تصاویر ماهواره‌ای از تغییر مساحت ۳ تالاب استان گلستان

به گزارش خبرنگار مهر، نقشه‌ برداری سطوح آبی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و فناوری سنجش از دور، نقش مهمی در نظارت بر تالاب‌ ها، ارزیابی سیل، برآورد سطح آب منطقه و مدیریت منابع آب دارد.

استفاده از روش‌ های سنتی و اطلاعات زمینی برای پایش و ارزیابی منابع آبی سطح زمین بسیار وقت‌ گیر و هزینه‌بر بوده و در اغلب موارد برآورد ضعیفی از مقدار آب موجود در منطقه را به دست می‌دهد. براین اساس استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و فناوری سنجش‌ از دور با توجه به کاهش وقت، هزینه، انجام محاسبات گوناگون و تکرارپذیری در فصول و زمان‌ های مختلف بسیار به‌ صرفه و معقول است.

از آنجایی که کشور ایران با وجود داشتن رودخانه‌ ها و دریاچه‌ ها و تالاب‌ های زیاد و نیز بارش‌ های متنوع در طول فصول مختلف سال، جزء ۲۴ کشور دارای تنش و بحران آبی است و کشوری با اقلیم عمدتا گرم و خشک است، نیاز به پایش و مدیریت منابع آبی در طول فصول مختلف و بررسی روند کاهش منابع آبی در کشور بسیار مورد نیاز محسوب می شود. 

امروزه سنجش‌ از دور به‌عنوان یک ابزار بسیار قوی، جایگاه خاصی در پایش منابع طبیعی به خصوص پایش منابع آب دارد. با توجه به وسعت بسیار زیاد منابع آبی در سطح زمین، پرهزینه بودن بازدیدهای زمینی و مشکلات موجود در بازدیدهای میدانی، روش‌ های سنتی جایگاه خود را به استفاده از تصاویر ماهواره‌ای داده است. با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و سنجش‌ از دور می‌توان منابع آبی را از نظر کیفی و کمی مورد بررسی قرارداد.

بررسی کیفیت آب شامل مطالعات شوری، بررسی مواد معلق و رسوبات، بررسی رنگ آب، بررسی وجود فیتوپلانگتون‌ ها و جلبک‌ ها در آب، میزان کلروفیل، دمای آب و مطالعات کمی منابع آب شامل اندازه‌گیری‌ های تغییرات عمق و یا ژرفاسنجی، مساحت پهنه‌ های آب از طریق داده های ماهواره ای قابل دریافت است.

تصاویر ماهواره‌ای از تغییر مساحت ۳ تالاب در استان گلستان

با پردازش تصاویر ماهواره ای موجود در آرشیو سازمان فضایی ایران، تغییرات مساحت تالاب های آلاگل، آلماگل و آجی گل در استان گلستان در بازه زمانی سال ۱۳۵۴ تا تیر ماه ۱۳۹۷ مورد پایش و بررسی قرار گرفت.

این پایش بر مبنای پردازش و تحلیل داده های ماهواره‌ای با توان تفکیک مکانی ۳۰ متر انجام شده است.

وضعیت سه تالاب آلاگل، آلماگل و آجی گل در تاریخ تیرماه ۱۳۵۴

وضعیت سه تالاب آلاگل، آلماگل و آجی گل در تاریخ تیر ماه ۱۳۹۷

نمودار مقایسه تغییرات مساحت سه تالاب آلاگل، آلماگل و آجی گل از سال ۱۳۵۴ تا تیرماه ۹۷

تغییرات مساحتی برمبنای داده های ماهواره ای در بازه زمانی یاد شده نشان می دهد که مساحت آبی تالاب آلاگل از سال ۵۴ تا سال ۷۷ روند افزایشی داشته است اما طی ۲۰ سال اخیر روند نزولی بیشتری را تجربه کرده و از حدود ۲هزار کیلومتر درسال ۷۷ به هزار کیلومتر مربع در سال ۹۷ تقلیل یافته است.

درهمین حال روند تغییر مساحت تالاب آلماگل در سال ۷۱ افزایش بوده و در سال ۹۷ از ۳۰۰ کیلومتر به زیر ۱۰۰ کیلومتر رسیده است. این روند درمورد تالاب آجی گل هم دیده می شود که تغییر مساحت این تالاب در سالهای ۶۱ و ۸۹ روند نزولی داشته و تقریبا خشک شده است و درسال ۹۷ نیز این تالاب با تغییر مساحت نزولی و رو به خشکی مواجه شده است.