کشاورزى

کشاورزى و زراعت در بحرين به دلايل شرايط اقليمى به گونه‌اى است که نمى‌توان انتظار چندانى از آن دراين سرزمين داشت. پوشش گياهى بحرين از تنوع چندانى برخوردار نيست و حدود ۲۰۰ گونهٔ گياهى در آن رشد مى‌کنند که اغلب از تيرهٔ گياهان صحرائى هستند. با وجود اين بحرين در گذشته از اوضاع زراعت خوبى برخوردار بوده و محصولات باغ‌هاى بحرين در بازارهاى شيخ‌نشين‌هاى خليج‌فارس شهرت داشته است، ولى اکنون وجود ميوه‌هاى اروپائى و سبزيجات بسته‌بندى شدهٔ آمريکائى لاتين جائى براى محصولات بحرين باقى نگذاشته است.


اراضى حاصل‌خيز بحرين از ساحل شمالى جزيرهٔ بحرين تا اواسط منامه به‌صورت نوارى به عرض ۵ تا ۶ کيلومتر امتداد دارد. به‌طور کلى حدود ۹۹۰ واحد زراعى در بحرين وجود دارد که داراى مساحتى بين ۲۵/۱ الى ۵/۵ هکتار مى‌باشد. ۶۰% از اين واحدها متعلق به دولت است که به مدت سه سال و با اخذ ضمانت نامه‌هائى به افراد واگذار مى‌شود، ولى بيشتر آنها به شرکت‌هاى خارجى کشاورزى يا شرکت‌هاى داخلى کشت و صنعت واگذار شده است.


مى‌توان گفت تنها ۲% از کل مساحت بحرين حاصل‌خيز است (The World Factbook 1995) و محصولات عمدهٔ اين کشور خرما، يونجه، سبزيجات و ميوه است که دوسوم اين مساحت به کشت خرما اختصاص دارد. طبق سرشمارى FAO در ۱۹۹۴، ميزان خرما در اين سال ۱۹ هزار متر يک تن، گوجه‌فرنگى ۸ هزار تن يک تن و ساير سبزيجات و محصولات صيفى ۷ هزار متر يک تن بوده است. (The Middle East and North Africa, 1996. P.319) محصولات کشاورزى تنها ۱/۱% از توليد ناخالص ملّى اين کشور را شامل مى‌شود.


با اينکه بخش کشاورزى رقم ناچيزى از درآمد ملّى را به خود اختصاص داده است، ولى دولت ۲% از بودجهٔ هزينه‌هاى توسعه را به آن اختصاص داده است، و به‌منظور افزايش زمين‌هاى زير کشت و توليد بيشتر فرآورده‌هاى کشاورزى اقداماتى از قبيل بهسازى زمين‌هاى زراعى و بهبود نحوهٔ آبيارى و اعطاء وام به کشاورزان را آغاز کرده است.


اقداماتى از قبيل تأسيس ايستگاه‌هاى آب شيرين کن و بهبود روش‌هاى آبيارى تا حدودى توانسته است از ميزان مصرف آب‌هاى زيرزمينى بکاهد، زيرزمينى بکاهد، زيرا ۷۰% از ذخاير آب‌هاى زيرزمينى جهت آبيارى زمين‌هاى کشاورزى استفاده مى‌شود و سالانه حدود ۹۵ ميليون ليتر مکعب از اين آب‌ها به مصرف مى‌رسد، از اين رو تأسيس ايستگاه‌هاى آب شيرين کن مى‌تواند باعث کاهش مصرف آب‌هاى زيرزمينى شود.


طرح‌هاى بهبود شيوه‌هاى آبيارى و استفاده از سيستم آبيارى قطره‌اى و باران مصنوعى نيز توسط دولت بررسى و پيگيرى مى‌شود و به‌منظور تشويق کشاورزى جهت استفاده از اين سيستم، دولت ۴۰% از هزينه‌ها مربوط به آن را متقبل شده است. در حال حاضر از ۱۴۰،۰۰۰ نيروى کار در بحرين، ۵۰% در بخش کشاورزى مشغول به‌کار هستند.(The World Factbook 1995)

دامپرورى

دامپرورى در بحرين چندان رواج ندارد و احشامى که در داخل بحرين پرورش مى‌يابد، احتياجات داخلى را تأمين نمى‌کند و دولت مجبور است همه ساله تعدادى دام از خارج وارد کند. از اين رو دامپرورى نقشى در اقتصاد عمومى اين کشور ندارد و اغلب به‌صورت محلى و در ميان روستائيان رونق دارد که با انگيزه‌ خود مصرفى همراه است.


طبق سرشمارى FAO در ۱۹۹۴ تعداد چهارپايان اهلي، در بحرين، ۱۶ هزار رأس گاو، ۲۹ هزار رأس گوسفند و ۱۷ هزار رأس بُز برآورده شده است. (The Middle East and North Africa, 1996.P.319) و طبق همين سرشمارى ميزان توليد گوشت مرغ ۱۳ هزار متر يک تن و شيرگاو ۲۰ هزار متر يک تن و تخم مرغ ۴/۳ هزار متر يک‌تن تخمين زده شده است.


در زمينهٔ توليد گوشت، بحرين به‌طور کلى وابسته به خارج است و استراليا قسمت اعظم نيازهاى گوشتى اين کشور را تأمين مى‌کند و توليد داخلى کشور تنها ۹% از نياز بازار را برآورده مى‌سازد.


فرآورده‌هاى لبنى حدود ۵۵% از نياز داخلى را برطرف مى‌سازد و به‌منظور تأمين اين نيازها دولت اقدام به واردات دام‌هاى شيرده از کشورهاى استراليا و انگلستان نموده است.


علاوه بر اين دولت بحرين اقدام به مشارکت با ساير کشورها نموده است و هم‌اکنون شرکت فرآورده‌هاى لبنى بحرين - دانمارک، قسمت اعظم نيازهاى بحرين را تأمين مى‌کند و پيش‌بينى مى‌شود با توسعه و گسترش اين شرکت، کشورهاى منطقه‌ نيز از فرآورده‌هاى آن بهره‌مند شوند.


در زمينهٔ طيور، ۲۴% از نياز به گوشت مرغ توسط توليد داخلى تأمين مى‌گردد. دولت با اجراء طرح‌‌هائى درصدد افزايش توليدات است. به‌همين منظور با توسعهٔ ۲۵ مجتمع مرغدارى موجود در بحرين، در نظر دارد تا ۸۰% از نيازهاى داخلى کشور را تأمين کند. در اين رابطه شرکت بحرينى دلمون نيز در نظر دارد با احداث يک کارخانهٔ جوجه‌کشي، نياز به جوجه يک روزه را تأمين کند. هم‌اکنون اين شرکت سالانه ۲۵/۳ هزار تن گوشت مرغ توليد مى‌کند که مى‌‌توان اين مقدار را با توجه به ظرفيت کارخانه‌ تا ۹ هزار تن گوشت افزايش داد.