خانهٔ محمودى
خانهٔ محمودى (عرب‌هاى بحريني) بخشى از مجموعهٔ بزرگى از خانه‌هاى متصل به هم، به نام مجموعهٔ عرب‌ها است، که در محلهٔ فهادان بافت قديم شهرستان يزد قرار دارد. اين خانه مربوط به اواسط دورهٔ قاجار است و متعلق به طايفه‌اى از تجار، معروف به عرب‌هاى بحريني بود. گسترش و رونق‌ِ کارى اين طايفه سبب توسعهٔ اين مجموعهٔ مسکونى عظيم شد. البته اين گستردگى و اشاعهٔ خانوادگى در طول يک قرن و پس از احداث اولين خانه صورت گرفته است. از آن پس موروثى شدن و تفکيک مجموعهٔ مذکور آغاز شد.
خانهٔ ملک‌زاده
اين خانه در محلهٔ فهادان شهر يزد قرار دارد. قدمت اين خانه به عصر قاجار مىرسد. ورودى اين خانه از خشت و گل است و پس از عبور از يک هشتى کوچک که سقف آن با گچ کاربندى شده و راهرويى کم‌عرض، به حياط مىرسد.
خانه از سمت شمال، جنوب و غرب حياط داراى ساختمان و در ضلع شرقى جهت هماهنگى با سه بدنهٔ ديگر داراى طاق و طاقچه‌نماهايى است. تالار خانه در سمت جنوب، بادگير نه‌چندان بلندى را در خود جاى داده است.
در ضلع جنوبى حياط اصلى و پشت تالار خانه، يک حياط کوچک (بيرونى يا نارنجستان) قرار دارد. ارتباط حياط اصلى با حياط کوچک از طريق راهروهايى است که در طرفين تالار ساخته شده است. نماسازى حياط اندرونى سيم‌گل و نماسازى حياط بيرونى کاهگل است.
خانهٔ صراف‌زاده
اين خانه‌باغ تا چند دههٔ پيش در حاشيهٔ شهر يزد واقع بود؛ ولى هم‌اکنون در اثر گسترش شهر، در داخل شهر قرار دارد.
اين خانه‌باغ، از آثار دوران پهلوى اول و بانى و سازندهٔ آن صراف‌زاده است. در حال حاضر اين خانه در اختيار سازمان ميراث فرهنگى و موزهٔ آيينه و روشنايي است.
خانهٔ مرتاض
اين خانهٔ قاجارى در کوچهٔ مرتاضيون شهر يزد قرار دارد و داراى دو بخش بيرونى و اندرونى است و هر يک از اين دو بخ داراى حياط و ورودى جداگانه است.
مساحت حياط اندرونى تقريباً سه برابر مساحت حياط بيرونى و تالار بزرگ آن از بناهاى پيرامون، بلندتر است. اين تالار در رأس حياط قرار گرفته و کاملاً بر آن تسلط دارد. فضاهاى اطراف با نظم معمولى خانه‌هاى سنتى است. بدين شرح که فضاهاى مهم‌تر در محوطهٔ اصلى خانه و فضاهاى کم‌اهميت، بين آنها قرار دارند. از ديگر ويژگى‌هاى اين بنا دو طبقه بودن کليه فضاها است.
حياط اندرونى داراى مقرنس‌هاى گچ و کاربندى‌هاى گچى بر روى دريچه‌هاى طبقهٔ فوقانى است. در گوشه‌هاى حياط هشتى‌هاى منحصر به فردى ديده مى‌شود.
خانهٔ اربابى
خانهٔ اربابى در محلهٔ گازرگاه شهر يزد قرار دارد. اين خانه در ابتدا بخشى از باغ معين بود. در اين باغ عمارتى اعيانى مشتمل بر اتاق‌هاى مسکونى و قسمت تابستانه تشريفاتى وجود داشت.
اين باغ و عمارت در زمان ناصر‌الدين‌شاه قاجار -مقارن با حکمرانى ظل‌سلطان بر اصفهان و يزد- به دستور يکى از اعيان يزد ملقب به معين‌التجار و بدست معماران اصفهانى ساخته شد. بعدها، قسمت‌هاى مهمى از باغ و عمارت به مالکيت حاج اکبر اربابي در آمد. او در سال ۱۳۷۰ هجرى شمسي، قسمت مهمى از باغ و عمارت را که حدود دو هزار متر مربع مى‌شد، جهت احداث مدرسه به ادارهٔ کل آموزش و پرورش استان يزد واگذار کرد. مساحت باغ حدود چهار هزار متر مربع و مساحت عمارت آن بيش از يک هزار متر مربع است.
با توجه به آب و هواى گرم و خشک يزد و اينکه اين باغ بيشتر در فصل تابستان مورد استفاده بود، اکثر قسمت‌هاى اين ساختمان مانند زيرزمين‌هاى خنک، حوضخانه و بادگير کلاه‌فرنگى تابستانه است. در قسمت شمال غربى باغ، ساختمان و حياط کوچکى قرار دارد که احتمالاً بعنوان عمارت بيرونى از آن استفاده مى‌شد. در حال حاضر اين بخش کوچک در تملک مالک آن و جدا از قسمت‌هاى در اختيار ادارهٔ آموزش و پرورش است.