برای او که دوست داشت روی پله‌های دانشگاه بمیرد- فائزه طاهری*

پنجشنبه شب که گفتند قلبش پس از 82 سال تپیدن خسته شد و ایستاد، دلم گرفت. یادم افتاد 15 سال پیش سر کلاس با همان صدای مصمم و محکم می‌گفت: آدم باید مثل دکتر معین روی پله‌های دانشگاه بمیره.
بازنشستگی را نمی‌فهمید؛ برای او که با عشق درس خواند و درس داد و هیچ لذتی برایش بالاتر از حضور در کلاس نبود. کلاسی که هیچکس آن را از دست نمی‌داد خواه از سر تنبلی که اگر او درس را به زبان شیرین خود نمی‌گفت کسی از مطلب سر در نمی‌آورد و خواه از روی میل شنیدن ماجرای درس‌خواندن خودش در لابراتوآرهای زبان‌شناسی سراسر دنیا.
او با تکیه بر تجربه‌ها و شناختش از زبان‌های دنیا معتقد بود که تنوع آوایی زبان فارسی سبب شده تا فارسی‌زبانان تواناترین زبان‌آموزان دنیا باشند. این را باور داشت و دانشجویانش را در نخستین سال‌های دانشگاه به این باورش معتقد می‌ساخت.
او دو جلد از فرهنگ دهخدا را نوشته بود و با فرهنگ معین نیز همکاری داشت که به لندن رفت و در رشته زبان‌شناسی تا اخذ مدرک دکتری ادامه تحصیل داد.
وی پس از بازگشت به ایران در گروهِ زبان‌شناسیِ دانشگاهِ تهران آغاز به کار کرد و در اقدامی مهم گروهِ زبان‌شناسی را از گروهِ فرهنگ و زبان‌های باستانی جدا کرد تا نخستین مدیر گروهِ زبان‌شناسیِ همگانی باشد. تا آنکه به قول خودش «زمانِ تلخِ زندگی‌اش» با بازنشستگی ناگهانی از دانشگاه فرا رسید. بازنشستگی برای او که همواره آرزو داشت همانند دکتر معین در دانشگاه بدرود حیات گوید، چیزی بیش از فاجعه بود. اما او به تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد.
زبان‌شناسی درس دشواری است که آموختنش به دانشجویان زبان خارجی که قرار است در سال‌های تحصیل خود زبان‌شناسی را به زبان‌های دیگر بخوانند، ضرورتی انکارنشدنی است اما خواندن «آوای‌شناسی زبان فارسی» با استادی که نتیجه سال‌های پژوهش خود را در این کتاب نگاشته بود، اقبال بلندی بود.
*دکترای زبان و ادبیات فرانسه
فراهنگ** 9053