لار
شهرستان لار ۲۰،۹۳۳ کيلومتر مربع وسعت دارد و از اين نظر با اختصاص ۹/۱۶ درصد کل مساحت استان، بيشترين مساحت استان را در برگرفته است. اين شهرستان از شمال به داراب و جهرم، از غرب به فيروزآباد، از جنوب به لامرد و استان هرمزگان و از شرق به استان هرمزگان محدود است. جمعيت شهرستان ۲۵۰،۶۶۶ نفر و شهرهاى آن به جز لار به عنوان مرکز، گراش ، اوز، خُنج، بنارويه، بيرم و جويم است. اين شهرستان داراى شش بخش و ۷۲۱ آبادى است.
برخى مراکز ديدني: پيرسرخ، امامزاده ميرحمزه، امامزاده ميرعلى بن حسين، مسجد جامع لار، بناى مشهور به قبر مادر نادرشاه، قلعه اژدها پيکر، قلعه گراش، قلعه پرويزه، آب‌انبار دهان شير، پل عباسي، بازار قيصريه، باغ نشاط و حمام آن و ...
لامرد
اين شهرستان با ۶۰۰۸ کيلومتر مربع وسعت، حدود ۸/۴ درصد از کل مساحت استان را به خود اختصاص داده است. اين شهرستان از شمال به لامرد، از غرب به بوشهر و فيروزآباد، از جنوب به بوشهر و هرمزگان و از شرق به استان هرمزگان محدود مى‌شود. جمعيت اين شهرستان ۱۱۹،۰۲۱ نفر و شهرهاى آن علاوه بر لامرد به عنوان مرکز، مهر، اشکنان، اهل و علاءمرودشت است. اين شهرستان داراى پنج بخش و ۳۰۲ آبادى است.
برخى مراکز ديدني: حمام اشکنان، حمام وراوي، قبرستان تاريخى فال بازماندهٔ کاخ هخامنشي، استودان‌هاى خوزي، مسجد اشکنان .
مرودشت
شهرستان مرودشت با وسعت ۴۶۴۹ کيلومتر مربع، ۸/۳ درصد از کل مساحت استان را به خود اختصاص داده است. اين شهرستان از شمال به خرم‌بيد و اقليد، از غرب به سپيدان، از جنوب به شيراز و از شرق به ارسنجان و بوانات محدود و داراى سه نقطهٔ شهرى به نام مرودشت به عنوان مرکز شهرستان، سعادت‌شهر و سيدان و پنج بخش مرکزي، سعادت‌آباد، کام‌فيروز، سيدان و درودزن است. ۴۰۹ آبادى در اين شهرستان وجود دارد. جمعيت مرودشت براساس سرشمارى سال ۱۳۷۸، ۳۱۰،۵۸۸ نفر بوده است.
مرودشت يکى از قديمى‌ترين مناطق باستانى ايران با پيشينه‌اى کهن در طول تاريخ است. نام اين شهر احتمالاً اقتباسى از دشت‌ها و مرغزارهاى سرسبز آن بود. اولين بار ابن‌بلخي در کتاب فارس‌نامه از مرو به عنوان يکى از محلات شهر باستانى استخر نام برده است. با توجه به اسناد موجود گرچه روستاها و مناطق عشايرى اين شهرستان از ديرباز داراى سکنه بود، اما شهرنشينى در اين محل از سال ۱۳۱۴ با تأسيس کارخانه قند مرودشت به سرعت گسترش يافت.
ممسنى
شهرستان ممسنى به مرکزيت شهر نورآباد به وسعت ۶۸۷۶ کيلومتر مربع، ۵/۵ درصد از کل مساحت استان را به خود اختصاص داده است. اين شهرستان از شمال به سپيدان و کهکيلويه و بويراحمد، از غرب به کهکيلويه و بويراحمد و بوشهر، از جنوب به کازرون و بوشهر و از شرق به شيراز و سپيدان محدود است. شهرستان ممسنى داراى دو نقطهٔ شهرى به نام نورآباد و مصيري، چهار بخش و ۸۶۳ آبادى است. براساس آمار سال ۱۳۷۸، جمعيت اين شهرستان برابر با ۱۶۹،۷۰۴ نفر بوده است. نورآباد مرکز اين شهرستان است.
براى رسيدن به ممسنى مى‌توان پس از عبور از شهر تاريخى بيشابور و چنار شاهيجان به نورآباد رسيد. ابن بطوطه که در سال ۷۳۰ هـ.ق از کازرون ديدن کرده مى‌گويد بلاد اطراف کازرون را بلاد شول مى‌نامند و در متن ديگرى آمده است که ممسنى هوايش سردسير مايل به اعتدال و اراضى آن بسيار و اهاليش بى‌شمار است.
برخى مراکز ديدني: ميل اژدها، مقبره داودختر، بازمانده کاخ‌هاى هخامنشي، نقش گورنکان، نقش بهرام.
نى‌ريز
شهرسنان نى‌ريز با مساحت ۱۰،۶۳۰ کيلومتر مربع، ۶/۸ درصد از مساحت استان را به خود اختصاص داده است. اين شهرستان در شرق استان واقع شده و از شمال به ارسنجان و بوانات، از غرب به شيراز و استهبان، از جنوب به داراب و استهبان و از شرق به کرمان محدود است. اين شهرستان به جز نى‌ريز به عنوان مرکز شهرستان، داراى شهر آباده طشک، سه بخش و ۴۵۵ آبادى است. براساس سرشمارى سال ۱۳۷۸ جمعيت شهرستان برابر با ۹۶،۹۲۹ نفر بود.
نى‌ريز در زمان هخامنشيان يکى از مراکز مهم سلاح‌سازى و به ناى‌زي يعنى کارگاه اسلحه‌سازى و فولادسازى معروف بود و احتمالاً نام آن از نيزه‌ريز گرفته شده است. در آن زمان بيش از ۷۰۰ کارگاه تهيه و توزيع زره، شمشير و نيز در اين شهر داير بود.
برخى مراکز ديدني: مسجد جامع کبير، قلعه اس.پي.آر ، امامزاده حسن و حسين، امامزاده خواجه احمد انصاري، امامزاده کامل‌الدين اربيلى (پيرمراد)، قدمگاه خضر نبى‌الله، امامزاده سلطان سيد ابراهيم، کاروانسراى نى‌ريز، درياچهٔ بختگان و منطقه حفاظت شدهٔ آن، جزيره نرگس، آبشار تارم، منطقه حفاظت شده بهرام گور و ...