کاروانسراى شاه‌عباسى (قصر)

اين کاروانسرا با دو در، رو به شمال و رو به جنوب با کمى تفاوت نظير کاروانسراهاى معروف است. دروازهٔ ورودى سرپوشيده و در دو طرف آن دو سکو و دو اتاق ديده مى‌شود. نماى خارجى کاروانسرا از سنگ‌هاى صاف‌تراش صورتى رنگ پوشيده شده و داراى حياط بزرگى است که دورادور آن را اتاق‌هاى کوچک فرا گرفته است.


پشت ساختمان‌هاى داخل حياط، اصطبل سراسرى با آخورهاى متعدد، سکوهايى براى استراحت چهارپادار و اجاقى براى طبخ ساخته شده است. آب مشروب از چشمه شاه در دامنهٔ سياهکوه که تا کاروانسرا هفت کيلومتر فاصله دارد، تأمين مى‌شود.

کاروانسراى دير

کاروانسراى دير يا ديرکاج، بر روى خرابه‌هاى ديرالجص (دير گلچين، دير کردشير) معروف ساخته شده و ظاهراً ساختمان آن قديمى به نظر نمى‌رسد. کنار دروازهٔ ورودى دو برج دو طبقه و داخل کاروانسرا حياطى بزرگ با اتاق‌هاى کوچک بدون پنجره است که در پشت آن‌ها، طويله‌هاى سراسري، سکويى براى چهارپادار و اجاقى تعبيه شده است. در سه طرف حياط ايوان‌هاى بزرگ و در گوشه‌هاى آن شبستان بزرگ، حمام، کوره‌ گچ‌پزى و حياط داخلى نيز وجود دارد.


در خارج ساختمان يک آب‌انبار قرار دارد. آب باران از اطراف به سوى اين آب‌انبار سرازير مى‌شود و عمق آن زياد نيست. آب مشروب و مصرفى ساکنان کاروانسرا از اين آب‌انبارتأمين مى‌شود.


ساخت بناها نشان مى‌دهد که ساختمان به منظور پذيرايى از قافله‌ها به کار مى‌رفت. گچ از مصالح اصلى ساختمان قلعه دير بود.

کاروانسراى پل دلاک

کاروانسراى سنگى محمدآباد

اين کاروانسرا در ۵۰ کيلومترى شمال شرقى قم در جاده کوه سفيد قرار دارد. اين کاروانسرا در مسير کاروانى جادهٔ بزرگ خراسان که شمال شرقى ايران را به جنوب غربى پيوند مى‌داد، واقع است.


کاروانسراى حسن‌آباد

کاروانسراى چهار ايوانى حسن‌آباد به دورهٔ قاجاريه تعلق دارد. اين کاروانسرا در مکان باصفايى قرار دارد و از هر سو مناظر زيبا و خرم مشاهده مى‌شود. مصالح به کار رفته در اين کاروانسرا خشت است.

کاروانسراى عباس‌آباد-سياهکوه

اين کاروانسراى چهار ايوانى نزديک کاروانسراى سياهکوه در جاده ري-ورامين در ميان کوير نمک قرار دارد. بنا متعلق به دورهٔ صفويه و براى ساخت آن از سنگ و آجر استفاده شده و با سنگ تزيين شده است. بنا دو حياط مرکزى دارد که به احتمال زياد در يکى از آنها از مسافران عادى و در ديگرى از مسافران مخصوص و بزرگان حکومتى پذيرايى مى‌شد.

کاروانسراى سفيدآب

اين کاروانسرا در جنوب تهران و شرق درياچه نمک قرار دارد. بناى آن مربوط به عهد صفويه و قاجاريه است و چهار برج تزيينى در چهار گوشه دارد. مصالح به کار رفته در آن از سنگ است.

ديگر کاروانسراهاى استان قم

کاروانسراى پاسنگان

در ۲۰ کيلومترى جاده قم-کاشان، قاجارى.

کاروانسراى صدرى

در ابتداى جاده گازران، قاجارى.

کاروانسراى سنگى کوه نمک

جادهٔ گازران مقبل کوه نمک، سلجوقى.

کاروانسراى عسگرآباد

کيلومتر شش جاده قديم قم-تهران، قاجارى.

کاروانسراى دهکده طالب

در جاده قم-اراک در شمال سلفچگان، چهار ايوانى با سنگ و آجر، سلجوقى و صفوى.

کاروانسراى آوه

در جنوب جادهٔ قم-ساوه با پلانى چهار ايوانى و آجر، سلجوقى.

کاروانسراى کنارگرد

در جاده قم-اراک در شمال سلفچگان، چهار ايوانى با آجر و سنگ، صفوى.

کاروانسراى صدرآباد

جاده قم، دو ايوانى با آجر، صفوى و قاجارى.

کاروانسراى باقرآباد

در جاده قم-تهران (على‌آباد-منظريه)، از آجر و سنگ، قاجارى.

کاروانسراى اتابکى

در جادهٔ قم-کاشان، چهار ايواني، قاجارى و به شيوه معمارى صفوى.