جمعيت،ترکيب و پراکندگى آن

جمعيت زامبيا برطبق آخرين آمار در سال ۱۹۹۲ حدود ۸/۷ ميليون نفر مى‌باشد و به نظر مى‌رسد تا پايان سال ۱۹۹۳ اين رقم به ۸ ميليون بالغ شده باشد. حدود ۶۰% از جمعيت زامبيا در روستاها و ۴۰% در شهرها اقامت دارند. جمعيت لوزاکا قريب به هشتصد هزار نفر است و پس از آن شهر اندولا با ششصد هزار نفر در رديف دوم قرار دارد. جمعيت استان مرکزى ۱،۶۰۰،۰۰۰ نفر و جمعيت استان کوپربلت ۱،۳۰۰،۰۰۰ نفر مى‌باشد. پس از اين دو، استان‌هاى شرقي، لواپولا، شمالي، شمال غربي، جنوبى و غربى به ترتيب بيشترين جمعيت را در خود جاى داده‌اند.

رشد جمعيت و مهاجرت

متوسط رشد ساليانه جمعيت ۴/۳% است و ميانگين متوسط عمر پنجاه سال مى‌باشد. على‌رغم وسعت زياد و جمعيت کم دولت زامبيا براى کاهش مشکلات اقتصادى برنامه‌تنظيم خانواده را تشويق مى‌کند. علل عمده مرگ و مير در زامبيا وجود بيمارى‌هاى مالاريا و ايدز بوده‌ است. آمار تصادفات رانندگى به‌دليل عدم توانائى عمومى براى خريد خودرو و استفاده از سرويس‌هاى حمل و نقل عمومى زياد نمى‌باشد. مهاجرت نقش مهمى در افزايش جمعيت نداشته‌ است و برنامه‌هاى دولت در راستاى تشويق اتباع بيگانه‌ جهت مهاجرت به زامبيا و سرمايه‌گذارى در اين کشور تنظيم شده است. زامبيا قريب به دويست هزار نفر پناهنده‌ موزامبيکي، آنگولائى و زئيرى را پذيرا مى‌باشد.

اقوام،نژادها و روابط آنها

در زامبيا نژادها و قبايل متعددى سکنى دارند و گفته مى‌شود رقم آنان به ۷۳ قبيله مى‌رسد. ۶ نژاد اصلى کشور که به زبان‌هاى خاص خود تکلم کرده و آداب ويژه خود را اعمال مى‌کنند به ترتيب کثرت جمعيت عبارت از نيانجا (Nyanja)، بمبا (Bemba)، تونگا (Tonga)، لوزى (Lozi)، لوندا (Lunda)، و کوندا (Kounda)، مى‌باشند. از لحاظ تاريخى قبايل آفريقا گروه‌هاى خويشاوندى بوده‌اند که زبان، آداب و قلمرو خاصى داشته‌اند . در دورن گروه‌هاى قبيله‌اى بزرگتر واحدهاى خانوادگى کوچکترى بوده‌اند که طايفه خوانده مى‌شدند.


براى بوميان زامبيا وفادارى به قبيله اصالت ويژه‌اى دارد . تعصّب قبيله‌اى مشکلى است که زامبيا از زمان استقلال تاکنون با آن مواحه‌ بوده‌ است و دولت اين کشور همواره يافتن راههائى براى پرهيز از جنگهاى قبيله‌اى را جستجو مى‌کرده است. يکى از جنبه‌هاى بسيار مهم زندگى قبيله‌اى شراکت اعضاء قبيله در استعدادها و سرمايه‌هاى مالى است. براين اساس اعضاى قبيله از کوچ به شهرهاى بزرگ پرهيز مى‌نمايند. روابط قبايل با يکديگر نوعى رقابت توام با همکارى را ايجاد کرده‌است. قبل از استقلال درگيرى‌هاى خونين بين قبيله‌هاى مختلف وجود داشته که ناشى از سياست‌هاى استعمارى دولت انگليس بوده است. اما پس از استقلال به‌دليل رو آورى به ناسيوناليسم و ارتقاى انگيزه‌هاى ملي، درگيرى‌هاى قبيله‌اى کاهش يافته است. اگر چه رقابت به‌ويژه در راستاى دستيابى به مسئوليت‌هاى دولتى و استانى کماکان بين قبايل مختلف وجود دارد .

زبان و خط

زبان رسمى کشور زامبيا انگليسى است که ميراث دوران استعمار بريتانيا مى‌باشد. البته زبان قبيله‌اى نيز در بين قبايل مختلف اهميت ويژه‌اى دارد . در حال حاضر زبان و خط رايج در مجامع علمي، سياسي، صنعتى و فرهنگى ، زبان انگليسى است و سياست دولت ترويج اين زبان و ايجاد وحدت زبانى بين قبايل مختلف در زير چتر گسترش خط و زبان انگليسى مى‌باشد.