راه طولانی که احزاب در پیش دارند

به گزارش ایرنا، چهاردهم خردادماه 97 آخرین مهلت برگزاری کنگره سراسری احزاب متقاضی فعالیت سیاسی در کشور بود و تشکل های سیاسی باید تا این تاریخ خود را با قانون جدید فعالیت احزاب تطبیق می‌دادند. به همین دلیل احزاب و گروه های سیاسی اقدام به برگزاری مجمع و کنگره‌های خود کردند تا بتوانند برای ادامه فعالیت خود نظر وزارت کشور را تامین کنند. البته این تاریخ به دلیل آماده نبودن برخی احزاب برای برگزاری کنگره چند بار تمدید شد.
قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی مصوب چهارم بهمن 1394 مجلس شورای اسلامی، هشتم آبان 95 در مجمع تشخیص مصلحت نظام تأیید و 22 آبان همان سال جهت اجرا ابلاغ شد. این قانون جایگزین قانون «فعالیت احزاب، جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت های دینی شناخته‌شده»، مصوبه هفتم شهریورماه 1360 شد.
تفاوتی که در قانون جدید احزاب نسبت به قانون مصوب سال 1360 وجود دارد، این است که جمعیت‌ها، انجمن‌های صنفی و تشکل های اسلامی دیگر به عنوان یک تشکل سیاسی به حساب نمی‌آیند و تشکل‌هایی که پیش از این با عناوین بالا فعالیت می‌کردند برای اینکه در زمره تشکل‌های سیاسی به شمار بیایند، باید عنوان دیگری را برای خود انتخاب کنند.
این قانون، احزاب را ملزم کرده که در اساسنامه و مرامنامه، انتخاب شورای مرکزی و برگزیدن دبیرکل خود بازنگری کنند و همچنین اعضای آنها کمتر از 300 نفر نباشد و در نیمی از استان‌های کشور دفتر داشته باشند.

*تعداد قابل ملاحظه‌ای از تشکل های سیاسی رسمی، فقط یک اسم هستند
روایت های مختلفی از شمار احزاب رسمی کشور بیان می شود، آمارها از وجود 200 تا 350 تشکل سیاسی و صنفی حکایت دارد. احزابی که خیلی ها از وجود آن بی خبر هستند، این یعنی تعداد قابل ملاحظه‌ای از تشکل های سیاسی رسمی فقط یک نام هستند. از سوی دیگر این احزاب به جز ایام انتخابات در بقیه روزها نمود و ظهور بیرونی ندارند و بیشتر به دورهمی و گعده های سیاسی شبیه هستند تا تشکل سیاسی.
شاید همین وضعیت نابسامان احزاب در کشور است که سبب شده کمیسیون ماده 10 احزاب وزارت کشور اجرای قانون جدید ساماندهی تشکل‌های سیاسی مصوب مجلس نهم را در دستور کار خود قرار دهد.
تحزب از پایه های استقرار دموکراسی است و انتظار می رود هر حزبی بنا به فلسفه وجودی‌اش بخشی از جامعه را نمایندگی کند، اما به اعتقاد قریب به اتفاق سیاسیون خشت اول تحزب در ایران کج بنا شده چون اغلب مجموعه های سیاسی فصلی و فردمحور هستند و وقتی برخی اعضا نمی توانند خود را با سلیقه دبیرکل و مجموعه مدیریتی حزب تطبیق دهند یا آثار اندیشه های و تفکرات شان را در تصمیم گیری ها و کنش‌گری ها آن حزب ببینند، بعد از مدتی جدا می شوند و حزبی جدید را تأسیس می کنند، بدون آنکه به اصل وجودی تأسیس حزب یعنی نمایند گی مطالبات طبقات و اقشار بیندیشند.
در ماه های گذشته تعدادی از احزاب با برگزاری مجمع عمومی، اساسنامه و مرامنامه خود را با قانون جدید احزاب تطبیق داده اند. نقطه مشترکی که از زبان مسئولان این احزاب شنیده شد اعتقاد به اصل تحزب و اداره جامعه از کانال حزب بود. همه این احزاب خود را برنامه محور و احزاب رقیب را فصلی و انتخاباتی می دانند، اصل آموزش، کادر سازی و تمایل نداشتن به کسب قدرت را از محورهای فعالیت آینده خود تعریف می کنند.
در این میان تعداد زیادی حزب در وزارت کشور ثبت شده اند که در اصطلاح به آنها «احزاب کاغذی» گفته می شود، تکلیف این گروه از احزاب با قانون جدید احزاب وزارت کشور چه می شود؟ احزابی که حد نصاب تعداد عضو، دفاتر را ندارند و همچنین به عنوان حزب رسمی خود را آماده سهم خواهی در انتخابات بعدی می کنند.
نکته قابل توجه و تامل این روزها، اذعان شخصیت های حزبی و غیر حزبی هر دو جناح اصلی به ضرورت اداره کشور از کانال احزاب است.

**در غیبت چند حزب قدرتمند، مردم سالاری دینی تهدید می شود
محمد رضا باهنر دبیر کل جامعه اسلامی مهندسین در گفت و گوی تفصیلی با ایرنا با تاکید بر اینکه در این مقطع از تاریخ سیاسی ایران، باید به کادرسازی، آموزش، ارائه برنامه و ضرورت توجه با تحزب در اداره کشور پرداخت، گفت: حزب هم باید از شخصیت و نظم برخوردار باشد و هم پاسخگو و برنامه محورعمل کند. مشاهده می‌کنیم در انتخابات مجلس 12 هزار نفر ثبت نام می‌کنند و همه به دنبال کسب رای هستند و جالب تر اینکه 90 درصد ثبت‌نام کنندگان نمی‌دانند مجلس چه اختیاراتی دارد، این مشکلات درغیبت نظام حزبی پدید می‌آید.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام یادآور شد: در مجلس دهم 140 نفر از نردبان ائتلاف امید بالا رفتند وقتی محمد رضا عارف نامزد ریاست مجلس شد 104 نفر به او رای دادند؛ آن 38 نفر کجا بودند؟ درغیبت یک حزب قوی است که با این مشکلات و بی نظمی ها مواجه می‌شویم.
باهنر در خصوص بی توجهی به تحزب، افزود: درغیبت چند حزب قدرتمند و شناسنامه دار مردم سالاری دینی تهدید می شود. نگران آینده مردم سالاری دینی هستم و به طور قاطع معتقدم بدون تحزب به سرمنزل مقصود نخواهیم رسید. دوستان ما در گذشته تصورشان این بود که با رای مردم می توانند مقابل نظام بایستند، منظور ما از تحزب و تشکیلات، در چهارچوب نظام است.
وی اظهار داشت: اگر همین احزاب را هم نداشته باشیم واقعا نگران مردم سالاری دینی هستم. در کشور ما 200 الی 250 حزب از وزارت کشور مجوز گرفته‌اند، 80 درصد آنها فقط کاغذی در جیب یک آقا یا خانم است، آن 20 درصد هم در زمان انتخابات ائتلاف انجام می دهند که به یک صندوق رای برسند و از آن خروجی بگیرند، اما حزبی که خودش را مأمور کادرسازی و جمع کردن مطالبات مردم بداند نداریم.

**به فرهنگ و معنی تحزب توجهی نداشته ایم
رسول منتجب نیا، قائم‌ مقام پیشین حزب اعتماد ملی هم در گفت وگوی تفصیلی با ایرنا، تاکید کرد: در روزهای ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی هم در حزب جمهوری اسلامی و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران به جای حرکت به سوی همگرایی بیشتر، حرکت به سوی اختلاف و دعوا بود. این اختلاف نظرها منجر به تعطیلی حزب و سازمان شد.
وی افزود: جنگ تحمیلی هم بی توجهی به تحزب را تشدید کرد و باعث شد کار حزبی دچار خدشه شود. لذا مسأله تحزب تحت‌الشعاع مسائلی چون جنگ قرار گرفت و تحکیم تحزب زمان زیادی را از دست داد و به جایی رسید که تشکل های صنفی مانند جامعه روحانیت مبارز سردمدار یک نگاه خاص و دست به گریبان اختلافات، تضادها و تناقضات شد. در ادامه آمدیم مجمع روحانیون مبارز را تشکیل دادیم.
منتجب‌ نیا در ادامه با اشاره به وضعیت تحزب در دوران دولت اصلاحات، گفت: احزاب در دوره اصلاحات جان تازه ای گرفتند. بُعد کمّی احزاب رشد کرد. تشکل ها به وجود آمدند، ولی به فرهنگ و معنی تحزب کمتر توجه ‌شد.
قایم مقام پیشین حزب اعتماد ملی خاطرنشان کرد: به جای اینکه افکار عمومی را با تحزب و ساختارهای آن آشنا کنیم، پشت سر هم حزب تشکیل دادیم و از چند حزب اول انقلاب به بیش از 200 حزب رسیدیم و در این توسعه کمی به تعمیق تحزب توجه نشد؛ به همین دلیل مردم به حزب به عنوان یک پدیده مثبت نگاه نمی‌کنند.

**احزاب با چنگ و دندان از موجودیت خود دفاع می کنند
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی هم به خبرنگار گروه سیاسی ایرنا، گفت: احزاب در سطح شهرستان، استان و کشور یا در کمیته های مختلف با حضور متخصصان برای حل مسائل اجرایی کشور در قالب بحث های اقتصادی، سیاسی و سیاست خارجی نشست هایی برگزار می کنند و به جمع بندی می رسند بعد کسی توجهی به تحلیل آنها ندارد، با این رفتارها احزاب پا نمی گیرند.
وی ادامه داد: یک بار نشده است یکی از کمیسیون های تخصصی مجلس دیدگاه احزاب چپ، راست، محافظه کار، پیشرو، اصلاح طلب یا اصولگرا پیرامون اقتصاد یا سیاست خارجی را جویا شود. آنها حتی اگر بفهمند یک حزب در زمینه ای دیدگاهی دارد برای اینکه متهم به برخورد جناحی یا حزبی نشوند «عبارت و صورت ظاهرش را کاملا تغییر می دهند.»
وی تصریح کرد: از طرفی هم نیروهای حزبی وقتی به مسئولیتی می رسند متاسفانه ارتباط خود با حزب را قطع می کنند. در چنین شرایطی احزاب با چنگ و دندان از موجودیت خود دفاع می کنند.
دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی ادامه داد: حزب قرار است محلی برای کادرسازی و اندیشه ورزی باشد و برای مسائل کلان و جزیی کشور برنامه ارائه دهد.

**71 حزب و تشکیلات خود را با قانون جدید احزاب تطبیق داده اند
به گزارش گروه سیاسی ایرنا، بیش از 70 حزب و تنشکل سیاسی تا کنون اساسنامه و مرامنامه خود را با قانون جدید احزاب وزارت کشور تطبیق داده اند. «شهاب الدین صدر» عضو خانه احزاب و دبیرکل جبهه پیشرفت، رفاه و عدالت در گفت و گو با خبرنگار سیاسی ایرنا با اشاره به برگزاری مجمع عمومی خانه احزاب ایران در روز جمعه - پنجم بهمن 1397- ، گفت: این مجمع با حضور 71 حزب و تشکیلاتی که خود را با قانون جدید احزاب تطبیق داده اند، برگزار می شود.
وی یادآور شد: تاکنون نام 71 حزب از سوی وزارت کشور برای خانه احزاب ارسال شده و پیش بینی می شود این تعداد به بیش از 91 حزب برسد.
«محمد علی تبرایی» دبیر اجرایی خانه احزاب هم با تایید این خبر گفت: تاکنون وزارت کشور نام 71 تشکل سیاسی را به خانه احزاب ایران اعلام کرده است و منتظر لیست بعدی هستیم که احتمال دارد تعداد احزابی که خود را با قانون جدید تطبیق داده اند افزایش یابد.
سیام*ا.ع*1535