چهل سالگی انقلاب با مفهوم خودباوری در صدور خدمات فنی- مهندسی

خبرنگار اقتصادی ایرنا، ضمن مرور فعالیت نزدیک به سه دهه حضور شرکت های ایرانی در بازارهای صادرات خدمات فنی و مهندسی منطقه و جهان، این مهم را از منظر چهل سالگی پیروزی انقلاب اسلامی ارزیابی کرده است.

** بررسی پیشینه صادرات خدمات فنی و مهندسی
چنانچه دقیق این عرصه صادرات کشور را بررسی کنیم، آشکار می شود که ارایه خدمات طراحی، مدیریت، تدارک ، اجرا و یا طرح و ساخت توسط شرکت ها و موسسه های ایرانی به متقاضیان خارج از کشور به منزله صادرات خدمات فنی ومهندسی محسوب می شود که پیش از انقلاب اسلامی سوابق مستندی که سازمان یافته در این زمینه فعالیتی صورت بگیرد، موجود نیست.
براساس گزارش مراجع رسمی و تشکل های حرفه ای کلید این مهم از سال 1373 زده شد و در سالهای اولیه آهسته، اما پیوسته به کار خود ادامه داد.

**صادرات خدمات فنی ومهندسی از زبان آمار
آمارهای مورد استناد تشکل های حرفه ای در این بخش نشان می دهد که در سال 1373 حدود 200 تا 300 میلیون دلار ارزش صادرات خدمات فنی ومهندسی محقق شد و این مهم در سالهای آغازین روندی پرنوسان داشت، بگونه ای که تا سال 1380 نتوانست فاصله معناداری از ارزش بیش از 500 میلیون دلاری بدست آورد .
اعتقاد اهل حرفه این است که سالهای آغازین صادرات خدمات فنی و مهندسی رشد متوسط سالانه 12 درصدی داشت، اما از سال 1382 سیاست های حمایتی در این عرصه نقش موثر خود را ایفا کرد.

** تخصیص جوایز صادراتی و رشد 40 درصدی
کارنامه صادرات خدمات فنی ومهندسی در دوران انقلاب اسلامی سه دهه متفاوت را نشان می دهد، نخست دهه 70 است که شروع تجربه جدی در این عرصه است و با ارزش حدود 200 تا 300 میلیون دلاری جایگاه شاخصی در این عرصه از بعد بین المللی نداشتیم، اما در دهه هشتاد رشد متوسط 40 درصدی سالیانه از 1382 کلید خورد که در سال 1390 به رقم حدود 4.2 میلیارد دلار رسید که بالاترین رکورد در این زمینه است و در دهه 90 باردیگر افول در این زمینه را به شهادت امار و ارقام نظاره گر هستیم.
و این بازار بکر برای تحصیل درآمد ارزی کشو،ر با حذف جوایز صادراتی توسط کارگزاران نظام محقق شد، قبل از آنکه دشمنان وارد عمل شوند، بدست خود ضربه ای کاری براین بخش وارد ساختیم.

**سازمان تجارت جهانی و صادرات خدمات فنی ومهندسی
برپایه آماری که سازمان تجارت جهانی منتشر ساخته در سال 1393 ارزش صادرات خدمات فنی و مهندسی جهان به رقم 92 میلیارد و 900 میلیون دلار دلار رسید که سهم ایران از این رقم 1.6 درصد بود.
علاوه بر اتحادیه اروپا، کره جنوبی، چین، ژاپن ، روسیه، آمریکا، ترکیه، هند، ایران وسوئیس کشورهای عمده فعال در این زمینه بودند و به عنوان واردکنندگان خدمات هم از اتحادیه اروپا، چین، ژاپن، عربستان، روسیه، آنگولا، کره جنوبی، جمهوری آذربایجان، مالزی و کویت یاد می شود که غیر از آنگولا در مجموع 64.2 میلیارد دلار واردات صنعت احداث داشتند.
صنعت احداث تاسیسات نفتی، گاز و پتروشیمی، نیروگاه برق و تصفیه خانه های فاضلاب و صنایع مرتبط، راه وشهرسازی، ساخت مسکن و ... را شامل می شود.

**ایران؛ مجری 600 پروژه صنعت احداث
بررسی های رسانه ای نشان داد، ایران در دوره 95- 1383 بیش از 600 پروژه در بخش صنعت احداث را در خارج از کشور مجری بوده و صنعت برق و ساختمان سازی بیشترین سهم را به خود اختصاص دادند.
اجرای پروژه های صنعت احداث در دوره یاد شده در بیش از 50 کشور جهان نشان می دهد که این کشورها به توانمندی و قابلیت های مهندسان ایرانی ایمان آورده اند و انتظار اهل حرفه هم این است که بر سر راه آنها موانع برداشته شود و آنها قادرند تا زنجیره های تحریم را بازکنند.
بنابراین صادرات خدمات فنی ومهندسی از بخش هایی است که کشور می تواند با تکیه برآن زمینه ایجاد فرصت های جدید اشتغال در خارج از کشور، بازار صادراتی متفاوتی را بگشاید.

**برگزیده ای از پروژه های ایران
ساخت 20 هزار واحد مسکونی در ونزوئلا، سد ونیروگاه 242 میلیون دلاری در تاجیکستان، کارخانه تولید شیشه 18 میلیون یورویی در سوریه، بازسازی و نوسازی جاده هرات – ترغندی به ارزش 7.2 میلیون یورویی در افغانستان، طراحی و احداث 10 پست فشار قوی به ارزش 6.4 میلیون یورو در سوریه، احداث خط انتقال برق 220 کیلوولت پاکستان با 5.3 میلیون یورو، احداث نیروگاه گازی 20 میلیون یورویی عراق و احداث تصفیه خانه آب به ارزش 8.8 میلیون دلار در سودان برخی از پروژه هایی است که توسط شرکت های ایرانی ساخته و تحویل شد.

**درخواست اهل حرفه از دولتمردان
واقعیت این است که شرایط تحریم موانع جدی پیش روی صادرات خدمات فنی ومهندسی کشور بسان دیگر عرصه ها فراهم ساخته، اما باور این موضوع که تمامی مشکلات در خارج از مرزها باید مورد رصد قرار گیرد، واقع بینانه نیست، زیرا امروز به اعتقاد دست اندرکاران شرکت های فعال در صنعت احداث، ایران توانمندی خود را از سطح سالیانه 30 میلیارد دلار فراتر برده، اما از این قابلیت به خوبی بهره گیری نمی شود.
اهل حرفه معتقدند: دلتمردان با همت عالی خود می توانند از تهدید تحریم، فرصتی پیش روی جوانان و متخصصان کارآمد کشور در این بخش فراهم سازند و زمینه اشتغال و درآمد ارزی مناسبی فراهم کنند.

** 40سالگی انقلاب و تجربه سه دهه صادرات خدمات فنی ومهندسی
بدون شک شرکت های ایرانی باوجود قدمت فعالیت چند 10 ساله در کشور، در عرصه صادرات خدمات فنی ومهندسی عمری کمتر از سه دهه دارند، اما چهل سالگی جشن پیروزی انقلاب اسلامی فرصت و زمینه ای برای تبلور بیشتر در این مسیر است و با تجربه بدست آمده و خودباوری در این زمینه می توان نقش موثری در ارتقای درآمدهای ارزی کشور داشت.
انتظار می رود مرور تجربه های حاصل شده در چهار دهه گذشته، زمینه طراحی و برنامه ای جامع در عرصه صادرات خدمات فنی ومهندسی فراهم شود و از برنامه های مقطعی و کوتاه مدت جدا پرهیز کنیم.
از : حسین عضدی فسا
اقتصام*1559*1961*