لحن ترانه‌هائى که به منظور کمدى ساخته شده، با طراوت و تازگى مخصوصى است، و موضوع طورى به هم افتاده که باعث تفريح مى‌شود.


اين ترانه‌ها عموماً توصيفى مى‌باشند و گاهى به‌صورت قصه براى بچه‌ها نقل مى‌شود:


يکى بود يکى نبود


سر گنبد کبود پيرزنيکه نشسته بود
اسپه عصارى مى‌کرد خره خراطى مى‌کرد
سگه قصابى مى‌کرد گربه بقالى مى‌کرد


شتره نمدمالى مى‌کرد


پشه رقاصى مى‌کرد کارتونه بمبازى مى‌کرد
موشه ماسوره مى‌کرد مادر موش ناله مى‌کرد
فيل اومد به تماشا پاش سريد به حوض شا


افتاد و دندونش شيکس


گف: ننه جون دندونکم از درد دندون دلکم
اوساى دلاک را بگو مرد نظر پاک را بگو


تا بکشه دندونکم ٭


٭ در اوسانه متن اين ترانه متفاوت آمده است.


اين ترانه‌ها عموماً خيلى قديمى است. موضوع و لحن آنها اغلب تغيير مى‌کند، حتى نظير بعضى از آنها عيناً در نزد ساير ملل نيز مشاهده مى‌گردد. مثلاً ترانهٔ مشهور:


”آب اومد، آب اومد، کدوم آب؟
همون آب که تش خاموش کرد ـ کدوم تش؟... الخ“


اوسانه، ص ۱۵.


شبيه اين مضمون به زبان ارمنى قديمى نيز وجود دارد:


”کى بره را خورده؟ ـ گرگه خورده
کى گرگه را خورده؟ ـ خرسه خورده... الخ“


Komikas، Chansons Rustiques


بعضى اوقات متل‌ها و يا ترانه‌هاى عاميانه‌اى وجود داشته که بعد اشخاص بى‌استعداد آنها را به رشته نظم درآورده‌اند، مانند قصهٔ ”شنگل و منگل“ و يا ”خاله سوسکه“.


برخى از اين ترانه‌ها بى‌اندازه کهنه، و با وجود اينکه در سرتاسر کشور رواج دارد مضمون و زبان‌ خود را حفظ نموده است:


خورشيد خانم آفتو کن يه مش برنج تو آو کن
ما بچه‌هاى گرگيم از سرمائى بمرديم


خورشيد در افسانه‌هاى اغلب ملل مؤنث است. نزد اسلاوها ”مادر خورشيد سرخ“ ناميده مى‌شود، و عين افسانهٔ ايرانى نزد ارمنى‌ها نيز وجود دارد.


نيرنگستان، ص ۱۲۵.


و يا اين ترانه که در ضمن قصهٔ پسرى که به تحريک زن‌بابا، پدرش او را مى‌کنند و بلبل مى‌شود، تکرار شده است. در زبان‌هاى آلماني، فرانسه، ايرلندى و انگليسى اين ترانه موجود است:


منم منم بلبل سرگشته از کوه و کمر برگشته
مادر نابکار مرا کشت پدر نامرد مرا خورده


خواهر دلسوز استخوان‌هاى مرا با هفتا گلاب شسته


زير درخت گل چال کرده


منم شدم به بلبل پر... پر....


ترجمهٔ انگليسى اين قصه در Lorimer، Persian Tales، P 89 و کتاب گريم Grimm ديده مى‌شود. متن اسکاتلندى ترانه بالا به قرار ذيل است: Song of the phoenix


pew، pew، Minnie me slew My daddie he chew
My twa little sesters they pickit my banes
And put them between twa Milk ،white stanes
And they grew and grew To a milk،white doo
And it took to its wings and a way it flew
F.T. corrie، ”The Times“ 28 /7/38