ايلام
شهرستان ايلام به مرکزيت شهر ايلام در سال ۱۳۰۸ شمسى در خاور و در شمال خاورى ده‌بالا و در منطقه‌اى که حسين‌آباد (منسوب به حسين‌قلى خان والي) ناميده مى‌شد و در جوار ساختمان‌هاى به جا مانده از والي، بنا گرديد و با توجه به سابقه تاريخى منطقه و تصويب فرهنگستان ايران، ايلام ناميده شد.
شهر ايلام در مرکز جغرافيايى استان قرار نگرفته است. از اين رو، موقعيت آن تا حدودى اهميت ارتباطى و تجارى آن را محدود مى‌کند. به طورى که محصولات بخش‌ها و روستاهاى دوردست به استان‌هاى ديگر صادر مى‌شود. اما ايجاد شبکه راه‌ها و اتصال مراکز شهرى به ايلام مخصوصاً نزديکى با مرز و وجود آب و هوايى نسبتاً مناسب و مساعد، مرکزيت سياسي، وجود مؤسسات رفاهى و ... به آن موقعيت ويژه‌اى داده است.
بخش مرکزى ايلام داراى دهستان‌هاى ميش‌خاص و حومه و ۳۶ روستاست. توتون از مهم‌ترين محصولات دهستان ميش‌خاص است.چوار، يکى از بخش‌هاى شهرستان ايلام در ۱۸ کيلومترى شهر ايلام و بر سر راه اصلى ايلام-ايوان-اسلام‌آباد قرار گرفته است.
مراکز ديدنى و زيارتگاهى: ۱. قلعه والي، ۲. کاخ فاحتي، ۳. سنگ‌نوشته‌هاى قوچعلي، ۴. قلعه اسماعيل خان، ۵. پشت‌قلعه چوار، ۶. بقعه حاجى بختيار، ۷. مقبره مهدى بالله.
ايوان غرب
شهرستان ايوان در شمال غربى استان ايلام قرار دارد. اين شهرستان از شمال به استان کرمانشاهان از شرق ب شهرستان شيروان، از جنوب به شهرستان ايلام و در غرب کشور عراق محدود مى‌شود و مرکز آن شهر ايوان است، اين شهربا برخوردارى از آب و هواى مناسب و قرار گرفتن به سر راه ايلام-کرمانشاهان و داشتن اراضى حاصل‌خيز و مجاورت با رودخانه کنگير، وجود کشاورزى و دامپرورى و ... داراى اهميت و اعتبار خاصى است. اين شهرستان داراى ۲ بخش، چهار دهستان و ۸۶ روستاست.
مراکز ديدنى و زيارتگاهى: ۱. آتشکده سياهگل، ۲. تاق شيرين و فرهاد، ۳. قلعه شميران، ۴. پل شيره‌پناه: ۵. تپه‌هاى زرنه و نرگسي، ۶. غار طلسم، ۷. بقعه حاجى حاضر، ۸. امامزاده سيد عبدالله.
شيروان و چرداول
مرکز شهرستان شيروان و چرداول، شهرى به نام سرابله است که درکنار رود سرابله قرار دارد. شهرستان شيروان و چرداول شامل سه بخش شيروان، مرکزى (چرداول و آسمان‌آباد) و هليلان است. بخش شيروان از دهستان‌هاى کارزان، لومار و زنگوران تشکيل شده است. تمامى اراضى اين بخش به صورت دره‌اى نسبتاً وسيع بين دو رشته‌کوه چرمين ولنه از يک سو و مانشت و سيوان از سوى ديگر گسترده شده است که به وسيله رودخانه شيروان و چشمه‌سارهاى جانبى آن آبيارى مى‌شود. مرکز اين بخش، شهرک لومار است. جمعيت اين شهرستان طبق سرشمارى ۱۳۷۵، ۷۶،۰۵۲ نفر است.
بخش مرکزى شامل دهستان‌هاى شباب و آسمان‌آباد است. در اين بخش، رودخانه‌هاى کله‌شاخ (سنگ سفيد)، سيمره و زنجيره جريان دارد. کشت در بيشتر اراضي، به صورت ديم است.
مراکز ديدنى و زيارتگاهى: قلعه سام، آتشکده موشکان، شهر تاريخى سرابکلان، بقعه عباس شيروان، بقعه عباس رودبار، مقبره سيد على و بقعه باقر در بخش شيروان.
مهران
مرکز اين شهرستان، شهر مهران است که در ساحل چپ رودخانه کنجانچم واقع شده و با مرز عراق بيش از چند کيلومتر فاصله ندارد. مهران قبلاً منصورآباد خوانده مى‌شد. در سال ۱۳۰۹ با تصويب فرهنگستان زبان ايران، مهران تغيير نام داد.
اين شهرستان داراى جمعيتى معادل ۴۶،۹۸۱ نفر و داراى سه بخش مهران، صالح‌آباد و ارکواز ملکشاهى است. بخش صالح‌آباد در دشت نسبتاً وسيع هيژدانه واقع شده است و در سال‌هاى پرباران، يکى از مناطق حاصل‌خيز استان محسوب مى‌شود.
مراکز ديدنى و زيارتگاهى: ۱. قلعه کنجانچم، ۲. سنگ‌نوشته گل‌گل ملکشاهي، ۳. سنگ‌نوشته تخت‌خان، ۴. تپه‌هاى چغاآهوان و چغا گلان، ۵. بقعه سيد حسن ، ۶. امامزاده على صالح، ۷. بقعه پيرمحمد.