نقش لهستان در عمليات بين‌المللى حفظ صلح

لهستان با عضويت در سازمان امنيت و همکارى اروپا و برنامهٔ مشارکت براى صلح ناتو نقش فعالى را در بين بازيگران منطقه‌اى در تداوم ثبات و آينده ترتيبات امنيتى اروپايى ايفاء کرده است. اين کشور در عمليات حفظ سازمان ملل متحد نقش بسزايى داشته و واحدهاى نظامى اين کشور در جنوب لبنان و عمليات خروج عراق از کويت در سال ۱۹۹۱ و در چارچوب برنامهٔ مشارکت براى صلح اعزام يک گردان حافظ صلح در کوزوو KFOR و نيروهاى استراتژيک در کوزوو حضور فعالى داشته‌اند. همچنين به‌دنبال درخواست رسمى آمريکا از مشارکت نيروهاى نظامى لهستان در جنگ افغانستان، دولت لهستان اعلام کرد آماده است تا نيروهاى نظامى خود را در راستاى مبارزه با تروريسم به افغانستان اعزام نمايد. لذا نيروهاى اعزامى لهستانى به افغانستان از واحد ويژه گروم و شامل ۸۰ سرباز ويژه، ۶۰ نفر از نيروهاى لجستيک، ۴۰ نفر متخصص خنثى‌سازى مين، ۴۵ نفر متخصص سلاح‌هاى ميکروبى و شيميايى بوده‌اند.


لازم به ذکر است واحد نظامى گروم که از چند صد نفر افسر حرفه‌اى تشکيل شده است يکى از بهترين واحدهاى ويژه نظامى دنيا به حساب مى‌آيد. اين واحد نظامى در ژوئيه سال ۱۹۹۰ با هدف حفاظت از يهوديان روسى که از طريق لهستان به اسرائيل مهاجرت مى‌کردند، تشکيل شد. آموزش و تجهيز سربازان گروم براساس الگوى آمريکايى DELTA و انگليسى SAS صورت پذيرفته و سربازان اين واحد به‌طور مرتب با همتايان آمريکايى و بريتانيايى خود مانور نظامى برگزار مى‌کنند. واحد نظامى گروم براى اولين بار در سال ۱۹۹۴ در عمليات بين‌المللى بازگشت به دمکراسي در هيئتى شرکت کرد. اين واحد نظامى در يوگسلاوى و کوزو نيز مأموريت‌هايى را به انجام رسانيده است. دولت لهستان نيز براى تکميل تجهيزات واحدهاى ويژه گروم ۸/۴ ميليون زلوتى (۲/۱ ميليون دلار) اختصاص داده است.


ژنرال پيلتيسکى Piltiski بنيانگذار و فرمانده واحد نظامى گروم در ستاد کل ارتش لهستان معتقد است اراده و تمايل براى شرکت واحد نظامى گروم در عمليات ضد تروريستى وجود داشته و وى شخصاً مى‌تواند مسؤوليت اين کار را به‌عهده گرفته و در رأس واحد نظامى گروم همراه با آمريکا و انگليس در جنگ افغانستان شرکت کند. وى همچنين ضمن اشاره به اينکه در جنگ خليج‌فارس در سال ۱۹۹۱ - وقتى که هنوز لهستان به عضويت ناتو در نيامده بود - افسران اطلاعاتى لهستان کمک‌هاى زيادى به آمريکا در بمباران عراق کردند. آمريکا نيز متقابلاً سپاسگزارى خود را از طريق کاهش ميزان بدهى لهستان به ميزان ۲۰ ميليارد دلار و تشکيل واحد نظامى گروم نشان داده است. وى افزود براى لهستان زمان امتحان فرا رسيده و اين کشور مى‌تواند به آمريکا ثابت کند که لياقت لازم براى کسب لقب شريک استراتژيک ايالات‌متحده را در منطقه دارا مى‌باشد.

سازمان‌هاى امنيتى و اطلاعاتى

دولت لهستان در راستاى اصلاحات ساختارى در سازمان اطلاعاتى و امنيتى کشور در ماه ژوئن سال ۲۰۰۲ سازمان امنيت کشور را منحل و دو آژانس جديد تحت عنوان آژانس امنيت داخلى و آژانس اطلاعات خارجى را تأسيس کرد.


وظايف اصلى اين آژانس‌هاى مبارزه با تهديدات خارجى و نظم عمومى کشور، مبارزه با جاسوسان و ناقصين اسرار حکومتي، مبارزه با قاچاقچيان سلاح و مواد مخدر و مبارزه با جرايم سازمان يافته عنوان گرديده است.


اين آژانس‌ها علاوه بر ورشو - پايتخت - داراى ۱۵ شعبهٔ منطقه‌اى هستند که در مراکز استان‌ها مستقر مى‌باشند.


آژانس‌هاى فوق از نظر ادارى و قانونى تحت نظارت قواى مقننه (کميتهٔ سرويس‌هاى خاص مجلس نمايندگان)، مجريه (نخست‌وزير و وزراى خاص) و همچنين تحت کنترل محاکم قضايى و ديوان عالى کيفرى قرار دارند.

کميتهٔ سرويس‌هاى خاص مجلس نمايندگان

در ماه آوريل ۱۹۹۵ ميلادي، کميتهٔ سرويس‌هاى خاص در مجلس نمايندگان ايجاد گرديد. وظايف اين کميسيون تصويب قوانين و مقررات عادى براى سرويس‌هاى امنيتي، ارزيابى و نظارت بر عملکرد مديريت اين سرويس‌ها، بررسى گزارش سالانهٔ اين سرويس‌ها و کنترل بر نحوهٔ تخصيص بودجهٔ سالانه براى آنها مى‌باشد. از ديگر وظايف اين کميته همکارى و نشست‌هاى مستمر با وزراى کشور و دفاع ملى و اعضاء دادستانى در ارتباط با شکايت‌هاى واصله عليهٔ سرويس‌هاى امنيتى بوده است. مجلس نمايندگان لهستان در سال ۲۰۰۲ براساس تعداد کرسى‌هاى اختصاص يافته به احزاب در مجلس نمايندگان اعضاء کميته سرويس خاص را بدين ترتيب اعلام کرده است: ۳ نماينده از اتحاديه چپ دمکراتيک، يک نماينده از حزب دهقانان، يک نماينده از اتحاديهٔ خانواده‌هاى لهستان، يک نماينده از حزب تريبون شهروندي، يک نماينده از حزب حقوق و عدالت، يک نماينده از اتحاديهٔ کار و يک نماينده از حزب دفاع از خود.

کميتهٔ سرويس‌هاى خاص دولت

کميتهٔ سرويس‌هاى خاص دولت تحت نظارت شوراى وزيران، نقش برنامه‌ريزي، نظارت و هماهنگى بر فعاليّت آژانس امنيت داخلى و آژانس اطلاعات خارجى و سرويس‌هاى نظامى را بر عهده دارد. اعضاء اين کميته: نخست‌وزير و معاون وي، وزراء کشور، امور خارجه، دفاع ملي، دارايى و مشاور امنيت ملى رئيس‌جمهور مى‌باشند که در نشست‌هاى خود علاوه بر دعوت از رؤساى آژانس امنيت داخلى و آژانس اطلاعات خارجى و سرويس‌هاى نظامى از رئيس کميتهٔ سرويس خاص مجلس نمايندگان نيز براى حضور در جلسات دعوت به‌عمل مى‌آيد.


وظيفه اين کميته ارزيابى عملکرد اين سازمان‌ها، عزب و نصب رؤساى اين سرويس‌ها، ارائه نقطه‌نظرات در مورد بودجه درخواستى براساس پروژه‌هاى در دست اقدام، نحوه ساماندهى مبادلهٔ اطلاعات طبقه‌بندى شده و حفاظت از آنها، مى‌باشد.

نيروهاى مسلح لهستان

نيروهاى مسلح لهستان در ۳ بخش تقسيم گرديده‌اند: نيروى زميني، نيروى دريايي، نيروى هوايى و دفاع هوايي. تعداد پرسنل نيروى زمينى ۱۳۸،۵۰۰ نفر، نيروى هوايى و دفاع هوايى ۴۳ هزار نفر و نيروى دريايى ۱۶،۵۰۰ نفر. وزارت دفاع لهستان اعلام کرده است که تا سال ۲۰۰۶ ميلادى نيروهاى نظامى خود را به ۱۵۰ هزار نفر کاهش خواهد داد. بخش اعظم نيروى نظامى لهستان را سربازان تشکيل مى‌دهند. سن شروع خدمت سربازى ۱۹ سال مى‌باشد و همه مردان (به استثناء برخى افراد) بايد ۱۲ ماه خدمت سربازى را طى کنند. هر سال در حدود ۳۳۶ هزار نفر از مردان به سن سربازى مى‌رسند. نيروى مناسب و قابل استفاده در لهستان براى شرکت در عمليات نظامى توسط مردان بين سنين ۴۹-۱۵ سال، در حدود ۹ ميليون نفر هستند.