غم آب را به ارث نگذاریم

به گزارش ایرنا، روز جهانی آب 22 مارس مصادف با دوم فروردین از سوی سازمان ملل نام‌گذاری شده ‌است و سازمان ملل متحد، شعار روز جهانی آب 2019 را «آب برای همه» تعیین کرد.
نخستین بار این روز، در سال 1992 میلادی، در کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل در شهر ریودوژانیرو کشور برزیل به طور رسمی مطرح شد و در این کنفرانس از همه کشورها خواسته شد تا برای اجرای بیانیه شماره 21 سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه‌ سازی مردم در مورد آب اختصاص دهند.
در خانه های اکثر ما ایرانیان، مایه ارزشمند حیات بی رحمانه نه مصرف بلکه به سادگی هر چه تمام اسراف می شود؛ اسراف آب در جامعه به اندازه ای رواج دارد که تصور در بین ما این چنین است که گویا آخرین نسل دارای حق زندگی هستیم و دیگر هیچ موجودی وجود نخواهد داشت.
اگر مصرف آب به درستی صورت نگیرد و همچنان هدر رود، به طور قطع، جامعه با مشکلات زیادی در تامین مایه حیات مواجه می شود.
مصرف درست و بهینه آب به طور مسلم جوامع بشری را از بحران یا کمبود مایه حیات در امان نگه می دارد و نسل بعدی را از غم نبود این مایه ارزشمند رها می سازد.
بحران یا کمبود آب برابر با محرومیت و فقدان دسترسی خیلی از مردم به ویژه نسل آینده به آب سالم و کافی است و با توجه به فرهنگ غنی در ایران، ایرانیان به چنین موضوعی هرگز راضی نخواهند شد.
روز جهانی آب هر سال در ایران مصادف با تعطیلات نوروزی است، این در حالی است که با مراجعه به تاریخ معلوم می شود که ایرانیان در گذشته روز سیزدهم اسفند هر سال را که «نوروز آب ها» نام داشته به کنار چشمه ها و رودها می رفتند و با برپا کردن مراسم خاصی، عطر و گلاب در آبها می افشاندند، بر همین اساس سیزدهم اسفندماه روز ملی آب در ایران نامگذاری شده است.
افزایش جمعیت و به طبع آن افزایش مصرف آب، قطع بی رویه درختان، رشد فزاینده شهرسازی و صنایع آلوده کننده آب، شیوه های نامناسب و غیراصولی کشاورزی، احداث سدهای مخزنی و ایجاد دریاچه های مصنوعی همگی از علت های نابودی چرخه منظم آب در جهان است که نوعی تهدید جدی برای جوامع بشری محسوب می شود.
ایران کشوری با اقلیم کم آب و خشک و دارای منابع آب محدود است. حجم نزولات جوی نقاط کره زمین به ازاء هر کیلومتر مربع 830 هزار متر مکعب است در حالی که این میزان نسبت به وسعت خشکی های ایران تنها 250 هزار مترمکعب است.
از سویی دیگر، درصد بالایی از آب های موجود در ایران، غیرقابل استفاده و شور است که روز به روز میزان آن ها در حال افزایش است.
از طرفی برداشت بی رویه آب های زیرزمینی شیرین از طریق چاه های عمیق و نیمه عمیق طی این سال ها به خاطر رشد فزاینده جمعیت، سبب کاهش میزان آب شیرین و افزایش آب های شور شده است.
تبدیل آب های شور به شیرین به دلیل هزینه زیاد، مقرون به صرفه نیست، بنابراین با استمرار صرفه جویی عمومی، برنامه ریزی دقیق و مدیریت کلان، استفاده بهینه از آب و جلوگیری از هدر رفتن منابع موجود، باید کمبود آب را جبران کرد و تحقق این مساله در وهله اول نیاز به اشاعه فرهنگ مصرف بهینه از این مایه حیات دارد.
کمبود آب در استان سمنان به دلیل اُفت سطح آب های زیرزمینی و خشکی چشمه سارها هر روز وخیم تر می‌شود؛ سمنان اکنون با کمبود 143 میلیون مترمکعبی آب در سال مواجه بوده و به دلیل بی‌آبی 13 دشت از 26 دشت استان ممنوعه است.
سهم آب های زیرزمینی از تامین آب در این استان سمنان بین 70 تا 80 درصد است در شرایطی که اگر این میزان 40 درصد باشد بحران محسوب می شود.
متوسط سرانه مصرف آب در کشور حدود 204 لیتر در شبانه روز و در سمنان 250 لیتر است که یکی از دلایل آن خشکی هوا و تبخیر بالاست و بر اساس آمارها، بیش از 45 درصد نواحی این استان با چالش کمبود آب مواجه هستند و حفر بی رویه چاه ها، در مناطقی منجر به فرونشست زمین شده است و این چالش، توسعه شهرها در این استان را با مشکل مواجه کرده و مانع اصلی در اجرای برنامه های اقتصادی و طرح های توسعه ای است.
در استان سمنان حدود یک میلیارد و 250 میلیون مترمکعب آب در سال تولید می شود که 87 درصد در بخش کشاورزی، حدود هشت درصد در بخش صنعت و خدمات و حدود پنج درصد در بخش آشامیدنی مصرف می شود.

** کم آبی و خطر تخلیه فلات مرکزی از جمعیت
رئیس مجمع نمایندگان استان سمنان گفت: در چند سال گذشته اقدام های بسیار موثری برای اصلاح الگوی مصرف در بخش های مختلف انجام شد که اجرای طرح سامانه نوین آبیاری در اراضی کشاورزی و هوشمند سازی چاه ها نمونه ای از این اقدام ها است.
احمد همتی افزود: کمبود آب در سمنان محسوس است و برای رفع این چالش باید اقدام مستمر و همه جانبه ای از سوی مسئولان امر انجام داد.
وی بیان کرد: مشارکت مردمی برای تحقق برنامه های مدیریت مصرف آب ضروری است.
همتی خاطرنشان کرد: حجم آب های زیرزمینی و سطحی در سمنان رو به کاهش است و حفر چاه های نیمه عمیق و عمیق برای دسترسی به منابع زیرزمینی در آینده مشکلات زیست محیطی فراوانی برای استان به بار می آورد.
نماینده مردم شهرستان های سمنان، مهدیشهر و سرخه در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: باید با اتخاذ راهکارهای موثر برای جلوگیری از مهاجرت مردم از فلات مرکزی کشور اقدام کرد.
همتی تصریح کرد: اگر برای رفع کم آبی در استان سمنان اقدامی نشود در آینده خروج تدریجی جمعیت از این منطقه رخ می دهد.

** ضرورت اشاعه اصلاح الگوی مصرف
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای سمنان گفت: اصلاح الگوی مصرف در بخش کشاورزی، صنایع و آب آشامیدنی از اقدام های موثر در رفع چالش کم آبی در استان سمنان است و به معنی واقعی در این منطقه از کشور نهادینه شود.
ایرج حیدریان افزود: سند توسعه استان سمنان برای اجرای طرح های اشتغال آفرین در بخش های مختلف اقتصادی براساس آمایش آب محور باشد.
وی با اشاره به نیاز سمنان به افزایش نرخ بهره وری آب در بخش کشاورزی، خاطر نشان کرد: نصب سامانه های نوین آبیاری در اراضی کشاورزی سمنان به معنای واقعی علمیاتی و آب در این بخش از اقتصاد این استان به صورت اصولی مدیریت شود.
حیدریان تصریح کرد: در بخش صنعت باید طرح بازچرخانی در بخش فاضلاب اجرایی شود و از این آب برای آبیاری فضای سبز نواحی و شهرک های صنعتی استان سمنان استفاده شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان سمنان خاطر نشان کرد: در بخش آب آشامیدنی هم باید طرح های بازچرخانی به معنای واقعی در استان اجرا شود.

** کم آبی مانع افزایش جمعیت استان سمنان است
نماینده ولی فقیه در استان سمنان گفت : بحران کمبود آب در بخش صنعت، معدن و کشاورزی این استان جدی است و مسئولان با همدلی برای رفع این چالش اقدام کنند.
آیت الله سید محمد شاهچراغی خاطرنشان کرد: یکی از علت های اساسی پایین بودن جمعیت متناسب با وسعت سرزمینی در سمنان کمبود آب است.
وی اظهارداشت: رونق اقتصادی و کاهش آمار بیکاری در استان در گرو تامین آب پایدار است.
عضو مجلس خبرگان رهبری یادآور شد: تعداد قابل توجهی از واحدهای صنعتی و تولیدی سمنان به دلیل کمبود آب در چند سال گذشته تعطیل و باعث بیکاری جوانان شده است.
امام جمعه سمنان گفت: حدود 30 سال پیش، در شرایطی که با حفر 13 متر از عمق زمین به آب دسترسی داشتیم امروز باید 300 متر برای رسیدن به آب چاه حفر کنیم و این زنگ خطر و هشداری بزرگ برای منطقه محسوب می‌شود.

** سرانه بالای مصرف آب در استان سمنان
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای سمنان افزود: سرانه مصرف آب به صورت روزانه در استان سمنان 250 لیتر بر ثانیه است در حالی که این رقم در کشور 204 لیتر برثانیه است.
حیدریان ادامه داد: کشورهای هلند، لهستان، آلمان با وجود آنکه از بارش های قابل توجهی برخوردار هستند اما سرانه مصرف آب در این کشور به ترتیب 129 و 98 لیتر است و استاندارد مصرف آب در کشور ایران باید به 150 لیتر کاهش یابد.

** کاهش منابع زیر زمینی و سطحی آب به مردم گوشزد شود
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری سمنان با بیان اینکه منابع آبی موجود این استان را باید با مصرف اصولی مدیریت کرد، گفت: مساله کاهش تدریجی منابع زیرزمینی و سطحی آب در استان سمنان باید به مردم گوشزد شود.
محمد طاهری افزود: اکنون کم آبی در بخش خانگی این استان به عنوان یک چالش مطرح نیست اما برای صرفه جویی باید رویکرد اصلاح الگوی مصرف همواره به مردم یادآوری شود.

** بهره وری را جایگزین استخراج بی رویه آب کنیم
مدیرگروه تلفیق و بیلان شرکت آب منطقه ای سمنان گفت: چاه های غیرمجاز در این استان وجود ندارد و 90 درصد چاه های این استان مجهز به کنتور است.
محمد ابراهیم ذاکری تاکید کرد: اضافه برداشت از چاه های آب به خاطر تغییر اقلیم و خشکسالی ها چالش اصلی استان سمنان در مدیریت منابع آبی است.
وی تصریح کرد: کاهش میزان برداشت از آب های زیرزمینی نیازمند فرهنگ سازی، زمینه سازی قانونی و فنی است.
مدیرگروه تلفیق و بیلان شرکت آب منطقه ای سمنان یادآور شد: اکنون در کشور آب بهره وری نمی شود بلکه استخراج می شود و این دو اصل باید جایگزین هم شوند تا به تعادل مطلوبی در حفظ منابع آبی برسیم.
9891/6103