تاريخچه

ساختار ارتش يوگسلاوى به‌گونه‌اى از سوى رهبران سياسى و نظامى صرب طراحى گرديده بود که هر جمهورى مستقلاً قادر به توليد ادوات نظامى و جنگى نبوده و تمامى مرکزيت نظامى کشور در جمهورى صربستان متمرکز گردد تا عملاً جمهورى‌هاى اين کشور را از توان نظامى ساقط نمايند. اين مطلب در روند فروپاشى يوگسلاوى و دخالت ارتش اين کشور در مقابله با تجزيه آن نمود آشکار يافت. ارتش يوگسلاوى با اشغال خاک جمهورى‌هاى اسلووني، کرواسى و بوسنى و هرزگوين در اوايل سال ۱۹۹۱ به‌تدريج ضمن تخليه زرادخانه‌هاى تسليحاتي، کارخانجات توليد سلاح را از آن جمهورى‌ها به صربستان منتقل و با مسلح نمودن شورشيان صرب کرواسى و بوسنى در سال ۱۹۹۲ به صربستان و مونته‌نگرو و عقب‌نشينى نمود.

با شروع تجاوز مستقيم ارتش يوگسلاوى به جمهورى کرواسى (به بهانه دفاع از حقوق ملت صرب) نيروهاى مقاومت ملى در اين کشور سازماندهى و زمينه تشکيل ارتش کرواسى را به‌وجود آمد. کمبود امکانات و تجهيزات نظامى در تشکيلات اين نيروها رهبران نظامى و سياسى کرواسى را بر آن داشت تا به‌منظور دفع تجاوزات و حفظ و حراست از تماميت ارضى و استقلال کشور، ارتش قوى و منظم را سازماندهى نمايند. در اين راستا ارتش کرواسى نيازهاى تسليحاتى خود را تهيه و نسبت به بازسازى برخى از کارخانجات نظامى اقدام نمود به‌گونه‌اى که در طى چهار سال اول استقلال به موفقيت‌هاى چشمگيرى نائل آمده است. يکى از علل مهم در افزايش توان نظامى کرواسى جنگ در بوسنى بوده است. زيرا اين کشور به لحاظ موقعيت جغرافيائى خود تنها راه ارتباطى به کشور بوسنى بوده که اين امر منافع زيادى براى کرواسى در برداشته است. در چنين شرايطى بود که سازماندهى براى تشکيل يک ارتش (HV) منظم و مجهز به‌منظور دفاع از تماميت ارضى و استقلال جمهورى کرواسى در سال ۱۹۹۱ شکل گرفت.

درجه‌هاى نظامى

- سربازان و محافظان:

سرباز صفر، سرباز يکم.

- درجه‌داران:

هم رديف سرجوخه، سرجوخه، سرجوخه ستاد، گروهبان، گروهبان ستاد، گروهبان سوم، گروهبان دوم، گروهبان اول.

- افسران:

ستوان ۳ (دريائى : ناوبان ۳)، ستوان۲، ستوان۱ ۹ناخدا)، سروان، سرگرد، سرهنگ ۲، سرهنگ تمام، سرتيپ، سرلشکر، ارتشبد.

رنگ زرد به‌عنوان رنگ تاريخى در کرواسى براى اين علامت‌ها انتخاب شده است. تغيير درجه افسران ارتش يوگسلاوى سابق به درجه افسرى جمهورى کرواسي، اعطاء درجه افسران ارشد و ارتقاء درجه افسران به‌عهده فرمانده کل قوا و اعطاء و ارتقاء درجه پرسنل ديگر و درجه‌داران به‌عهده وزير دفاع است. عناوين و وضع (برقراري) درجه، شکل و روش انتقال، اعطاء و ارتقاء به‌وسيله دفتر درجه‌هاى نظامى که رئيس کشور تأسيس کرده، تعيين مى‌شود.

در تاريخ ۲۶/۱۱/۹۱ به دستور رئيس‌جمهور براى اولين بار اين درجه‌بندى‌ها و نشانه‌ها بين نيروهاى مسلح تقسيم شد.

مقامات عالى‌رتبه نظامى

فرمانده کل نيروهاى مسلح

مقامات عالى‌رتبه وزارت دفاع

- وزير دفاع

- قائم مقام وزارت دفاع

- مشاور وزير

- رئيس اداره کل بازرسي

- رئيس بخش سياسي

- رئيس بخش SIS

- رئيس بخش رفاه

- رئيس بخش آمادگى دفاعي

- رئيس دفتر نمايندگان نظام و تشريفات

- معاون وزير

- رئيس شوارى فنى نظامي

- رئيس بخش پرسنلي

- رئيس بخش بهداشت و درمان

ساختار نيروهاى مسلح

نيروهاى مسلح کرواسى به سه طريق عملياتي، تکنيکى و تشکيلاتى تقسيم‌بندى شده‌اندکه در تقسيم‌بندى عملياتى اين نيروها به نيروى زميني، نيروى دريائي، نيروى هوائى و ضدهوائى و در تقسيم‌بندى تکنيکى به نيروهاى پياده، نيروهاى زرهي، نيروهاى توپخانه، نيروهاى مهندسي، نيروى دريائي، نيروى هوائي، نيروى ضدهوائي، نيروى مقاومت برعليه سلاح‌هاى اتمى بيولوژيکى و شيميائي، نيروهاى ارتباطى و اقدامات الکترونيکى و در تقسيم‌بندى تشکيلاتى به نيروهاى دريائى تکنيکي، هوائى تکنيکي، عبور و مرور، ساختماني، آبى تکنيکي، هوائى - آبي، جغرافيائي، حقوقي، اداري، مالي، فرهنگي، اطلاعاتي، بهداشتى (پزشکي)، دامپزشکي، هنرى (موسيقي) سازماندهى شده‌اند.

هرچند که سازمان‌بندى ارتش هنوز به طور کامل صورت نگرفته ولى مى‌توان آن را به صورت زير طبقه‌بندى کرد:

۱. نيروهاى شهري.

۲.واحدهاي رزرو براي عمليات ارتش.

۳. نيروهاى دفاع ميهني.

نيروهاى ارتش براساس حجم و تعداد داراى تقسيم‌بندى زير مى‌باشند:

- دسته گروه (Destina)

- گروهان (Vod)

- گردان (Satnija)

- تيپ (Bojna)

- لشکر (Brigada)

چگونگى استفاده از نيروهاى مسلح

وزارت دفاع در مواقعى که کشور در معرض خطر و يا دچار بلاياى طبيعى مى‌شود، با اعلام وضعيت خاص، نيروهاى مسلح را به‌خدمت مى‌گيرد. در تمام طول اين مدت وزير دفاع بايد در ارتباط مستقيم با رئيس‌جمهور و گزارش وقايع را به او بدهد.

سوگندنامه

تمام کسانى که در ارتش کرواسى خدمت مى‌کنند، بايد سوگندنامه زير را ادا کنند:

سوگند مى‌خورم با اعتقاد و از خودگذشتگى و با داشتن احساس مسئوليت و آگاهى کامل تمام وظايفى را که به‌عهده من به‌عنوان عضوى از ارتش کرواسى گذاشته‌اند به انجام برسانم. سوگند مى‌خورم که با دادن جان خود از تماميت ارضى استقلال و آزادى مملکتم دفاع کنم.

چگونگى اعطاء مدال

به مناسبات انجام خدمات برجسته جنگى و نظامى نشانه‌هاى زير اعطاء مى‌شود:

نشان بانا ژوزف يله هيچى (Bana Josipa Jelecice)، نشان پترى ژرينسکس (Petra Zrinska)، نشان فرانکو پانه (Franko Pane)، نشان کاتوتيکس (Kvaternika)، نشان نيکولا شوبيچيز ژرنسکى (Nikola Subics Zrinska) و يادبودى از جنگ ميهنى ژرنسکي، اعطاء نشان مى‌تواند به تصميم و علاقه شخص رياست‌جمهورى صورت بگيرد و يا براساس انتخابى باشد که از طرف کميته‌اى که مسئوليت اين کار را به‌عهده دارد، صورت گيرد.

تقسيم‌بندى نظامى

جمهورى کرواسى برحسب تقسيم‌بندى‌هاى نظامى به ۶ ناحيه (زاگرب، اوسيک، گوسپيچ، اسپليت، بيلووار و کارلوواتس) تقسيم مى‌شوند.

تحصيلات در ارتش

گروهبان‌ها و افسران با داشتن درجه خود از طريق آموزش‌هاى تخصصى - نظامى کوتاه يا بلندمدت تحصيلات خود را کامل مى‌کنند. پيش‌بينى ايجاد مدارس متوسطه نظامى يا سطح بالاتر از آن ضرورى نبوده و کسانى که لازم باشد از آموزش نظامى در سطوح بالاتر بهره‌مند شوند از طريق گرفتن بورس به اين مهم دست خواهند يافت. قسمتى از بورسيه‌ها به خارج نيز فرستاده مى‌شوند. مرکز اصلى اين بورسيه‌ها دانشگاه نظامى پتارژرنسکى در زاگرب است.

سان ديدن نظامى - اين مراسم توسط افراد زير انجام مى‌شود:

رئيس‌جمهورى کرواسى يا رئيس‌جمهور کشور خارجي، وزير دفاع کرواسي، رئيس ستاد ارتش، وزير دفاع کشورهاى خارجي، سان ديدن در مورد رئيس‌جمهور کرواسى يا رئيس‌جمهور يک کشور خارج در موقع ورود و خروج از کشور انجام مى‌شود.

تشکيل هسته‌هاى دفاع مردمى

افزايش حملات ارتش يوگسلاوى (JNA) در تابستان سال ۱۹۹۱ به بخش‌هاى اعظم خاک کرواسى منجر به سازماندهى هسته‌هاى دفاع مردمى توسط احزاب HDZ و HSP گرديد که در مدت کوتاهى سراسر خاک کرواسى را تحت پوشش قرار داد. لکن اين هسته‌ها به لحاظ کمبود مهمات و سلاح از کارآئى بالاى نظامى برخوردار نبوده و تنها از سلاح‌هاى سبک و شکارى استفاده مى‌نمودند و از اين رو به‌منظور تقويت بنيه نظامى و در راستاى سياست سازماندهى هسته‌هاى مقاومت شهري، تيپ‌هاى يک و دو در زاگرب، سه در اوسيک و چهار در اسپليت تشکيل گرديد. اين تيپ‌ها در ابتداى شکل‌گيرى حدود دو هزار عضو داشتند که اکثريت آنان را نيروهاى ويژه وزارت کشور (MUP) تشکيل مى‌دادند.

تشکيل تيپ‌هاى گارد ملى و حفاظت ملى

در ماه ژوئيه سال ۱۹۹۱ براساس دستورات صادره، در کنار تيپ‌هاى شهري، تيپ‌هاى مقاومت با نام کميته‌هاى گارد ملى (ZNG) و تيپ‌هاى حفاظت ملى نيز سازماندهى گرديد و با تشکيل اولين ستاد فرماندهى در تابستان همان سال سيستم فرماندهى و رعايت سلسله مراتب نظامى در ارتش شکل گرفت. اين ستاد با نام ستاد فرماندهى کميته‌هاى گارد ملى در تاريخ ۳۰/۷/۱۹۹۱ تأسيس و اولين فرمانده آن ژنرال Spegeli و اولين رئيس نيروهاى مسلح ژنرال Agotic تعيين گرديد.