طاق شيرين و فرهاد ايوان

طاق شيرين و فرهاد در مسير راه بخش زرنه شهرستان ايوان غرب به شهر سومار غرب (از توابع استان کرمانشاهان) در منطقه کوشک روستاى چهل زرعى و مشرف به رودخانه فصلى کوشک واقع شده است.


مورخان و باستان‌شناسان درباره طاق‌هاى سنگى مطالبى را نگاشته‌اند، از جمله گيريشمن مى‌نويسد: طاق بناى کوچکى است که طبق طرح کاخ و قصر ساخته شده، بنابراين وى با اعتماد بر اينکه اين طاق‌ها ملهم از معمارى اشکانى است، بناهاى دوره ساسانى را دنباله معمارى مى‌داند که در عهد پارتيان شناخته شده و تا پايان قرن دوم ميلادى رواج داشته است. همچنين گيريشمن طاق را يادگار انجام ساختمان راه کاروانسرا ذکر کرده است و طاق‌ها را توقفگاه مرکب شاهى دانسته و برخى ديگر از مورخان و محققان آن را محل پاسگاه مرزى تصور کرده‌اند. در خصوص طاق شيرين و فرهاد با توجه به انتخاب موقعيت مکانى و جغرافيايى اين طاق مى‌تواند معرف تصورات مختلفى درباره آن باشد:


نخست آنکه در کنار آبى که گويا رودخانه يا چشمه پرآبى بزرگ در قديم بوده و در چند مترى آن جريان داشت و همچنين ساخت آن در پاى شيب کوه مى‌رساند که بناى طاق مى‌توانسته پاسگاه ديده‌بانى و نيز احتمالاً جايگاهى براى استراحت موقت تا رسيدن به منزلگاه اصلى باشد.


بناى طاق شيرين و فرهاد از سنگ ساخته شده و نماى خارجى آن همانند يک استراحتگاه کوچک است که به علت فرسايش قسمت عمده آن در قديم پر شده و حدود ۸۰ سانتى‌متر از ارتفاع در ورودى آن نمايان بود.


مصالح طاق شيرين و فرهاد تماماً از سنگ‌هاى تراش بوده که به صورت هلالى ساخته شده است. طول طاق ۳ متر و عرض آن ۵/۲ متر و ارتفاع بنا ۴ متر است. در قسمت شرقى طاق درى تعبيه شده که احتمالاً به اتاق ديگرى ارتباط داشته است. عرض در ورودى آن ۷۵ سانتى‌متر و طول ديواره‌هاى جانبى آن هر کدام ۹۰ سانتى‌متر است و حدود ۱۷ رديف سنگ بنا در آن ديده مى‌شود. بزرگ‌ترين قطعه سنگ به کار رفته در بنا بر روى در ورودى کار گذاشته شده است که ابعاد آن ۰۱۱٭۵۶٭۵۶ سانتى‌متر است.

کاخ فلاحتى (کشاورزى)

در خيابان آيت‌الله حيدرى ايلام در ميان درختان زيبا کاخى ساده توجه هر رهگذر را به خود جلب مى‌کند. وجود کانال‌هاى آب سراب ايلام را در اين مسير هدايت مى‌کردند و باغ‌هاى اطراف کاخ را اين آب مشروب مى‌شوند. اين کاخ بنا به دستور والي، غلامرضاخان، در سال ۱۳۲۶ هـ.ق احداث گرديده است. سابقاً فضايى که کاخ در آن قرار گرفته کاملاً باز و باغ‌هاى ميوه اطراف آن زيبايى خاص به آن بخشيده بود اما اکنون با توسعه شهرى فضاى باز آن تبديل به ساختمان و خيابان شده است و کاخ فلاحتى نماى سابق خود را از دست داده است. اين کاخ چون در محوطه سازمان جهاد کشاورزى استان قرار گرفته به کاخ فلاحتى (کشاورزي) هم مشهور است.


اين کاخ در زمينى به مساحت ۸۱۰ متر مربع با زيربناى حدود ۳۳۷ متر مربع احداث شده است. و نقشه درونى کاخ به صورت دو اتاق تودرتو در اطراف، و يک هال بزرگ در وسط مى‌باشد و در جلوى هال يک ايوان قرار گرفته که در اتاق‌ها و هال به آن باز مى‌شوند. دو طرف اتاق‌ها به صورت چند ضلعى منظم بيرون آمده و بين آنها دو تراس قرار دارد و در هر دو طرف پنجره‌اى به ابعاد ۱٭۲ متر تعبيه شده که با طاقى نيم‌دايره‌اى و گچ‌برى‌هاى زيبايى با نقوش انسانى و گل و گياه مزين شده است. سقف تراس بر دو ستون تکيه زده که سرستون‌ها به شيوه کوفى ساخته شده ولى داخل اتاق‌ها بسيار ساده و بدون تزئين است. سقف کاخ به صورت طاق ضربى با تيرهاى چوبى و ملات اندود شده و از سطحى شيب‌دار با ورق گالوانيزه پوشانده شده است، در ساخت اين بنا از مصالحى نظير آجرهاى مربع شکل، سنگ‌هاى تراشيده شده، چوب، گچ و ورق گالوانيزه براى پشت‌بام استفاده شد ه و کف کاخ نيز با آجر فرش گرديده است. اين کاخ داراى پنج اتاق و يک ايوان به شکل مستطيل بوده و به علت استفاده بى‌رويه و خرابى سطح آن، بعداً با موزاييک‌سازى بازسازى شده است.