خون، با ارزش ترین هدیه- علی اکبر پور فتح الله*

سازمان انتقال خون که سالیان درازی را صرف تهیه خون سالم و کافی برای بیماران نیازمند به این گوهر ارزشمند کرده است، اکنون افتخار دارد که به عنوان مرکز همکار سازمان جهانی بهداشت دستاوردهای علمی پژوهشی خود را در زمینه طب انتقال خون به کشورهای منطقه امرو (مدیترانه شرقی) آموزش می دهد و پروژه های پژوهشی فراملی را در همین زمینه مدیریت می کند.
این سازمان که اکنون با ورود به پنجمین دهه عمر خود دغدغه میزان اهدای خون را پشت سر گذاشته به ظرایف بیشتری چون استمرار اهدا و کیفیت خون و رسیدن به خطر صفر انتقال خون می اندیشد.
در سالی که پشت سر گذاشتیم گسترش صنعت ملی انتقال خون، سلامت هرچه بیشتر خون و اهدا کننده آن، مدیریت خون بیمار، همووژلانس (نظام مراقبت و نظارت بر مصرف خون و فرآورده‌‌ها) و واکسیناسیون اهداکنندگان مستمر خون از برنامه هایی بود که در همین راستا دنبال شد.
افتتاح چهار مرکز جامع انتقال خون در سطح استان تهران در راستای افزایش کیفیت محیط و استاندارد سازی خدمات ارائه شده به اهداکنندگان و از طرح های اجرا شده در سال 97 بود و اکنون افتخار داریم که در این مراکز محیط و خدمات در شءن اهدا کنندگان ارائه می شود.
این مراکز جامع می توانند پذیرای اهداکنندگان خون، پلاکت و پلاسما باشند و ظرفیت جذب اهداکنندگان بیشتری دارند.
گسترش طرح هموویژلانس نیز در راستای بهینه سازی مصرف خون و فرآورده های آن مراحل تکمیلی خود را پشت سر می گذارد و امسال نیز چون سال گذشته بیمارستان های بیشتری به این طرح پیوستند و به زودی همه مراکز درمانی کشور در این طرح وارد می شوند.
چرخه انتقال خون در ایران سال ها چرخه معیوبی بود که سبب می شد وضعیت خون اهدایی بعد از خروج از سازمان انتقال خون ایران پایش نشود و از نحوه تزریق آن به بیمار و اثرات پس از تزریق بی خبر بمانیم اما با برقراری سیستم هموویژلانس پایش سلامت خون به چرخه ای کامل بدل شد که همه ساله بیمارستان های بیشتری به این طرح می پیوندند. این پایش سبب کاهش فزاینده خطاهای حین انتقال خون شده است و با جمع آوری بازخوردها و آموزش های لازم این عوارض به حداقل نزدیک می شود.
علاوه برسلامت مصرف کننده خون سلامت اهدا کننده خون نیز از اولویت های سازمان است که در سال 97 با طرح واکسیناسیون هپاتیت برای اهدا کنندگان مستمر به اجرا در آمد.
مدیریت خون بیمار طرح گسترده دیگری بود که با توجه به هزینه های عوارض انتقال خون و اهمیت انتقال خون محافظه کارانه در پی دستور العمل های سازمان جهانی بهداشت برای کمک به اقتصاد سلامت به همراه آموزش های گسترده در بیمارستان ها اجرا شد، در این طرح کادر درمانی بیمارستان ها آموزش می بینند که چگونه با روش های پیشگیرانه قبل از عمل، حین عمل و پس از آن مصرف بی دلیل و قابل پیشگیری خون و فرآورده های آن را کاهش دهند.
برای به صفر رساندن خطر انتقال خون باید جمعیت اهدا کننده سالم باشد. به همین دلیل برای کاهش انتقال عفونت ها از طریق خون واکسن هپاتیت B به اهدا کنندگان مستمر تزریق شد و طرح غربالگری اهداکنندگان از نظر ابتلا به بیماری های هپاتیت B و C و HIV در دستور کار قرار گرفت.
گسترش صنعت پلاسما با هدف تولید دارو از پلاسمای ایرانی میزان ابتلا به بیماری های ناشی از تغییر جغرافیا و داروهای تولید شده با پلاسمای بیگانه را کاهش می دهد و این مهم نیز همچون گذشته در سال 97 با قدرت دنبال شد.
همچنین با تاسیس کارخانه تولید کیسه خون، با انتقال تکنولوژی زمینه افزایش حجم سرمایه‌گذاری خارجی در ایران افزایش یافت و امکان به دست آوردن بازار کیسه خون کشورهای منطقه فراهم شد.
سازمان انتقال خون امروز به کیفیت و بهینه سازی مصرف خون و کمک به چرخه اقتصاد سلامت می اندیشد و با تلاش کارکنان و متخصصان و همت اهدا کنندگان، خطر صفر انتقال خون و مصرف بهینه آن را در چشم انداز خود دارد.
.........................................................................................
*مدیر عامل سازمان انتقال خون