کشورهاى غيراروپائى

کانادا

در اين کشور حدود ۸۰،۰۰۰ کروات زندگى مى‌کند که تقريباً نيمى از آنها در تورنتو به‌سر مى‌برند. تورنتو يکى از شهرهائى است که اجتماعى عظيم کروات‌ها در آن زندگ مى‌کنند. اکثر اين افراد بعد از جنگ جهانى دوم با توجه به سياست مهاجرپذيرى کانادا و استقبال از فراريان سياسى به آنجا رفتند. عده کمى از اين مهاجران مربوط به بازماندگان مهاجران اوليه مى‌شوند. اولين مهاجران کروات (اواخر قرن ۱۹) روستائيان و ماهيگيران مناطق ساحلى کشور بودند که به‌دليل ندانستن زبان انگليسى و مهارت‌هاى فنى بايد مشکل‌ترين کارها را مى‌پذيرفتند. آنها در معادن طلا و ذغال سنگ در اونتاريو و کواينز در ساختن راه‌ها و خط‌هاى آهن، به‌عنوان چوب بر در ساسکات چوان و کارگران کشاورزى در مزارع آلبرت کار مى‌کردند. ليکن با توجه به جريانات شهرنشينى اکثر مردم کروات امروزه در چند شهر بزرگ آنجا زندگى مى‌کنند. غير از تورنتو مهاجرين کروات در همپلتون، ونکور و ادمونتون زندگى مى‌کنند. همگام با شهرنشينى شغل مهاجران نيز تغيير کرده و به‌عنوان کارگران صنايع، کارمندان، تاجران خصوصى و غيره درآمدند. بعد از جنگ جهانى دوم در فعاليت‌هاى اجتماعى کروات‌ها توقفى ايجاد شد. به‌طور مثال سازمان‌هاى مختلف مهاجرتى مانند اجتماع استپان راديچ، اتحاديه فرهنگى کروات‌ها و ديگران فعاليت خود را متوقف مى‌سازند. مطبوعات مهاجران هم بعد از جنگ تقريباً غيرفعال شده و ايستگاه‌هاى راديوئى کروات‌ها در تورنتو، ادمونتون و ونکور هم فعاليت چندانى نداشتند.

آمريکا

مهاجرت جمعى کروات‌ها از کرواسى به آمريکا در اوسط قرن ۱۹ شروع شده و اوج آن در دهه اول قرن ۲۰ مى‌باشد که کم و بيش تا به امروز ادامه دارد: اولين مهاجران کروات از سواحل و جزاير دالماسى بودند که اکثراً مهارت فنى نداشت و به‌عنوان کارگر ساده به کارهاى سنگين ماهيگيرى مشغول شدند. بعد از مدتى به‌واسطه دعوت از اقوام و خويشان، دوستان و خود آمريکا و مخصوصاً شهرهاى شرقى و صنعتى پيشرفته آن زمان مهاجرت‌هاى زنجيره‌اى افزايش يافت، اما مهاجران اوليه را در مناطق ديگر اين کشور پهناور مى‌توان يافت، به‌طور مثال: در نواحى غربى که در ساختن خط آهن کمک نمودند و به‌عنوان معدنچيان در مناطقى همچون آپالاچى کار مى‌کردند. در کاليفرنيا که تعداد از آنها بعد از تب طلا در آنجا ماندند و تعدادى از آنها هم از شرق آمريکا به آنجا آمدند (که امروزه بهترين افراد براى پرورش ميوه، انگور و ماهيگيرى در سان‌پدرو به‌حساب مى‌آيند). ولى قوى‌ترين و پرشمارترين اجتماع کروات‌ها در پنسيلوانيا سکونت دارند.

تعداد زيادى از آنها در صنعت فولاد پتسبورگ به‌کار مشغول هستند. از لحاظ تعداد و تمرکز مهاجران کروات ايالات الينويز (شيکاگو) و اوهايو (کليولند) بسيار مهم است. سازمان‌هاى مذهبى مهاجرتى کروات براى اولين‌بار در آمريکا به‌وجود مى‌آمد که بعداً به الگوئى براى تشکيل سازمان‌هاى مشابه در کشورهاى ديگر مبدل شد. قديمى‌ترين سازمان مهاجرتى کروات‌ها در سال ۱۸۵۷ در سانفرانسيسکو به نام اجتماع بشردوستانه متقابل اسلاوايلير تشکيل شد، بعد از آن اتحاديه نيکوکاران اسلاو متحد (نئواورلئان در سال ۱۸۷۴) و چند سازمان ديگر به‌وجود آمدند. در پتس‌بورگ در سال ۱۸۹۴ بازسازى دوباره اجتماع ملى کرواسى انجام مى‌گيرد و بعداً به انجمن برادرى کروات‌ها تغيير نام پيدا مى‌کند.اين انجمن قويترين اجتماع مهاجران کروات بوده و بسيارى از گروه‌هاى فعال کروات را متحد کرد و در آن هنگام نزديک به ۶۰،۰۰۰ عضو داشت شاخه‌هاى آن نه تنها در آمريکا بلکه به کانادا هم کشيده شد.

همزمان با فعاليت انجمن‌هاى مهاجرين، اولين مطبوعات آنها هم منتشر شد. در اين باب نشريه زاى‌دينچار (Zajednicar) (در پتسبورگ ۱۹۰۴) که نشريه انجمن برادرى کروات‌ها است، کاملاً مشهور است و به‌عنوان مهم‌ترين و پرتيراژترين نشريه مهاجران کروات در سرزمين‌هاى ماوراء بحار شناسائى شده است. بعد از جنگ جهانى دوم، آمريکا، بزرگترين کشور مهاجرپذير مردم کروات، مقام خود را از دست داده و جاى خود را به استراليا مى‌دهد. ليکن مهاجرت به آمريکا بعد از جنگ جهانى دوم هم ادامه پيدا کرد، با توجه به فشارى که در اثر سيستم محدوديت‌هاى مهاجرپذيرى از کشورهاى مختلف ايجاد شده بود و چون اين سيستم شامل جنگ‌زدگان و رانده‌شدگان مى‌شد، از اين به بعد مهاجران کروات به آمريکا را گروه جنگ‌زدگان و رانده‌شدگان نمى‌شد، از اين به بعد مهاجران کروات به آمريکا را گروه جنگ‌زدگان و آوارگان تشکيل مى‌دهد.از طرف ديگر، در دهه ۶۰ مهاجرين کروات که وارد آمريکا مى‌شدند، اغلب کروات‌هائى بودند که به‌صورت موقت در کشورهاى اروپائى به‌کار مشغول بودند و با ورود آنها به آمريکا بر مهاجرين ثابت اين کشور افزوده مى‌شد.

تحت چنين شرايطى بعد از جنگ جهانى دوم حدود ۲۵۰،۰۰۰ کروات به اين کشور مهاجرت کردند. با احتساب مهاجران قبلي، امروزه در آمريکا يک ميليون نفر کروات زندگى مى‌کند. پراکندگى منطقه‌اى آنها با توجه به مهاجرت‌هاى بعد از جنگ که از تمام نقاط کرواسى به آنجا رفتند، همان شهرها و مناطقى است که مهاجران قبل از جنگ زندگى مى‌کردند، بنابراين تعداد و تمرکز مهاجران کروات در پنسيلوانيا، اوهايو افزايش پيدا کرد. ولى بيشترين درصد افزايش مهاجران کروات، در ايالت ايلينيوز مشاهده مى‌شود که حدوداً ۰۰۰/۱۰۰ کروات (نصف آنها در شيکاگو هستند) در آنجا زندگى مى‌کنند. در اين اواخر شمار مهاجران کروات در نيويورک به‌طور محسوسى افزايش پيدا کرده است. در کنار پتسبورگ، مرکز گروه‌هاى مذهبى کروات امروزه شيکاگو (با تعداد زيادى کلوپ و مجامع و تمرکز زياد افراد تحصيل کرده کروات) به‌عنوان مرکز فرهنگي، سياسي، اجتماعى مهاجران کروات در آمريکا محسوب مى‌شود. در دوره بعد از جنگ، فعاليت اکثر سازمان‌هاى کروات در آنجا افزايش يافته است. مخصوصاً اين مسئله در بزرگترين سازمان کروات انجمن برادرى کروات‌ها به وضوح ديده مى‌شود که غير از قسمت ورزشي، فرهنگى و تبليغاتي، اين انجمن فدراسيون فرهنگى جوانان نيز پايه‌گذارى شده است.

جدول شمار کروات‌ها در کشورهاى غيراروپائى