بعد از به قدرت رسيدن حزب برنامه سوسياليستى برمه - Burma Socialist Programme Party (BSPP) که توسط شوراى انقلاب اتحاديه برمه - Revolutionery Govenrment of the Uionof Burma در دوم مارس ۱۹۶۲ شکل گرفته بود. سياست خارجى برمه با تکيه برداشتن روابط دوستانه و زندگى مسالمت‌آميز با تمام کشورهاى منطقه و جهان تنظيم و براساس آن اعلاميه زيرا را صادر نموده است.



۱. دولت با قاطعيت اعلام مى‌دارد، تمام سعى خود را جهت برقرارى روابط دوستانه و همکارى با تمام ملت‌ها که اساس آن بر مبناى اخلاق، عدالت بين‌المللى استوار باشد ادامه داده و ايده‌ها و نظريه‌هاى صلح‌آميز را قبول نمايد.


۲. دولت با قاطعيت اعلام مى‌نمايد. تمام تلاش خود را جهت پيشبرد اهداف و پيشنهادات قوانين علمى و اخلاقى منشور ملل متحد به‌کار گيرد.


۳. دولت مجدداً اعلام مى‌نمايد، سياست مطلق و مثبت بى‌طرفى و عدم تعهد خود را که براساس تحقيق و بررسى‌هاى لازم کسب نموده همواره دنبال نمايد، و متناسب با اوضاع و شرايط جهانى دقت‌هاى لازم را در راه اجراء آن با دقت و علاقه فراوان در مورد وضعيت برمه و بقيه کشورها در جهان تلاش نمايد.


۴. در مجموع دولت اتحاد برمه ادامه روابط صميمى و دوستانه خود را با تمام کشورهاى جهان بر مبناى سياست‌هاى فوق‌الذکر ادامه خواهد داد.


بدين‌گونه دولت انقلابى برمه اظهار مى‌دارد، با توجه به توصيف‌هاى داده شده در بالا در رابطه با سياست خارجى با تکيه بر اصول شش‌گانه زير که خط مشى اصلى روابط خارجى اين کشور را اعلام مى‌نمايد استوار مى‌باشد.


- بى‌طرفى و عدم تعهد (Neutrality and Non - alignment).


- دوستى و همکارى (Friendship and Co- Operation).


- صلح و خلع سلاح (Peace and Disarmament).


- آزادى ملى و استعمارزدائى (National Liberation and Anti - Colonialism).


- تعيين سرنوشت خود (Self - Determination).


- همکارى و پشتيبانى از سازمان ملل متحد در کليه امور (Support of and Co. operation with the United Nations Organization).


رهبران برمه از آغاز استقلال تاکنون همواره بر اصل عدم تعهد تکيه کرده‌اند، بر اين باور بوده‌اند که براى دستيابى بر اهداف داخلى و خارجى براى کشورى چون برمه سياست عدم تعهد لازمه بقاء کشور و استقلال آن است. برمه با بيش از ۴۰ کشور روابط سياسى برقرار کرده، بر مبناى روابط صميمانه و صحيح و به دور از تنش و تشنج بوده است.


تنها مورد روابط خاص برمه با کشورهاى ديگر مناسبات برمه و چين مى‌باشد. از ۱۹۶۲ رهبران برمه تلاش کرده‌اند، مانع نفوذ کشورهاى خارجى در برمه شده و عملاً برمه براى مدت‌هاى مرزهاى خود را به روى ساير کشورها بسته و از سياست درهاى بسته پيروى مى‌کرد. در طول بيست سال گذشته تمامى شرکت‌هاى خارجى ملى گرديد، تابعيت برمه به هيچ فرد خارجى اعطاء نشده است. تا ۱۳۷۰ هيچ جهانگرد خارجى اجازه ورود به خاک برمه را به‌دست نياورده، خبرنگاران خارجى عمدتاً اجازه فعاليت در خاک برمه را به‌طور قانونى و رسمى نداشته‌اند و دولت از طريق خبرگزارى برمه بر انتشار اخبار نظارت کامل دارد. دولت نظامى برمه از ۱۹۶۲ براى جلوگيرى از تجزيه ايالت‌هائى که با کمک عوامل خارجى ادعاى جدائى‌طلبى داشتند، نيز به‌منظور حفظ وحدت ملى انزواء کامل را رعايت کرده است.


نمايندگى‌هاى سياسى مقيم رانگون، در محدود مشخصى از شهر اجازه رفت و آمد دارند. دولت برمه سياست درهاى بسته را به‌عنوان بى‌طرفى و عدم تعهد واقعى در جهان عنوان و توصيه مى‌نمايد. ژنرال نوين از هنگام زمامدارى با وجود داشتن عقايد مارکسيستى نگران نفوذ کمونيسم روسي، مارکسيسم چينى و کاپيتاليسم غربى به کشور خود بوده است.


هراس و نگرانى اوليه برمه پس از استقلال نسبت به نفوذ عوامل کمونيستى از چين بود، به همين دليل در ۱۹۴۹ برمه اولين کشورى بود که رژيم کمونيست پکن را به رسميت شناخت. ليکن در ۱۹۵۰ که چين تبت را اشغال و به خاک خود ضميمه کرد، رهبران برمه درس ترس و وحشت فراوانى فرو رفتند. در ۱۹۵۴ به‌علت توافق اصولى چين و شوروى براى همکارى وسيع با کشورهاى غير متعهد آسيا و امضاء موافقت‌نامه همزيستى مسالمت‌آميز بين چين، هند بر مبناى اصول پنجاشيلا - Panjashilla، برمه تا حدودى نسبت به توسعه‌طلبى و يا مداخله چين در امور داخلى خود آرامش خاطر پيدا کرد. برمه نيز همراه با چين و هند از امضاءکنندگان اصول پنجاشيلا مى‌باشد، اين اصول مبناى عقايد نهضت عدم تعهد قرار گرفتند.


سياست خارجي برمه طبق تغييراتى که در ۱۹۷۱ در قانون‌اساسى برمه داده شد، توسط شوراى انقلاب طرح‌ريزى و توسط وزارت امور خارجه اجراء مى‌شود.

نقش کشور در سياست جهاني

برمه طى بيست سال گذشته در صحنه بين‌المللى تقريباً به‌صورت انزواء مى‌زيسته، کليه مرزهاى خود را به روى جهان خارج بسته و در صحنه سياست بين‌المللى فعاليت چندانى نداشته است.


اخيراً نشانه‌هائى به چشم مى‌خورد، که برمه بيش از پيش مايل به توسعه روابط با ساير کشورها و همکارى‌هاى بين‌المللى مى‌باشد. قابل توجه است که آقاى اوتانت دبير کل پيشين سازمان ملل متحد اهل برمه و اولين دبير کل سازمان ملل متحد از کشورهاى جهان سوم مى‌باشد.

وضعيت منطقه‌اى

برمه در غرب منطقه آسياى جنوب شرقى و در همسايگى آسياى جنوبى قرار دارد. کشورهاى منطقه آسياسى شرقى مدتى است، سازمان همکارى منطقه‌اى تحت عنوان آسه آن - Association of south East Asia Nations. (ASEAN) به‌وجود آورده‌اند. کشورهاى منطقه آسيائى جنوبى نيز دست به ايجاد سازمان همکارى منطقه‌اى جنوب آسيا سارک زده‌اند، ليکن برمه در هيچ کدام از دوس ازمان مزبور عضويت ندارد. برمه با هند، بنگلادش، تايلند و لائوس هم مرز است، براى روابط خود با چين که ۱۹۰۰ کيلومتر مرز مشترک با آن دارد اهميت خاصى قائل است. برمه اولين کشور غيرکمونيست است، که در ۱۹۴۹ جمهورى خلق چين را به رسميت شناخت.



در ۱۹۶۰ دو کشور با حل و فصل اختلافات تاريخى و مرزى خود روابط خود را بهبود بخشيدند. لکن فعاليت‌هاى مردمان چينى‌الاصل برمه‌اى در ۱۹۶۷ که از انقلاب فرهنگى چين الهام گرفته بودند، موجب شورش‌ها و تظاهرات شديد ضد چينى گرديده و باعث وخامت شديد روابط برمه و چين گرديد. در سال‌هاى ۷۱-۱۹۷۰ بهبودى در روابط دوجانبه پديد آمده، ژنرال نوين در اوت ۱۹۷۱ از چين ديدار به‌عمل آورد.


روابط چين و برمه از آن‌زمان به بعد به‌رغم حساسيت و ناراحتى برمه نسبت به کمک‌هاى چين به حزب کمونيست آن کشور، در حال پيشرفت بوده است. برمه در ۱۹۵۴ همراه با چين و هند نسبت به اصول پنجاشيلا به توافق رسيدند. در ۱۹۶۰ بين برمه و چين يک پيمان دوستى و عدم تجاوز متقابل به امضاء رسيد. طبق قرارداد مذکور، چين، برمه را از پيوستن به هر پيمان و گروه‌بندى عليه چين منع نموده و در مقابل رسماً تعهد نمود، در امور داخلى برمه دخالت نکند. به همين دليل برمه از نزديک شدن به شوروى يا پيوستن به پيمان دفاعى سنتو و حتى عضويت در آسه آن نيز خوددارى کرده است. در اختلافات بين چين و شوروى از هيچ يک از طرفين جانبدارى ننموده است. دولت چين در دهه ۱۹۷۰ کمک‌هاى متعدد اقتصادى و نظامى در اختيار دولت مرکزى برمه قرار داد. در ۱۹۷۶ کودتاى نافرجام ضد چينى و طرفدار شوروى منجر به تصفيه شديد در حزب برنامه سوسياليست برمه و ارتش اين کشور شد و شمارى اعدام و بسيارى ديگر زندانى شدند.