صنايع

پتروشيمى

کمپانى صنايع پتروشيمى خليج‌ [فارس] (GPIC - The Gulf Petrochemical Industries Corporation.) يک سرمايه‌گذارى مشترک به مبلغ بيش از ۴۰۰ ميليون دلار (جفرى نوگت و تئودئور توماس، بحرين و خليج‌فارس، ترجمهٔ دکتر همايون الهي، ۱۳۶۹. ص ۱۲۲.) بين سه کشور بحرين، کويت و عربستان‌سعودى است، که سرمايهٔ آن به ميزان يک‌سوم به‌طور مساوى از سوى سه کشور گذاشته شده است. اين شرکت در ۱۹۷۹ در شهرستره تأسيس شد. ظرفيت اين کارخانه ۱،۲۰۰ تن متانول و محلول آونياک در روز است (Country Profile - Bahrain, Qatar, 1995 - 96.P.16) و از گاز طبيعى به‌عنوان منبع استفاده مى‌کند.

با توجه به توليد محدود نفت و گاز به آن، محدوديت بازار داخلى براى محصولات پتروشيمى و ساير تنگناها و مشکلات موجود، بحرين تمايلى به ايجاد صنايع پتروشيمى مستقل براى خود نشان نداده است.

تأسيس اين کمپانى به دو علت بود: اول آنکه بحرين به‌دنبال يافتن راهى بهتر براى مصرف منابع گاز طبيعى خود بود، دوم آنکه، کشورهاى خليج‌فارس علاقه‌مند به همکارى در ايجاد سيستم توليد انرژى منطقه‌اى بودند. از طرفى نيز سيستم ارتباطات و حمل و نقل بحرين، سازگارى اجتماعى و ساختار توسعه يافته، از عوامل بسيار مهم در انتخاب بحرين براى ايجاد اين صنعت بود.

ولى از آنجا که کمپانى صنايع پتروشيمى خليج‌[فارس] به نسبت استاندارد بين‌المللى کوچک است، از اين رو در وضع نامساعدترى قراردارد. همچنين کوچک بودن آن مسأله بازاريابى را نيز کاهش مى‌دهد.

اين کمپانى در ۱۹۹۲ به ميزان ۸۰۳،۰۰۰ تن متانول و محلول آمونياک که توليد کرد که نسبت به سال قبل از آن ۵/۴% کاهش و سود آن از ۹/۱۹% ميليون دينار بحرين در ۱۹۹۱ به ۶/۸ ميليون دينار در ۱۹۹۲ تنزل کرد (Country Profile - Bahrain - Qatar, 1995 - 96. P- 16) ولى با طرح‌‌هاى توسعه‌اى که به اجراء درآمد، توليد آن در ۱۹۹۴ به ۸۳،۰۰۰ تن رسيد. (The Middle East and North Africa, 199۶. P.۳۱۵.)

تقريباً يک‌چهارم توليد اين کمپانى به آسياى جنوب شرقى و ژاپن صادر مى‌شود و بقيهٔ نيز به اروپاى غربي، خاورميانه و آمريکا صادر مى‌گردد.

اين کمپانى با طرحى جهت توليد ۱،۷۰۰ تن اوره در روز و با هزينه‌اى معادل ۱۴۰ ميليون دلار جهت تنوع بخشيدن به توليدات خود، موافقت کرده است. (Country Profile - Bahrain - Qatar,1995 - 96.P - 16.)

از ديگر کمپانى‌هاى پتروشيمى در بحرين مى‌توان از شرکت صنايع شيميائى ملّى (NACIC - The National Chemical Industries Corporation) نام برد. اين کمپانى از اوايل ۱۹۹۳ شروع به توليد مشتقات سولفور با ظرفيتى معادل ۹،۰۰۰ تن سولفيت سديم و ۶،۰۰۰ تن متابى سولفيت (Metabisulphite) در روز کرد. مواد اوليهٔ آن از پالايشگاه ستره (BAPCO) خريدارى مى‌شود و قرار است که سولفور را با قيمتى پائين به مدت هفت سال توليد کند. سهام اين کمپانى بين شرکت صنايع خليج[فارس] (UGIC - United Gulf Industries Corporation) به ميزان ۵۵%، کمپانى صنايع کارخانه‌اى قطر (The Qatar Industrial Manufacturing Company) ۱۵%، کمپانى توسعهٔ صنعت عربستان‌سعودى (Saudi Arabian Industry Development Company) 10%، اتحاديه گروه توسعهٔ رياض (United Group for the Development of Riyadh) به ميزان ۵%، مشترک است.(Country Profile - Bahrain Qatar,1995 - 96.P.16)

همچنين در بحرين ايجاد صنعت توليد کود شيميائى به‌عنوان يک اقدام مشترک کشورهاى عربى محسوب مى‌شود. تمام پروژه‌هاى اين صنعت متعلق به تعدادى از کشورهاى منطقهٔ خليج‌فارس است و بودجهٔ آن نيز از طريق همين کشورها تأمين مى‌گردد.

صنايع ديگر

در چند رشته ديگر نيز کارخانه‌هائى در بحرين تأسيس شده که هم‌اکنون مشغول بهره‌بردارى از آنها مى‌باشد:

- کارخانه‌ٔ آردسازى با ظرفيت ۱۰۰ تن در روز.

- کارخانهٔ تهيهٔ بلوک‌هاى سيماني، پوشش سقف‌نسوز، لوله‌هاى فاضلاب و آجزپزي

- هشت کارخانه‌ نوشابه‌هاى غيرالکلي.

- کمپانى استيل و آهن عرب (AISCO - Arab Iron and Steel Company): سهام آن توسط کمپانى سرمايه‌گذارى صنعتى خليج‌[فارس] (GIIC - The Gulf Industrial Investment Company) و شرکت نفت کويت خريدارى شد. بزرگ‌ترين مشترى آن ايران است. (Country Profile - Bahrain, Qutar - 1995 - 96.P.16)

- طرح توسعهٔ اين شرکت سبب شد تا توليد آن از ۲/۳ ميليون در روز ۴ ميليون تن در روز در پايان ۱۹۹۵ برسد. (Ibid)

- کارخانه‌ها و تأسيسات الخواجه: در منطقهٔ صنعتى ستره است. در ۱۹۷۲ تأسيس شده و فروش آن در ۱۹۹۲، ۱۲ ميليون دينار بوده است. (The Middle East and North Africa, 199۴ P.۲۹۹) تعداد کارکنان آن ۸۵۰ نفر مى‌باشد. (Ibid)

- کارخانهٔ الزميل (AZ - Zamil Group of Cos.): در ۱۹۳۰ در منامه تأسيس شد. توليد آن شامل قطعات پيش ساختهٔ فلزى از قبيل درهاى آلومينومي، چارچوب پنجره و غيره مى‌باشد. تعداد کارکنان آن ۷۵۰۰ نفر است. (The Middle East and North Africa, 199۴ P.۲۹۹)

- کارخانهٔ تختخواب بحرين (الانصاري): در ۱۹۷۳ در منامه تأسيس شد. توليدات آن به عربستان‌سعودى و ساير کشورهاى حوزهٔ خليج‌فارس صادر مى‌شود. تعداد کارکنان آن ۵۱ نفر است. (Ibid)

- کمپانى محصولات لبنى دانمارکى (Bahrain Danish Dairy Co WLL): در ۱۹۶۳ در منامه تأسيس شد. تعداد کارکنان آن ۱۶۵ نفر است. (The Middle East and North Africa, 199۴. P.۲۹۹.)

- کمپانى صنايع سبک بحرين: واقع در منامه است. توليدات آن شامل چوب، مبلمان، پارتيشن (Partition) و درهاى چوبى است. تعداد کارکنان آن ۱۵۸ نفر است. (The Middle East and North Africa, 199۴ P.۲۹۹)

- کمپانى صنايع اسيدى خليج‌[فارس]: در ۱۹۸۳ با سرمايه‌اى معادل ۲ ميليون دينار بحرين در منامه تأسيس شد. توليدات آن شامل آب مقطر - اسيدسولفوريک و پلاستيک، کاغذ، لوازم پيش ساختهٔ ساختمان و غيره مى‌باشد. توليد ورق‌هاى کاغذى آن از ۱۹۹۵ آغاز شد و با طرح جديد توسعه که هزينه‌اى معادل ۳۳ ميليون دلار دارد، توليد پارچهٔ آن از ۹،۰۰۰ تن به ۱۵،۰۰۰ تن تا پايان ۱۹۹۶ مى‌رسد. (The Middle East and North Africa, 199۶. P.۳۲۴)

مناطق صنعتى

مهمترين مناطق صنعتى در بحرين به‌شرح زير است:

۱. منطقهٔ صنعتى بندر سلمان: منطقهٔ آزاد در بحرين به‌شمار مى‌آيد و بيشتر به صنايع ورق‌سازى و مونتاژ کولر اختصاص دارد.

۲. منطقهٔ صنعتى معاصير: از اين منطقه به عنوان انبار ابزارهاى صنعتى و مواد ساختمانى و آسفالت‌سازى استفاده مى‌شود.

۳. منطقهٔ صنعتى واقع در شمال پالايشگاه: از اين منطقه به‌عنوان انبار ذخيره مواد مختلف استفاده مى‌شود.

۳. منطقهٔ صنعتى واقع در شمال پالايشگاه: از اين منطقه به‌عنوان انبار ذخيره مواد مختلف استفاده مى‌شود.

۴. منطقهٔ صنعتى مراتع در جنوب (آلبا): به‌دليل وجود صنعت آلومينوم‌سازى در آلبا، صنايع کابل‌‌سازى آلومينيومى نيز متمرکز است.

۵. منطقهٔ کسارات: اين منطقه در الحفيره نزديک روستاى عسکر واقع شده است.

۶. منطقهٔ ساحلى غرب بازارچه: اين منطقه براى کمک به کارگران کشتى‌سازى سنتى و قايق‌سازى و لنج‌ها اختصاص دارد.

مناطق جديد صنعتى در بحرين

۱. منطقهٔ صنعتى واقع در شمال شهر ستره: جديدترين منطقهٔ صنعتى در بحرين است. مساحت اجمالى آن ۱۹۱ هکتار است.

۲. منطقهٔ جنوبى شهرالحد: در نزديکى منطقهٔ کشتى‌سازى در الحوض‌الجاف واقع شده است.

۳. منطقهٔ ابوغزالدر غرب ام‌الحصم واقع شده و به تعميرگاه‌هاى مختلف اختصاص دارد.