آمده است، نفت همچنان به عنوان منبع انرژى ارزان براى کشور محسوب مى‌گردد. اکنون نفت بيش از ۴۰ درصد از نيازهاى انرژى کشور را تأمين مى‌نمايد و از اين رو از اهميت زيادى برخوردار است. از آنجا که بررسى‌هاى به عمل آمده نمايانگر اين مطلب است که در پاکستان ذخاير نفت فراوان وجود ندارد و توليد فعلى نيز پاسخگوى نيازهاى کشور نيست تلاش‌هاى وسيع و مستمرى جهت کشف و استخراج نفت در جريان است. ذخاير نفت خام در اول ژانويه ۱۹۹۵،۲۰۹ ميليون بشکه بوده است. مصرف نفت روزانه حدود ۲۸۵ هزار بشکه است، در حالى‌که توليد نفت پاکستان حدود شصت هزار بشکه است.

شرکت‌هاى نفتى خارجى و به‌خصوص شرکت‌هاى آمريکايى نفت استاندارد و يونيون تگزاس از شرکت‌هاى فعال در ام اکتشاف و استخراج نفت در پاکستان محسوب مى‌شوند. پس از شرکت‌هاى ذکر شده شرکت‌هاى انگليسي، کانادائى و بعضى از شرکت‌هاى ديگر غربى در صنايع نفت مشغول مى‌باشند. دولت نيز تشويق‌هاى لازم جهت اکتشاف و استخراج از منابع نفت را مرتباً افزايش مى‌دهد و در واقع در پرتو سياست‌هاى جديد منع خاصى جهت کار در اين زمينه وجود ندارد. نفت مورد نياز عمدتاً از کشورهاى عربستاني، ايران و کويت وارد مى‌گردد و نکته مهم در اين ارتباط عبارت از افزايش نياز مى‌باشد که در طول ده سال گذشته نيازهاى نفتى کشور با رشدى معادل ۸/۸ درصد روبه‌رو بوده است. اين رشد نشان مى‌دهد که حتى سرعت فعلى در اکتشاف و بهر‌ه‌بردارى از منابع جديد نيز کافى نيست و در آينده نيازهاى وارداتى کشور افزايش خواهد يافت.

سياست‌هاى جديد بخش خصوصى اجازهٔ فعاليت گسترده در اين بخش را داده است، اما در بخش دولتى عمدتاً شرکت توسعه نفت و گاز پاکستان (Oil and Gas Development Corporation of Pakistan) عهده‌دار وظيفه اکتشاف، استخراج و توليد نفت و گاز مى‌باشد. اين شرکت زير نظر وزارت نفت و منابع طبيعى قرار دارد و از حمايت مالى برخوردار نيست و بر اصول و پايه‌هاى تجارتى اداره مى‌شود. در مجموع وضعيت نفت در پاکستان اطمينان خاطر دولت‌مردان را به همراه ندارد. هرگونه تغييرى در قيمت جهانى نفت و بالا رفتن قيمت اين منبع انرژى مشکلات فراوانى را براى دولت فراهم مى‌آورد. قرار است چهار پالايشگاه جديد نفت در پاکستان با سه ميليارد دلار هزينه احداث شود. با احداث اين پالايشگاه ظرفيت پالايش نفت در پاکستان از هفت ميليون تن به بيست و دو ميليون و پانصد هزار تن در سال افزايش خواهد يافت.

روزنامه نواى وقت در گزارش در اين زمينه نوشت: پالايشگاه نفت ايران - پاکستان با ظرفيت شش ميليون تن و با هزينه‌اى بالغ بر يک ميليارد و يک‌صد ميليون دلار و پالايشگاه شون با ظرفيت يک و نيم ميليون تن و با هزينه سيصد ميليون دلار در بندرقاسم در جنوب پاکستان ساخته مى‌شود. قرار است ماشين آلات و دستگاه‌هاى مورد نياز پالايشگاه ايران - پاکستان در ايران توليد و اين پالايشگاه تا سال دو هزار آماده بهره‌بردارى شود.

يک پالايشگاه نيز چهار ميليون و پانصد هزار تن و هزينه‌اى بالغ بر هفتصد و پنجاه و شش ميليون دلار با همکارى امارات عربى متحده در نزديکى شهر مولتان در ايالت پنجاب احداث و پالايشگاه چهارم با همکارى شرکت نفت پاکستان، کويت و کره جنوبى در منطقه بادين ايالت سند با هزينه هشتصد ميليون دلار ساخته خواهد شد قرار است ظرفيت پالايشگاه‌هاى موجود در پاکستان از هفت ميليون تن در سال به هشت و نيم ميليون تن افزايش يابد و دو پالايشگاه از چهار پالايشگاه ياد شده تا اواخر قرن جارى به‌بهره‌بردارى برسد.

گاز

ذخاير قابل بهره‌بردارى گاز پاکستان در ۳۱ مارس ۱۹۹۵، ۰۳۴/۶۱۵ ميليارد متر مکعب تخمين زده مى‌شود. گاز پاکستان عمدتاً در بلوچستان و در منطقه سوئى وجود دارد. پس از کشف ذخاير منطقه سوئى در ۳۵ سال پيش تاکنون ذخايرى به عظمت و وسعت منطقه سوئى کشف نشده است. گاز طبيعى به عنوان ارزان‌ترين منبع انرژى موجود حدود ۳۵-۳۴ درصد از نيازهاى انرژى کشور را جوابگوى مى‌باشد و بررسى‌هاى به عمل آمده نيز نشان مى‌دهد که ذخاير گاز پاکستان چندان قابل تکيه نمى‌باشد. طبق برآورد به عمل آمده ذخاير گاز فعلى در صورتى‌که ذخاير گاز پاکستان چندان قابل تکيه نمى‌باشد. طبق برآورد به عمل آمده ذخاير گاز فعلى در صورتى‌که ذخاير جديد قابل توجهى به آن اضافه نگردد، حدود ۲۵-۱۵ سال آينده به پايان خواهد رسيد. سطح توليد داخلى گاز پاکستان توليد گاز در ۹۹-۱۹۹۸، ۷۳۸،۸۲۸ ميليون فوت مکعب بود.

بخش‌هاى صنعتى پاکستان به گاز وابسته و هرگونه وقفه و خللى در کار تهيه گاز براى صنايع به کل صنعت و اقتصاد کشور ضربهٔ زيادى مى‌زند. وزارت نفت و منابع طبيعى علاوه بر تشويق‌هاى موجود در زمينه‌هاى اجرائى واکتشافى مؤسسه‌اى تحت عنوان تحقيقات و توسعه هيدروکربن در زمينه نفت و گاز را به‌وجود آورده است. اين مؤسسه کارهاى تحقيقاتى و مطالعاتى و کسب علم و تکنولوژى لازم جهت بهره‌بردارى و توليد نفت و گاز در کشور را انجام مى‌دهد و به عنوان بازوى علمى و تحقيقاتى سازمان توسعه نفت و گاز وزارت نفت و منابع طبيعى کمک مؤثرى به اين بخش‌ها مى‌نمايد. به‌دنبال اجراءِ يک پروژه مشترک توسط شرکت نفت و شرکت پيشرفت نفت و گاز پاکستان با دو شرکت آمريکائى و استراليائى در اکتبر ۱۹۹۳ ذخاير عظيمى از گاز در دو بخش سکر و خيرپور در ايالت سند پاکستان کشف شد. کارشناسان پيش بينى کردند که از اين ذخاير روزانه بين ۱۰ تا ۳۰ ميليون فوت مکعب گاز طبيعى توليد شود.

حمل و نقل گاز طبيعى از فعاليت‌هائى است که هزينه‌هاى مالى بسيار زيادى را مى‌طلبد و طبيعتاً اقتصاد ضعيف پاکستان پاسخگوى حمل و نقل گاز طبيعى در هر شرايطى نمى‌باشد. بر اين اساس طرح‌هائى که درمناطق گاز خيز کشور نظير سوئي، لوتى پيرکره، دهودک و مناطق ديگر اجراء مى‌شود معمولاً با کمک‌هاى مالى سازمان‌هاى مالى بين‌المللى نظير بانک جهانى و بانک توسعه آسيائى همراه مى‌باشد. اين کشور با ايران و ترکمنستان به‌منظور تأمين گاز مذاکره مى‌کند اما اولويت را براى واردات گاز به قطر داده است.