جزییات پولی شدن شابک برای ناشران

نیکنام حسینی‌پور مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب درباره انتشار خبری که چند روز پیش درباره پولی‌شدن شابک برای ناشران منتشر شده بود، گفت: بحث پولی‌شدن شابک در خانه کتاب، مسبوق به سابقه است. صحبتی هم نیست که مربوط به امسال یا سال گذشته باشد.

او در این‌باره گفت: از شهریور سال ۹۷ بحث‌های کارشناسی در این‌باره مطرح شد و در خانه کتاب درباره این مساله صحبت می‌کردیم که بابت شابک از ناشران وجه دریافت شود. به‌نظرم از ۱۵ شهریور بود که این قضیه در دستور کار قرار گرفت و مکاتباتی هم با معاونت فرهنگی وزارت ارشاد انجام شد. در این زمینه نظرات سازمان جهانی شابک را هم جویا شدیم. خب، نظر سازمان جهانی شابک این است که مؤسسات و شرکت‌هایی که نمایندگی‌اش را در کشورهای مختلف به عهده دارند، از قِبَل شابک، هزینه‌های خود را جبران کنند. البته این مساله مربوط به جبران هزینه‌ها می‌شود و منظورشان درآمدزایی از این راه نیست. هزینه‌ای هم که به این ترتیب درمی‌آید، صرف ارتقای خدمات به ناشران خواهد شد.

حسینی‌پور گفت: نکته بعدی این است که در ایران، چون از ابتدای استفاده از شابک، پولی از ناشران گرفته نشده و به‌صورت یک خدمت رایگان ارائه شده، رایگان‌بودنش برای همه جا افتاده است. اما باید این خدمت را تعریف کنیم و ناشران هم کم‌کم باید با واقعیت‌های آن آشنا شوند. پیشنهادی که برای مبلغ دریافتی به‌خاطر شابک در جلساتمان مطرح شد، بسیار حداقلی بود.

حسینی‌پور درباره مفاد کارشناسی و موضوعات مطرح‌شده در جلسات، برای پولی‌شدن شابک گفت: پیشنهادی که مطرح شد این بود که یک حق‌عضویت از ناشران تازه‌عضو در شابک گرفته شود. مبلغش هم ۱۰۰ هزار تومان باشد. این مبلغ برای ناشران قدیمی هم _ یعنی حق عضویت‌شان _ به همین‌میزان در نظر گرفته شد. اگر درخواست شابک، گروه ۱۰ تایی باشد، مبلغ ۱۰ هزار تومان به ازای هر شابک، ۱۰۰ تایی، ۸ هزارتومان به ازای هر شابک و گروه هزارتایی ۵ هزارتومان به ازای هر شابک باشد. درباره گروه‌های ۱۰ هزارتایی و موردی هم مبالغ ۳ هزار تومان به ازای هر شابک و ۴۰ هزار تومان به ازای هر شابک در نظر گرفته شد. همین‌طور که می‌بینید این مبالغ، چندان زیاد نیستند و به‌عنوان مثال اگر ناشری برای کتابی با شمارگان هزار نسخه، شابک ۵ هزارتومانی بگیرد، چه تأثیری بر قیمتش دارد؟ بنابراین می‌بینیم که چندان تأثیری در قیمت نهایی و تمام‌شده کتاب ندارد اما باعث یک نظم و نظامی می‌شود. بنابراین باز هم به این نتیجه می‌رسیم که کسانی که درخواست شابک می‌کنند، بهتر است وجهی پرداخت کنند. این نکته را هم باید بگویم که شابک برای خدمات فروش و پخش کتاب بوده است و به خصوص الان فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای این خدمات را بهتر درک می‌کنند. کتاب‌هایی که شابک دارند پشت جلد آنها بارکد درست چاپ شده است چقدر برای فروشندگان کتاب راحت تر است تا سایر کتاب‌هایی که این خدمات را ندارند.