بخاری نفتی مدارس تا کی قربانی می گیرد؟

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، آذر ماه 91 بود که 29 نفر از دانش آموزان مدرسه ای ابتدایی در شین آباد پیرانشهر، در آتش بخاری نفتی سوختند. این نخستین حادثه نبود و پس از آن هم موارد دیگری از آتش سوزی در مدارس اتفاق افتاد.
بر خاطر همین اتفاقات ناگوار، مجلس در سال 92 مصوب کرد که کلاس‌ هایی که بخاری ناایمن دارند باید در عرض پنج سال به سیستم ‌های گرمایشی استاندارد مجهز شوند اما همچنان، جمع آوری بخاری های نفتی معضل بزرگ آموزش و پرورش است.
مهرماه 93 وزیر بهداشت به خبرگزاری ایرنا گفته بود که این وزارتخانه در خصوص معضل بخاری های نفتی با وزارت آموزش و پرورش مذاکراتی داشته و بر این اساس تمام بخاری های نفتی از مدارس جمع شده است.
در ادامه ماجرای جمع آوری بخاری های حادثه ساز، «مرتضی رئیسی» رئیس وقت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور آذرماه 94 در گفت ‌و ‌گو با رسانه ها بیان کرد: تخصیص اعتبارات لازم از سوی دولت به منظور تجهیز مدارس به وسایل گرمایشی قابل قبول و مطلوب است. آموزش و پرورش از لحاظ تامین بخاری ‌های مجاز و استاندارد هیچ مشکل بودجه‌ ای ندارد و در حال جمع ‌‌آوری بخاری ‌های نفتی از سراسر کشور هستیم که البته این موضوع زمان ‌بر است و تا چند ماه آینده این مهم اتفاق خواهد افتاد.
رئیسی یک سال بعد درباره وضعیت بخاری های مدارس به رسانه ها گفت: 480 میلیارد تومان برای استاندارد سازی سیستم گرمایشی مدارس در نظر گرفته شده که متاسفانه تاکنون 35 درصد آن محقق شده است که اگر صد درصد این مبلغ محقق می ‌شد تمام مدارس کشور امسال (95) با بخاری نفتی خداحافظی می‌ کردند. به گفته او، طی دو سال منتهی به پاییز 95، 84 هزار کلاس درس با بخاری گرم شده که بر حسب تخمین اگر ظرفیت هر کلاس را 24 دانش آموز در نظر بگیریم، جان بیش از 2 میلیون دانش آموز در خطر بوده است.
«مهرالله رخشانی مهر» رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور آذرماه امسال درباره کلاس های ناایمن به خبرگزاری ها گفت: 83 هزار کلاس درس مدارس دولتی با بخاری نفتی گرم می‌ شوند و برای جمع آوری آنها علاوه بر مشکل اعتبار، نبود گاز در برخی نقاط کشور نیز مطرح است. به گفته وی، یک هزار و 200 میلیارد تومان اعتبار برای استانداردسازی سیستم های گرمایشی مدارس لازم است.
با بررسی این اظهارات می توان گفت که احتمالا 10 هزار مدرسه طی این سال ها به بخاری های ایمن تجهیز شدند که نسبت به این بازه زمانی و حجم مدارس ناایمن، عدد ناچیزی است. البته وزیر آموزش و پرورش در دیماه سال جاری صحبت از حدود 150 هزار کلاس درس ناایمن کرد و این سوال را به وجود آورد که بالاخره آمار صحیح از کلاس هایی با بخاری ناایمن در کشور چه تعداد و چند کلاس در انتظار ایمن شدن است.
از حادثه دلخراش شین آباد در سال 91 تاکنون، مسوولان آموزش و پرورش در حال جمع آوری بخاری های نفتی از مدارس کشور بوده اند اما آتش بخاری ها منتظر وعده مسوولان نماندند بلکه طی این 6 سال گذشته، بارها اخبار آتش سوزی در مدارس گزارش شد. اگر چه بیشتر این آتش سوزی ها صدمه های جدی نداشت اما در یکی از آخرینِ آنها، دبستان دخترانه «اسوه» زاهدان اواخر آذر کوره ای هولناک شد که چهار دانش آموز را در خود سوزاند.
دو هفته بعد در مدرسه «حجت» روستای پلگی سید از توابع شهرستان زهک در سیستان و بلوچستان یکی دانش آموزان پایه ششم از ناحیه پا دچار سوختگی می ‌شود. در این حادثه دانش آموزان در حال ریختن نفت در چراغ نفتی بودند که ناگهان چراغ آتش می‌گیرد و این درحالی است که دانش آموزان نباید کار پر کردن چراغ از نفت را انجام دهند.
با وجود این اتفاقات پیاپی در استان سیستان و بلوچستان، مسوول روابط عمومی آموزش ‌و پرورش استان دلیل این وقایع ناگوار در مدارس را نبود گازکشی در استان مطرح کرده است. به گفته وی، تنها 10 درصد از کل استان پهناور سیستان و بلوچستان به گاز دسترسی دارد و بقیه مدارس استان باید از بخاری‌ های نفتی استفاده کنند.
دسترسی نداشتن به گاز در بسیاری از نقاط صعب العبور کشور، یکی از متهمان اصلی جمع نشدن بخاری های نفتی است اما نمی شود از بودجه های کم و توجیه های آموزش و پرورش در این زمینه غفلت کرد. وزیر آموزش و پرورش دی ماه سال جاری در همایش تجلیل از خیران مدرسه‌ ساز گفت: جفا در حق دولت و حاکمیت است اگر نگویم با وجود تمام فشارهایی که خزانه با آن مواجه بود، در 7 ماه نخست امسال تمام اعتبارات عمرانی آموزش و پرورش محقق شد و 13 درصد نیز تخصیص بیشتری داشتیم و این نشان می ‌دهد که همه به اهمیت موضوع واقف ‌اند اما مقدورات دولت و خزانه اجازه نمی ‌دهد در 2 یا 3 سال آینده مشکل بخاری‌های غیرایمن را حل کنیم.
«سید محمد بطحایی» از سوی دیگر عنوان کرده است که اگر نگاه ما به بودجه دولت باشد تا هشت سال آینده هم بخاری های غیر ایمن از مدارس جمع نخواهد شد.
وزیر آموزش و پرورش که از بودجه های دولت برای رفع سریع و کامل این معضل ناامید شده، مساله را این طور مطرح کرده است که اگر نیمی از افراد یارانه بگیر در کشور یک ماه از یارانه خود صرف‌ نظر کنند این مشکل یک‌ بار برای همیشه تمام خواهد شد. به گفته وی، با راه ‌اندازی یک پویش سراسری به سادگی می ‌توانیم این معضل را از سر راه برداریم، تا دیگر شاهد اتفاقات تلخی همچون شین ‌آباد، درودزن و زاهدان نباشیم.
همانطور که بیان شد، اولا آمار شفافی در خصوص مدارس با بخاری های ناایمن وجود ندارد. در سال 93 صحبت از جمع آوری تمامی بخاری های نفتی شده است اما طی سال های 95 تا 97 صحبت از حدود 80 هزار مدارس ناایمن است اما به یک باره وزیر در آخرین اظهاراتش از 150 هزار مدرسه ناایمن صحبت کرده است.
نکته دیگر اینکه دانش آموزانی که در کلاس هایی با بخاری های ناایمن تحصیل می کنند، تنها جانشان در خطر آتش سوزی نیست بلکه وجود گازهای متصاعد شده از بخاری های نفتی می تواند مشکلات تنفسی بسیاری را برای کودکان به همراه داشته باشد. با توجه به اینکه هزاران کلاس درس غیراستاندارد در ایران وجود دارد، قرار نگرفتن پنجره در ارتفاع مناسب باعث می شود که بوی حاصل از سوخت نفت، کلاس را پر کند و واقعا نفس کشیدن در این فضا آسیب زا خواهد بود.
از سوی دیگر عدم تعبیه جای درست برای بخاری نفتی در کلاس ها، در هنگام بروز آتش سوزی کار را برای معلمان و مسوولان مدرسه دشوار می کند چنانکه اگر بخاری جلوی در ورودی باشد با شعله ور شدن آتش، راه فرار دانش آموزان بسته می شود.
در مناطق دیگر، کلاس های کانکسی که در سرما به فریزر تبدیل می شود با وجود انواع بخاری ها که شکل مرسوم آن نفتی است، گرم نخواهند شد و دانش آموزان مجبورند با پتو سر کلاس حاضر شوند که در صورت هر گونه حادثه، وجود مواد اشتعالزایی مثل پتو زبانه های آتش را بیشتر می کند.
در انتها باید گفت که ایمن سازی و استانداردسازی کلاس ها، روندی است که تنها با وعده و وعید و اما و اگر و کمپین هایی نظیر «نه به بخاری ‌های غیرایمن در مدارس»، «همه برپا» با شعار «کلاس گرم ـ مدرسه امن» و... اتفاق نمی افتد بلکه توان بیشتری را برای حل این معضل طلب می کند. اگر روزی می گفتند باید نفت سر سفره های مردم باشد اما قرار نبود فرزندان مردم در آتش نفت بسوزند.
این روزها بسیار می شنویم ای کاش بیش از اینکه روی صنایع نفت و گاز سرمایه گذاری کرده بودمی، روی برق ارزان در سراسر ایران سرمایه گذاری می شد. اگر برق خورشیدی سر سفره های مردم می آمد، هم کلاس ها را گرم می کرد و هم نورانی. اگر گازکشی برای مناطق صعب العبور و دور از دسترس سخت است، چرا استفاده از بخاری های برقی ایمن ترویج نشده است.
پژوهش**9457**9279