اقوام و نژادها و روابط آنها

چهار گروه عمده نژادى در ايالات مختلف پاکستان زندگى مى‌کنند: پنجابى‌ها در ايالت پنجاب، سندى‌ها در ايالت سند، بلوچ‌ها در ايالت بلوچستان و پتان‌ها يا پشتون‌ها در ايالت سرحد شمال غربى.

پنجابى‌ها بزرگ‌ترين گروه نژادى را تشکيل مى‌دهند و سه گروه را شامل مى‌شوند: ۱. آريائى‌ها که از نژاد سفيد مى‌باشند و در ايران و هند و اروپا اقامت دارند؛ ۲.راجپوت‌ها (ٕRajputs) که مردمى جنگجو و غالباً نظامى مى‌باشند بعضى از آنها در هند شمالى زندگى مى‌کنند؛ ۳. جاط‌ها (Jats) که بيشتر به کارهاى کشاورزى اشتغال دارند. برخى از آنان که هندو مى‌باشند در اترپرادش و پنجاب هند زندگى مى‌کنند.(اسعدي، همان، ص: ۱۲۹).

سندها نيز به گروه‌هاى مختلفى تقسيم مى‌شوند. بلوچ‌ها نيز اقليت قابل توجهى هستند که در بلوچستان و سند اقامت دارند و گروهى نيز در سيستان و بلوچستان ايران و ترکمنستان زندگى مى‌کنند. بلوچ‌ها نيز از بلوچ‌هاى شرقى مرکب از هفت طايفه و بلو‌چ‌هاى غربى مرکب از نه طايفه تشکيل شده‌اند. گروهى از آنان براهوئى ناميده مى‌شوند که ۲۵ درصد سکنهٔ بلوچستان را تشکيل مى‌دهند. آنان از اعقاب سکنهٔ دراويدى الاصل اين نواحى هستند. بلوچ‌ها خود را از اعقاب حمزه پيامبرى (ص) مى‌دانند. براهويى‌ها اتحاديه‌اى از قبايل بلوچستان پاکستان مى‌باشند. آنان گله‌دارى مى‌کنند و چادر نشين هستند.

پشتون‌ها يا پتان‌ها که در ايالت سرحد شمال غربى زندگى مى‌کنند، داراى تاريخى طولانى هستند. اين اقوام مورد علاقهٔ فراوان محققان هستند؛ زيرا يکى از بزرگ‌ترين جوامع قبيله‌اى هستند که تا امروز برجا مانده‌اند. اين قبايل ادعا مى‌کنند از نيايى افسانه‌اى هستند که سال‌ها پيش در افغانستان زندگى مى‌کرد. مشهورترين قبايل آنها: آفريدى‌ها، (Afridis) مهسودها، (Mhsuds) وزيرها (Wazirs) مى‌باشند. هر قبيله از روى لباس، لهجه و آداب و رسوم آن مشخص مى‌شود. با اين حال همه از قوانين عمومى واحدى به‌نام پختون والى (Pukhtun Wali) يا شيوهٔ پتان‌ها پيروى مى‌کنند.(لانگ، همان، ص ۴۶-۴۵)