22 بهمن؛ یادآور حماسه ماندگارِ ملتی آزاده

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ مخالفت های مردم ایران با رژیم پهلوی به رهبری امام خمینی(ره) که از دهه 40 خورشیدی آغاز شد با فراز و نشیب های فراوان در 1357خورشیدی به اوج رسید و به نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران و حتی جهان بدل شد. در این سال، روشنفکران سیاسی، علما، دانشجویان، تاجران، کارگران و به طور کلی تمامی قشرهای جامعه به دلیل سیاست های مذهبی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی حکومت پهلوی به اعتراض و راهپیمایی دست زدند که در نتیجه برخورد نیروهای رژیم با مردم به خشونت انجامید و بسیاری به شهادت رسیدند و شمار زیادی مجروح شدند.

دانشجویان در چنین شرایطی، دانشگاه ها را تعطیل کردند و انقلابیون با بهره گیری از فضای معنوی مسجدها برای برپایی مراسم سیاسی و بسیج عمومی به هدایت نهضت اسلامی پرداختند و بدین ترتیب تظاهرات در تهران، تبریز، یزد، قم و شهرهای دیگر به اوج خود رسید. مردم معترض با شعارهایی چون «مرگ بر شاه، نابود باد آمریکا، امام حسین(ع) سرور ماست امام خمینی(ره) رهبر ماست» مخالفت خود را سیاست های حکومت وقت نشان می دادند تا اینکه این خیزش مردمی در 22 بهمن 1357خورشیدی به ثمر نشست و مردم به رهبری امام خمینی(ره) حکومت شاهنشاهی را در ایران ساقط کردند تا بدین گونه بزرگ‏ترین تحول جهانی سده بیستم رقم بخورد.

پیروزی انقلاب اسلامی ایران به لحاظ ابعاد داخلی و خارجی، سیاست جهان را با ادبیات و گفتمانی نوین روبه رو ساخت، موضوعی که سبب شد تا صاحب نظران، این انقلاب را به عنوان یکی از موثرترین پدیده‌های دهه پایانی سده بیستم بشناسند. از این رو باید دید که این نهضت دارای چه ویژگی هایی بوده که تمام جهان را تحت تاثیر خود قرار داده است.

** ویژگی‏های انقلاب اسلامی
یکی از ویژگی‏های انقلاب، «خدا محوری» آن است. در اصل 56 قانون اساسی جمهوری اسلامی می‏خوانیم: «حاکمیت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست و هم او، انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاکم ساخته است».

در وصیت‏نامه امام خمینی(ره) نیز در این‏باره چنین آمده است: «ما می‏دانیم که این انقلاب بزرگ که دست جهان‏خواران و ستمگران را از ایران بزرگ کوتاه کرد با تأییدات الهی پیروز شد. اگر نبود دست توانای خداوند، امکان نداشت یک جمعیت 36 میلیونی با آن تبلیغات ضد اسلامی و ضد روحانی خصوصا در این 100 سال اخیر… یکپارچه قیام کنند و در سرتاسر کشور با ایده واحد فریاد اللّه‏ اکبر و فداکاری‏های حیرت‏آور و معجزه‏آسا، تمام قدرت‏های داخل و خارج را کنار زند.»

اهمیت شاخصه خدا محوری در پیروزی انقلاب اسلامی به نقش دین و علمای دینی در هدایت این نهضت مربوط می شود که در صدر آنها امام خمینی(ره) قرار داشتند.

«مردمی بودن» مولفه دیگری است که در انقلاب اسلامی، وجه برجسته‏ ای یافت. در این انقلاب، تمام مردم از طبقه های مختلف شامل نظامی، کارگر، کارمند، کشاورز، روحانی، دانشجو و معلم به صحنه آمدند و خواستار سرنگونی رژیم شاهنشاهی و برقراری نظام اسلامی شدند.

همچنین انقلاب اسلامی ایران دارای اصالت بود؛ یعنی از یک طرف در بُعد نظری و فکری، آرمان‏ها و ایده‏های آن وارداتی نبود، بلکه محصول جامعه و تاریخ ایران به شمار می رفت. احکام و آموزه های اسلامی از ابتدا به عنصر اصلی و اساسی فرهنگ و ملیت ما تبدیل شد و به لحاظ عملی نیز مردم با اتکا به توان داخلی و بدون کمک‏های مالی و تسلیحاتی شرق و غرب به پیروزی رسیدند.

**دستاوردهای داخلی انقلاب اسلامی
برگزاری انتخابات آزاد و حق رای مردم یکی از نخستین دستاوردهایی بود که در جریان این مبارزه به دست آمد؛ به این ترتیب در نخستین روزهای پیروزی انقلاب، امام خمینی(ره) با آگاهی های فراوانی که به مردم می دادند و با اعتمادی که به آنها داشتند، حاکمیت بر سرنوشت مردم را به خودشان سپردند که این مهم در انتخابات های مختلف تا به امروز به منصه ظهور رسیده است.

چشیدن طعم استقلال و آزادی برای مردمی که سال های متمادی، تحت سیطره و استعمار، بیگانگان بودند و آزادی آنها به وسیله حکومت از میان رفته بود، دستاوردی بزرگ محسوب می شد. این انقلاب توانست زمانی که جهان به 2 بلوک شرق و غرب تقسیم شده بود، اصل «نه شرقی و نه غربی» را به عنوان اصول مسلم و خدشه ناپذیر حاکم بر سیاست خارجی خود قرار دهد و همچنان نیز با وجود تحریم های یکجانبه به آن پایبند باشد.

نفی مظاهر فرهنگی غرب و مقابله با تهاجم فرهنگی در داخل کشور یکی از دستاوردهای دیگر انقلاب اسلامی به شمار می رفت که در 22 بهمن 1357 خورشیدی برای ملت ایران به ارمغان آورد. با این انقلاب احیای فرهنگ اسلامی و ارزش های آن مورد توجه قرار گرفت و علاوه بر مراکز آموزشی کشور، رسانه های و تمام حوزه هنری و فرهنگی در جهت رشد فرهنگی جامعه اسلامی به کار گرفته شدند.

انقلاب اسلامی بستر عدالت، برابری، رفع ظلم و تبعیض در جامعه را مهیا کرد تا مسوولان اجرایی و قانون گذاری کشور که با رأی مستقیم خود مردم بر مسند قدرت می نشینند با تدبیر، مدیریت و برنامه ریزی خود، آسایش، رفاه و استقلال اقتصادی را برای تمام قشرهای جامعه فراهم کنند.

تحقق جایگاه واقعی زن مسلمان، عمومی شدن آموزش، ارتقای آگاهی های عمومی جامعه، رشد و پیشرفت در صنایع دفاعی و خودکفایی نظامی و.... از دیگر دستاوردهای داخلی است که انقلاب برای ملت ایران به همراه داشت. بنابراین چنین انقلابی علاوه بر نقش آفرینی در حوزه داخلی، نقش مهمی را نیز در بیداری مردم مسلمان و مستضعف جهان ایفا کرد.

**انقلاب اسلامی و مسلمانان جهان
انقلاب اسلامی به دلیل جذابیت در شعارها، اهداف وروش ها، پدیده‌ای اثرگذار در جهان اسلام بوده است. این اثربخشی به وسیله ارگان های انقلابی، سازمان های رسمی دولتی و اداری، ارتباطات علمی و فرهنگی، مبادلات تجاری و اقتصادی در کشورهای مسلمان بازتاب یافت و دولت ها، جنبش ها و سازمان های دینی را در آن جوامع تحت تاثیر قرار داد.

پیش از انقلاب، مسلمانان در گوشه و کنار جهان، مسلمان بودن خود را پنهان می کردند اما اکنون با گسترش بیداری اسلامی، حکومت های دیکتاتوری و مورد حمایت آمریکا در رویارویی با موج اسلام گرایی با چالش هایی مواجه شده اند زیرا احیاگری و بیداری جهان اسلام با پیروزی انقلاب اسلامی معنا و مفهوم جدیدی پیدا کرد و از مرحله نظر به عمل و واقعیت رسید. پیروزی انقلاب اسلامی به مسلمانان ثابت کرد، بازگشت به اسلام تنها یک خیال نیست و می‌تواند واقعیت هم داشته باشد.

بنابراین پس از پیروزی انقلاب، دولت های اسلامی به درجات متفاوتی احساس کرده اند، برای دوام خود نیازمند نوعی مشروعیت دینی و مردمی هستند و ملت های مسلمان نیز به این نتیجه رسیده اند که نقشی در قدرت و مشروعیت دارند. به همین سبب هر کدام به فراخور درک خویش تلاش کرده اند تا از حقوق و مزایای این توانمندی بهره مند شوند و مطالبه های بیشتری مطرح کنند. در نتیجه امروز نهضت های آزادی بخش غیراسلامی در جهان اسلام رنگ باخته و نهضت های اسلامی به سرعت رشد کرده و قدرت یافته است و در واقع حرف نخست را در تحولات سیاسی و اجتماعی معاصر منطقه می‌زنند.

**جمع بندی
امام خمینی(ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی با قیام خود، غرور ملت‏های مستضعفی را که سال های بسیار مورد ظلم قرار گرفته بودند، به آنان بازگرداندند. رهبری که نه تنها سرنوشت کشورش را تغییر داد، بلکه میلیون‏ها انسان گمگشته در برهوت جاهلیت عصر مدرن را به بازگشتی دوباره به معنویت و یکتاپرستی فراخواندند. به این ترتیب پیروزی انقلاب اسلامی ایران در 22 بهمن 1357خورشیدی موجب بیداری بسیاری از مردم به ویژه نسل جوان شد که بتوانند با آگاهی سیاسی، جرات و جسارت بیشتری نسبت به هویت و حقوق خویش داشته باشند.

این انقلاب به چند سده خمودی و انحطاط تمدن اسلامی پایان بخشید و موجب بروز نوعی بیداری و احیاگری اسلامی بر پایه بازگشت به مکتب اسلام شد. بازار تمام مکتب های وارداتی چون ناسیونالیسم، لیبرالیسم، سوسیالیسم و... را کساد کرد و به جای آن نوعی شیفتگی و بازگشت به افکار و اندیشه‌های اسلامی را به ویژه در نسل جوان به وجود آورد.

پس از گذشت 40 سال از پیروزی انقلاب اسلامی به نظر می‌رسد زمان آن فرارسیده تا با بازخوانی آنچه رخ داده است از آن تجربه بیاموزیم. اینک مطالبات از حکومت اسلامی به نسبت افزایش یافته است. این نظام باید برای تحکیم پایه‌های بقای خود بکوشد و به مبارزه جدی با زمینه‌های فساد بپردازد و تلاش برای توسعه و پیشرفت کشور تاکید کند و همچون گذشته مردم را ولی نعمت خود بداند.

پژوهشم**9370**2002**9131