سدّ وشمگير (گرگان)

سدّ وشمگير در فاصلهٔ ۵۰ کيلومترى شمال شرق گرگان و در محلى به‌نام سنگر سوار با مختصات ۵۴ درجه و ۴۶ دقيقه طول جغرافيائى و ۳۷ درجه و ۱۳ دقيقه عرض جغرافيائى بر روى رودخانهٔ گرگان‌رود احداث گرديده است. اين سد در سال ۱۳۴۹ به شکل سدّ خاکى با کانال تخليهٔ بتونى که طول تاج آن ۴۳۰ متر و ارتفاع ديواره از کف ۲۰ متر است ساخته شد.


اين سد داراى يک مخزن اصلى با طراحى اوليهٔ ۶۰ ميليون متر مکعب و سه منبع ذخيره است که ذخيرهٔ اول با ظرفيت ميليون‌ مترمکعب، هم‌زمان با احداث سد، تعبيه و ساخته شد و ذخيرهٔ دوم با ظرفيت ۱۲ ميليون مترمکعب در سال ۱۳۶۳ احداث و ذخيرهٔ سوم با ظرفيت ۶ ميليون مترمکعب مى‌باشد.


هدف اوليهٔ احداث سد، تنظيم و تقسيم ۳۲۵ ميليون مترمکعب آب زراعى سالانه براى آبيارى ۲۵،۰۰۰ هکتار اراضى تحت کشت است. در ضمن به‌دليل حجم قابل توجه رسوبات معلق در آب رودخانه، با آنکه دوبار در سال‌هاى ۱۳۵۳ و ۱۳۶۳ عمليات رسوب‌زدائى انجام شده ولى در حاضر آب قابل تقسيم سالانه ۱۷۰ ميليون مترمکعب پيش‌بينى و منظور مى‌گردد. اگرچه هدف اصلى استفاده از آب سد، براى زراعت است ولى در سال‌هاى اخير پرورش ماهى نيز در محدودهٔ درياچه آغاز شده است. راه ارتباطى سد تا گرگان يک رشته جادهٔ آسفالته است که از ميان آق‌قلا عبور مى‌نمايد و از طرف شرق به گنبد و از جنوب به على‌آباد کتول متصل مى‌گردد. در محل سد تأسيسات بهره‌برداري، تجهيزات ادارى و مسکونى و شبکه‌هاى آب و برق و تلفن و فضاى سبز به‌طور کامل موجود و مورد استفادهٔ کارکنان مى‌باشد.


اين مجموعه که قابل دسترس براى همگان است، يکى از ايستگاه‌هاى سرشمارى پرندگان مهاجر آبزى و کنار آبزى بوده و آمار آن به سازمان بين‌المللى مربوطه ارسال مى‌گردد. در صورت تهيهٔ برنامه و هماهنگ نمودن نحوهٔ بهره‌بردارى و استفاده از امکانات و تجهيزات موجود، اين سد، استعداد و آمادگى فراوانى براى تأمين نيازهاى توريسم و برنامه‌هاى آموزشى و بازديدهاى دسته‌جمعى براى اکثر طبقات را دارد.

سدّ نومل (کوثر)

سدّ نومل در فاصلهٔ ۱۴ کيلومترى جنوب شرقى گرگان و به فاصلهٔ ۷ کيلومترى جادۀ آسفالتهٔ گرگان - مشهد واقع شده است. راه ارتباطى آن يک رشته جادهٔ آسفالت مى‌باشد. اين سد داراى ۵۷۵ متر طول و داراى ارتفاع ۲۰ متر بوده و کلّ حجم آبگيرى آن ۲۰ ميليون مترمکعب است و حجم مفيد آن معادل ۸ ميليون‌متر مکعب بوده که از رودخانهٔ نومل و شاخه‌اى از رودخانهٔ گرمابدشت تغذيه مى‌شود. قرار است ۴ ميليون مترمکعب از اين ذخيرهٔ آب به‌منظور تأمين آب شُرب و مصرفى شهر گرگان و بقيه جهت استفادهٔ کشاورزى به مصرف برسد.


درياچهٔ سدّ نومل از نظر موقعيت طبيعى و چشم‌انداز، منحصر به فرد بوده زيرا جامعهٔ کهنسال، محيط آن را پوشانده است و به‌واسطهٔ نزديکى به گرگان در صورتى‌که براى استفادهٔ توريسم امکانات خدماتى در آن محدوده داير گردد، مى‌تواند به يکى از جالب‌ترين قطب‌هاى جذب توريست تبديل شود.