ضرورت ایجاد یک نقشه راه در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان

به گزارش ایسنا، دکتر مخبردزفولی با بیان این‌که امروز ۱۹ آذرماه سالگرد تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی است، گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۶۳ با فرمان امام راحل تشکیل شد، در حقیقت بعد از جریان انقلاب فرهنگی در سال ۵۹ که ستاد انقلاب فرهنگی در خرداد همان سال شکل گرفت تا برنامه‌ها و نقشه راه جدید دانشگاه‌ها را متناسب با نیازهای کشور طراحی کند، در یک اقدام تکمیلی ستاد با حضور روسای سه قوه، تعدادی از وزرا و مسوولین اجرایی در حوزه علم و فرهنگ و شخصیتهای صاحب‌نظر علمی و فرهنگی بعنوان اشخاص حقیقی به شورای عالی انقلاب فرهنگی تبدیل شد که این ترکیب به محضر امام راحل ارائه شد و ایشان با این ترکیب و تشکیل چنین شورایی موافقت فرمودند. از آن زمان تا کنون شورای عالی انقلاب فرهنگی در ابعاد مختلف علمی، فناوری، آموزشی و فرهنگی برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری می‌کند.

استاد تمام دانشگاه تهران ادامه داد: خاستگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی از دانشگاه بوده است، در واقع جریان انقلاب فرهنگی از مسیر دانشگاه شکل گرفت، چرا که نگاه امام راحل این بود که جامعه از مسیر دانشگاه اصلاح می‌شود. به تعبیر زیبای امام راحل، دانشگاه منشا تمام تحولات است. در آن زمان مجموعه جریان‌های دانشجویی معتقد به انقلاب اسلامی به همراه تعدادی از اساتید برای اینکه دانشگاه وابسته را به دانشگاه مستقل و در خدمت جامعه تبدیل کنند، جریان انقلاب فرهنگی را سازماندهی کردند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان این‌که در شرایط بسیار سختی انقلاب فرهنگی شکل گرفت، گفت: تعداد اساتید به نسبت جمعیت بسیار پایین بود، تعداد دانشگاه‌های جامع ما دو رقمی و حدود ۲۸ دانشگاه بود و دانشگاه از ظرفیتهای لازم برای تامین نیازهای یک جامعه مستقل برخوردار نبود و نمی‌توانست بعنوان یک تربیت کننده نیروهای متخصص، نیروهای انسانی مورد نیاز کشور را تامین کند. با این شرایط انقلاب فرهنگی شکل می‌گیرد و مسوولیت دانشگاه‌ها به ستاد و بعد از آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی محول می‌شود.

مخبردزفولی تصریح کرد: ما در بیش از سه دهه از شکل‌گیری شورای عالی انقلاب فرهنگی زیرساختهای اساسی را در مجموعه علمی کشور شکل دادیم و متناسب با این زیرساختها جریان‌سازی علمی نیز صورت گرفته است و دانشمندان دستگاه‌های گوناگون تربیت شده‌اند. هم‌اکنون تعداد محقق در میلیون جمعیت کشور بالای ۱۵۰۰ نفر است که این نسبت به هیچ وجه با رقم ۱۹ در میلیون نفر اوایل انقلاب قابل مقایسه نیست.

وی با بیان این که کشور در زمینه‌های مختلف علمی، آموزشی و تحقیقاتی پیشرفت کرده است، به دلیل آن اشاره و تصریح کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی با دوراندیشی و با کمک مجموعه‌های علمی، آموزشی، اجرایی و مسوؤلین دولتی و دستگاه‌های مختلف، کشور را به نقطه‌ای  رسانده است که سهم قابل توجهی را در سطح جهانی هم در تولید علم و هم در رقابت با مجموعه های علمی دنیا و هم در ارتباط با تربیت نیروهای متخصص به خود اختصاص داده است.

مخبردزفولی افزود: اگرچه خاستگاه از دانشگاه شروع شد، اما به تدریج با جایگاهی که به تدریج شورا پیدا کرد، حوزه‌های فرهنگ، هنر، آموزش و پرورش و تعلمی و تربیت نیز به عنوان ماموریت‌های تکمیلی شورا تعریف شدند. به خصوص دریکی دو دهه اخیر، موضوع نهضت نرم افزاری و تهیه نقشه جامع علمی کشور نیز توسط شورا پیگیری شد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان این که ذیل نقشه جامع علمی کشور اسناد بسیار مهمی نظیر سند هوافضا تدوین شد، ادامه داد: ما اکنون عضو باشگاه فضایی دنیا هستیم، در واقع توانسته‌ایم توانمندی خود را به قدری افزایش دهیم که موجود زنده به فضا اعزام کنیم و زنده برگردانیم. وقتی کشوری این توانمندی را داشته باشد، از نظر اقتدار، توان دفاعی و علمی در دنیا جایگاه پیدا می‌کند. در حوزه پزشکی نیز در دوران پیش از انقلاب و اوایل آن درمان مردم با کمک پزشکان کم سواد فیلیپینی و بنگلادشی صورت می‌گرفت که چه اتفاقات بدی نیز رخ می‌داد. اما امروز پیچیده‌ترین درمان‌های پزشکی در سطح بالا توسط متخصصان کشورمان صورت می‌گیرد. هم‌اکنون تقریبا در گروه پزشکی همه رشته‌های پزشکی در سطح تخصصی و فوق تخصصی در کشور آموزش داده می‌شوند. امروز بیش از ۴ میلیون دانشجو داریم و فضای خوبی برای فعالیت محققان، استادان و اعضای هیات علمی کشور مهیا شده است.

مخبردزفولی همچنین با اشاره به تدوین سند تحول آموزش و پرورش گفت: قبلا مبانی آموزش و پرورش به مدت ۱۰۰ سال از سوی فرانسوی‌ها و اروپایی‌ها به ما دیکته می‌شد. اگرچه بعد از انقلاب دغدغه‌مندان متدین در حوزه آموزش و پرورش تلاش‌های زیادی کردند، اما یک سند استراتژیک که تعلیم و تربیت را با نگاه ایرانی، اسلامی و با توجه به مبانی فرهنگی خودمان و با آداب و رسوم بومی ایرانی شکل بدهد، نداشتیم؛ اما امروز به همت شورای عالی انقلاب فرهنگی، این سند در خدمت آموزش و پرورش کشور است.

وی یادآور شد: در حوزه فرهنگ عمومی نیز موضوع نقشه مهندسی فرهنگی از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی دنبال شد که ذیل آن بسیاری از بخش‌های مختلف سازماندهی شده‌اند.

استاد تمام دانشگاه تهران با بیان این‌که این اقدامات شورای عالی انقلاب فرهنگی در شوراهای تخصصی انجام شده است، تاکید کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی و متخصصان در عرصه‌های فرهنگی و علمی کارهای بزرگی را انجام داده‌اند، همه کسانی که در این کشور در حوزه علم و فرهنگ فعالیت کرده‌اند در تدوین این برنامه‌ها مشارکت داشته‌اند. اگر در بخش‌هایی موفقیت ما کمتر بوده است، به این دلیل بوده که مشکلات زیادی گریبانگیرمان بوده است؛ چه در ابعاد بین‌المللی و مواجهه با دشمن خارجی و چه در داخل کشور که برخی مواقع با کمبوها و نقصان‌هایی مواجه بوده‌ایم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه با بیان این‌که برای پیگیری‌ اجرای اسناد تدوین شده در شورا ضرورتا نگاه مستقیمی به اقتصاد نداشته‌ایم، گفت: برای تمدن‌سازی حداقل سه ضلع مثلث تمدن‌ساز لازم است؛ ما معتقدیم یک ضلع این مثلث "علم و فناوری" است که در ذیل آن تمام برنامه‌های کمی و کیفی و اهداف گوناگونی را که می‌تواند ما را به یک قدرت جدی علمی و فناورانه در منطقه و فرامنطقه تبدیل کند، تدارک دیده‌ایم. 

مخبردزفولی با اشاره به ضلع دوم این مثلث که مربوط به حوزه "مهندسی فرهنگی" است، گفت: در حوزه فرهنگ عمومی و صیانت فرهنگی این نقشه راه هم اکنون در اختیار ماست و با تمام کم و کاستی‌هایی که دارد، آن را در حوزه‌های مختلف فرهنگی، رسانه و هنر اجرایی خواهیم کرد که به نوعی مهندسی فرهنگی است.

وی با بیان این‌که ذیل سوم این مثلث "مساله اقتصاد" است، گفت: ما نیاز داریم که یک نقشه راه معین و مشخص مبتنی بر توانمندی‌ها و ظرفیتهای داخلی خودمان در عرصه اقتصاد داشته باشیم. جنس این سند و نقشه راه "اقتصاد تاب‌آور" یا "اقتصاد مقاومتی" است و این اقتصاد مقاومتی چیزی جز "اقتصاد دانش بنیان" نمی‌تواند باشد. ما ناگزیریم در بعد از ورود به دهه پنجم انقلاب اسلامی، اقتصاد خود را دانش پایه کنیم. یعنی توانمندی‌های علمی، تکنولوژیک و فناورانه ما به کار گرفته شوند، خلق ثروت از ظرفیتهای فناوری و تجاری‌سازی محصولات فناورانه رخ دهد و ما به جای صادرات نفت و این که از فروش نفت زندگی خود را اداره کنیم، از جایگزین آن یعنی تبدیل حاصل ضریب فکری و اندیشه دانشمندان و جوانان خلاق به محصول و ثروت بهره‌مند شویم و این محصول را چه در داخل و چه در صحنه بین‌الملل به ثروت تبدیل کنیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان این‌که ما باید بتوانیم این اقتصاد دانش پایه را شکل بدهیم، تاکید کرد: ما در بخش‌های مختلف اسناد تدوین‌شده در شورای عالی انقلاب فرهنگی به اقتصاد دانش‌بنیان توجه کرده‌ایم. اما مطمئنا کشور برای این‌که در مقابل تنش‌ها و تکانه‌های بین‌المللی تاب‌آوری داشته باشد، به نقشه راه اقتصاد دانش‌بنیان مقاومتی نیاز دارد و باید آن را تدارک ببینید و در این نقشه برای خود اهداف کمی و کیفی پیش‌بینی کند. در این صورت است که می‌تواند یک جهش بزرگ از نظر ظرفیتها و استفاده از توانمندی‌های داخلی و استفاده از مزیت نسبی که نیروی انسانی خلاق است، برای کشورمان فراهم شود.

انتهای پیام