ذخيره‌گاه جنگلى زربين راميان
- گونه مورد حمايت زربين: Cupressus sempervirens horezontalis
موقعيّت جغرافيائى و اقليمي: اين ذخيره‌گاه در ۱۵ کيلومترى آزادشهر و در ۵ کيلومترى ضلع جنوبى راميان واقع شده است و داراى دو بخش عمده شرقى و غربى بوده که توسّط رودخانه قره‌چاى از هم جدا شده‌اند. موقعيّت جغرافيائى آن در فاصله ۵۰ و ۳۶ تا ۳۷ عرض شمالى و ۱۰ و ۵۰ تا ۵۵ طول شرقى واقع شده و ارتفاع آن از سطح دريا از ۳۱۰ متر تا ۶۵۰ متر گسترش داشته و مساحت آن حدود ۴۰۰ هکتار مى‌باشد.
به لحاظ توپوگرافى اين ذخيره‌گاه شامل ناهموارى‌هاى متعدّد است وضعيّت اکولوژيک خاصّ منطقه به‌خصوص از نظر اقليم و خاک باعث شده در پوشش گياهى تغييرات خاصى ايجاد شود و رويشگاه مذکور به تقريب، آميخته از پهن‌برگان و سوزنى‌برگان باشد و بر روى بلندى‌ها در جبهه‌هاى رو به غرب و شرق، جامعه زربين به‌طور بارز از گياهان ديگر متمايز است.
برابر بررسى‌هاى به‌عمل آمده، در هر هکتار از منطقه مذکور ۲۷۵ اصله از گونه فوق موجود مى‌باشد. از بين اين تعداد ۱۵% عرصه را توده‌هاى پهن‌برگ مثل: بلوط، آزادو ممرز تشکيل مى‌دهد.
ديرزيستى گونه زربين در شمال ايران، بيش از هزار سال است. متوسّط رويش سالانه قطر آن يک ميلى‌متر مى‌باشد.
ميانگين درجه حرارت ماهيانه در طول سال بين ۹۳/۵ و ۴۳/۲۶ درجه سانتى‌گراد متغيّر بوده است. ميانگين درجه حرارت گرم‌ترين ماه سال ۹۱/۳۲ و در سردترين ماه ۴۷/۱ درجه سانتى‌گراد مى‌باشد. بر اساس اطلاعات هواشناسى راميان، حداقل مطلق و حدّاکثر مطلق درجه حرارت طيّ ده سال به ترتيب ۵ - و ۴۶+ درجه سانتى‌گراد است. ميزان بارندگى ساليانه ۶۲/۴۷۲ ميلى‌متر بوده که توزيع بارندگى در فصل‌هاى مختلف عبارتند از: بهار ۷۷/۱۰۶، تابستان ۲۶/۵۵، پائيز ۲۳/۱۲۷ و زمستان ۳۶/۱۸۳ ميلى‌متر است.
ذخيره‌گاه جنگلى زربين زرّين گل
- گونه مورد حمايت، زربين: Cupressus Semperrirens Horezontalis
اين رويشگاه در ۱۷ کيلومترى جنوب‌شرقى شهرستان على‌آباد کتول و در ۳ کيلومترى شمال‌غرب روستاى چينو و ۵ کيلومترى روستاى زرّين گل و در مجاورت جادّه شوسه واقع شده است. مختصّات جغرافيائى آن بين ۰۰/۳۷ تا ۵/۳۶ عرض جغرافيائى و ۰۰/۵۵ تا ۵۰/۵۴ طول جغراليائى واقع شده و مساحت آن ۱۱۵ هکتار مى‌باشد. ارتفاع از سطح دريا از ۴۵۰ تا ۷۰۰ متر متغيّر است تعداد درختان اين ذخيره‌گاه ۱۴۴ اصله مى‌باشد. ميانگين درجه حرارت ماهيانه در طول سال بين ۶ تا ۴/۲۷ درجه سانتى‌گراد متغيّر است. معدّل درجه حرارت گرم‌ترين ماه سال ۰۵/۳۳ و معدّل سردترين ماه سال ۰۱/۲ و همچنين حداقل و حداکثر مطلق درجه حرارت، در طيّ ۱۳ سال آمار موجود به ترتيب ۱۱ و ۳۵ درجه سانتى‌گراد است و بارندگى ساليانه ۶/۵۳۵ ميلى‌متر است.
در اين ذخيره‌گاه درختى به قطر ۱۳۰ سانتى‌متر وجود دارد که قطورترين درختان اين مجموعه است. سن اين درخت تا ۱۲۰۰ سال برآورد شده است. از آن جائى‌که حيات اکوسيستم جنگل‌هاى طبيعى وابسته به زادآورى مى‌باشد، ذخيره‌گاه موردنظر به لحاظ وضعيّت خاص توپوگرافيک، بالا بودن ميزان بارندگى و کم بودن تبخير، دارا بودن رطوبت خاک و هوا و محصور کردن عرصه و حفاظت مستمر مى‌تواند از زادآورى مطلوبى برخوردار باشد.
ذخيره‌گاه جنگلى سورکش فاضل‌آباد
- گونه مورد حمايت سرونوش Blata Orlaentalis
موقعيّت جغرافيائى و اقليمي، رويشگاه فوق در ۲۰ کيلومترى جنوب فاضل‌آباد قرار دارد و مساحت آن ۱۹۵ هکتار مى‌باشد.
اين منطقه در طول جغرافيائى ۴۹ و ۵۴ و عرض جغرافيائى ۴۴ و ۳۶ با حداقل ۹۰۰ متر و حداکثر ۱۴۵۰ متر ارتفاع از سطح دريا قرار دارد.
متوسّط ميزان بارندگى ساليانه ۶۰۰ ميلى‌متر و متوسّط درجه حرارت آن ۲۳ درجه سانتى‌گراد است.
سرونوش، از سوزنيبرگان منحصربه‌فرد ايران است که دچار کاهش توليد بيولوژيکى از راه تخريب منابع گرديده است. از آن جائى‌که مقاومت اين‌گونه با توجّه شرايط نامساعد محيطى اين رويشگاه بسيار بالا مى‌باشد، استقرار اين‌گونه در چنين رويشگاهى آن هم به‌صورت طبيعى از نظر اکولوژيست‌ها بسيار حائز‌اهميّت و توجّه است. از آن جائى‌که چوب اين درخت در برابر آفت و رطوبت به‌دليل داشتن رزين، مقاومت زيادى دارد در گذشته مورد بهره‌بردارى زياد قرار گرفته و آثار تخريب به وضوح در آن مشاهده مى‌شود. کمبود مواد آلى خاک و سنگلاخى بودن عرصه و دخالت انسان، آتش‌سوزى و چراى دام و عدم توجّه به توانائى عوامل اکولوژيک باعث شده که زادآورى مختل گشته و اين وضعيّت نشان‌دهنده تخريب شديد رويشگاه در گذشته است. بدين‌منظور براى جلوگيرى از روند تخريب، اين محدوده به‌عنوان ذخيره‌گاه جنگلى به ثبت رسيده است و در سال‌هاى اخير نشانه‌هاى تجديد حيات اين‌گونه و ساير گونه‌هاى همراه مشاهده مى‌شود.
ذخيره‌گاه جنگلى شمشاد چشمه بلبل
- گونه مورد حمايت شمشاد Buxus hyrcanus
اين ذخيره‌گاه در ۱۵ کيلومترى جنوب‌غربى شهرستان بندر گز و در ضلع جنوب جادهٔ قديم گرگان واقع گرديده است. مساحت اين مجموعه ۳۸۵ هکتار بوده که حداقل ارتفاع از سطح دريا ۱۰۰۰ و حداکثر ۷۵۰ متر مى‌باشد. ميزان بارندگى به استناد ايستگاه هواشناسى مرکز تحقيقات توتون تيرتاش ۷۱۲ ميلى‌متر است که حداکثر بارش آن در بهمن‌ماه و حداقل آن در مردادماه مى‌باشد.
شمشاد گونه‌اى است نيمه‌سايه پسند که به‌علت قطع بى‌رويه درختان پهن‌برگ اشکوب بالا و بيمارى مرگ نارون در ارتفاعات جنوبى و استفاده از چوب باکيفيّت و شاخ و برگ آن در گل‌فروشى‌ها در معرض شديد انقراض قرار گرفته است. البته يادآور مى‌شود اين مجموعه در استان گلستان تنها مجموعه ارزشمند بوده که با حمايت قرار دادن آن و اعلام ذخيره‌گاه جنگلي، در حال حاضر از تجديد حيات خوبى برخوردار مى‌باشد. اميد مى‌رود با انجام عمليات بهسازى عرصه و فراهم نمودن شرايط رشد پهن‌برگان، بتوان اين‌گونه را به‌نحو مطلوب مورد حفاظت و حمايت قرار داد وضعيّت رويشگاهى فعلى به‌گونه‌اى است که از سمت شرق به طرف غرب از رشد و تراکم آن کاسته و همچنين، هر چه از شمال به طرف ارتفاعات جنوبى مى‌رويم تعداد در هکتار آن کم مى‌شود. اما درختان به نسبت قطور (از قطر ۲۵ تا ۳۵ سانتى‌متر) بر روى صخره سنگ‌ها با نفوذ ريشه‌اى (۶۰ ـ ۱۰۰) سانتى‌متر استقرار يافته‌اند. گونه‌هاى ممرز و انجيلي، مانند اغلب عرصه‌هاى جلگه‌اى در تمام سطوح ديده مى‌شود ولى بلوط، افرا، اوجا به‌صورت پراکنده در اين ذخيره‌گاه وجود دارد.
پستهٔ وحشي: Pistacia vera
رويشگاه پسته در استان گلستان در شرق قازان قايه مراوه‌تپّه و منتهى‌اليه شمال‌شرقى استان واقع شده است. اين رويشگاه در ارتفاع بين ۳۵۰ و ۸۰۰ مترى از سطح دريا قرار داشته و حدود ۷۰۰۰ هکتار مساحت دارد. اين منطقه داراى اقليم خشک و نيمه‌خشک سرد و ميانگين بارندگى سالانه ۲۳۵ ميلى‌متر است. نوع خاک آن کنگلومرا تکامل نيافته و لس مى‌باشد. براساس اندازه‌گيرى‌هاى به‌عمل امده ميانگين تعداد پايه پسته در رويشگاه با تراکم انبوه (۴۰ ـ ۳۰) اصله، نيمه‌انبوه، (۲۰ ـ ۱۵) اصله و در رويشگاه کم‌تراکم، (۸ ـ ۴) اصله در هکتار است.
در هريک از رويشگاه‌هاى فوق آميختگى و تنوّع گياهى به نسبت شرايط اکولوژيک، با بوته‌زارها، تلوزارها، درختان و درخچه‌هائى نظير ون، اوجا، وليک، کرکو حنّا اُرس همراه مى‌باشند. منطقه مورد بحث، رويشگاه بااهميّت پسته وحشى در استان گلستان مى‌باشد که با حفاظت مطلوب‌تر مى‌توان علاوه بر استفاده‌هاى علمى ـ تحقيقاتى و جهانگردى استفاده‌هاى اقتصادى را هم انتظار داشت.