روایت کودکانه ریاض درباره کشته شدن خاشقجی

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل ـ رامین حسین آبادیان: «جمال خاشقجی» روزنامه نگار، فعال سیاسی و منتقدِ رژیم سعودی حدود سه هفته پیش، پس از ورود به ساختمان کنسولگری عربستان سعودی در شهر استانبول ترکیه ناپدید شد و از آن روز به بعد دیگر هیچ اثری از وی یافت نشد. در واقع، این فعال منتقد سعودی هیچگاه از کنسولگری عربستان خارج نشد که فرایند یافتن وی موفقیت‌آمیز باشد. 

از همان زمان، رسانه های مختلف از جمله رسانه های وابسته به متحدان ریاض مانند «نیویورک تایمز» و «واشنگتن پست» در گزارش های مختلف خود از آنچه که در ساختمان کنسولگری عربستان در زمان حضور خاشقجی گذشته است، صراحتا اعلام کردند که وی توسط مقامات و فرماندهان امنیتی ارشدِ اجیر شده توسط «محمد بن سلمان» ولیعهد مغرور و ناپخته سعودی، کشته شده است.

در طول این مدت، مقامات سعودی هیچگونه همکاری سازنده ای با دادستانی ترکیه جهت تحقیق پیرامون سرنوشت خاشقجی نداشته اند. مقامات ریاض همواره در مسیر تحقیقات برای دستیابی به سرنخی درباره سرنوشت روزنامه نگار منتقد ریاض، کارشکنی کردند؛ مسأله ای که شائبه دست داشتن ریاض در کشته شدن خاشقجی را بیش از پیش در نزد افکار عمومی تقویت کرد؛ تاجایی که امروز تقریبا کمتر کسی یافت می شود که درباره دست داشتن مقامات ارشد ریاض در این جنایت شک داشته باشد.

روایت کودکانه ای که ریاض ارائه داد

در این میان اما، با وجود گذشت قریب به سه هفته از ناپدید شدن جمال خاشقجی، مقامات عربستان سعودی در نهایت مجبور به اذعان به کشته شدن وی شدند؛ اما خود مسئولیت این جنایت آشکار و فاجعه بار علیه یک روزنامه نگار ـ منتقد و نه مخالف ـ را برعهده نگرفتند. سعودیها برای سرپوش نهادن بر این جنایت هولناک، روایتی کودکانه و مضحک را به افکار عمومی ارائه کردند تا از این رهگذر بتوانند بحران بزرگی را که با آن مواجه شدند، پشت سر بگذارند.

در همین ارتباط، دادستان کل عربستان اعلام کرد «جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد سعودیها در کنسولگری این رژیم در استانبول کشته شده است. وی در بیانیه ای ضمن تایید خبر کشته شدن خاشقجی اعلام کرد در روز دوم اکتبر وی با مردی در داخل کنسولگری سعودی ها ملاقات کرده که در حین آن درگیری رخ داده و خاشقجی به قتل رسیده است.

دادستان کل اعلام کرده افراد مظنون برای گفت‌وگو درباره احتمال بازگرداندن خاشقجی به عربستان به استانبول رفته بودند. در همین حال خبرگزاری دولتی عربستان سعودی «واس» در بیانیه‌ای به نقل از دادستان کل اعلام کرد ۱۸ نفر در ارتباط با همین پرونده دستگیر شده‌اند. طبق اعلام منابع سعودی، «سعود القحطانی» و «احمد العسیری» از جمله مقامات امنیتی ـ اطلاعاتی هستند که توسط مقامات ریاض به دلیل دست داشتن در ماجرای خاشقجی از سمت های خود برکنار شده اند.

اما واقعیت آن است که عربستان سعودی به منظور دور نگاه داشتن اتهامات از محمد بن سلمان در ماجرای خاشقجی به ساخت روایت کودکانه مذکور روی آورده است؛ به همین دلیل و آنچه که توسط دادستانی عربستان عنوان شده چیزی جز فراتر از یک شوی مضحک جهت فریفتن افکار عمومی و گمراه کردن آن در داخل و خارج از عربستان نیست. این اقدام سعودیها در واقع پیاده سازی همان سناریویی است که پیشتر خبرگزاری مهر طی گزارشی تحت عنوان «استیصال سعودی در پرونده خاشقجی/ریاض به «قربانی‌سازی» می‌اندیشد؟» از آن پرده برداشته بود.

محتوای کلی و ابهام آلود بیانیه

در خصوص بیانیه منتشر شده توسط دادستانی عربستان سعودی سؤالات متعددی مطرح است که مهمترین آن به  ابهام آلود بودن محتوای بیانیه است که دربردارنده هیچ جزئیاتی نبوده و صرفا به بیان کلی گویی بسنده کرده است. در این بیانیه هیچ اشاره ای به چرایی رفتن خاشقجی به کنسولگری سعودی و همچنین علت وقوع درگیری در این ساختمان نشده است.

علاوه بر این، دادستانی عربستان سعودی در بیانیه صادره در خصوص ماجرای خاشقجی هیچ اشاره‌ای به علت ورود همزمان ۱۵ نفر از مقامات امنیتی ـ اطلاعاتی عربستان به ساختمان کنسولگری در استانبول همزمان با حضور خاشقجی در این ساختمان نکرده است. البته واضح است که این تیم ۱۵ نفره به منظور اجرایی کردن دستور ولیعهد سعودی علیه خاشقجی به کنسولگری رفته بودند.

از ماجرای تیم امنیتی ۱۵ نفره چه خبر؟

دادستانی عربستان سعودی همچنین به این مسأله اشاره نکرده که چه بلایی سر جسد خاشقجی پس از کشته شدن وی آمده است؟ جسد این فعال سعودی در حال حاضر کجاست؟ عدم اشاره دادستانی به این مسأله نیز حاکی از آن است که گزارش ها در خصوص مثله کردن جسد خاشقجی و خارج کردن آن در چمدان های مختلف از ساختمان سفارت توسط تیم ۱۵ امنیتی نفره کاملا درست بوده است.

افزون بر آنچه که گفته شد، این سؤال نیز مطرح است که اگر خاشقجی در همان زمان بنا بر ادعای سعودیها در جریان یک درگیری ساده کشته شده است، چرا پس از گذشت قریب به سه هفته این راز باید فاش شود؟ چگونه ممکن است مقامات کنسولگری عربستان ازجمله سرکنسول این کشور که در زمان وقوع حادثه در ساختمان بوده است، از چنین مسأله ای بی اطلاع بوده باشند؟ واضح است که حتی آنان که از ابتدایی ترین سطح شعور نیز برخوردارند نمی توانند ادعای سعودی را باور کنند.

وقت کُشی برای جلب حمایت متحدان

این را نیز باید اضافه کرد که در کشوری همچون عربستان سعودی که در این سطح از استبداد و دیکتاتوریِ نشأت گرفته از خوی قدرت طلبی خاندان سعودی اداره می شود، مگر کسی باور می‌کند که جنایتی در این سطح آن هم در ساختمان کنسولگری ریاض در استانبول بدون اطلاع مقامات ارشد و بدون برنامه ریزی ها و طراحی های پیشین صورت گیرد و هزینه هنگفتی را برای خاندان سعودی بتراشد؟ هزینه ای که ممکن است به قیمت از دست رفتن پادشاهی بن سلمان تمام شود. بدیهی است که پاسخ به این سؤال و ابهام منفی است.

ناگفته پیداست علت اصلی عدم روی آوردن سعودیها به فاش کردن راز کشته شدن خاشقجی در ساختمان کنسولگری با وجود هجمه های گسترده سیاسی و رسانه ای علیه بن سلمان طی حدود سه هفته گذشته، وقت‌کُشی برای ساخت و پرداخت یک روایت دروغین درباره حادثه و همچنین خرید جهت برای همراه کردن متحدان با این روایت، بوده است.

مقامات سعودی در طول این مدت تلاش کردند تا دو هدف فوق را به موازات یکدیگر محقق سازند. طبیعی است که روایت آنها در خصوص کشته شدن خاشقجی برای باورپذیری بیشتر در نزد افکار عمومی، به حمایت متحدان و هم پیمانان به ویژه ایالات متحده آمریکا، نیاز دارد. لذا آنها پیش از ارائه این روایت به افکار عمومی، در طول سه هفته اخیر حمایت متحدان خود را جلب کرده اند. 

درست به همین دلیل است که می بینیم «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا در فاصله کمی از زمان صدور بیانیه دادستانی عربستان، در خط مقدم حامیان روایت کودکانه و مضحک کشته شدن خاشقجی می ایستد و آن را باورپذیر قلمداد می کند. البته بدیهی است پس از دریافت ۱۰۰ میلیون دلار از ریاض، رئیس جمهوری تاجرمسلک آمریکا، اصول حقوق بشری را قربانی منافع و مصالح مادی خود کند.

افکار عمومی همچنان دربرابر سعودی

در هر صورت، آنچه که پس از روایت کودکانه سعودی از کشته شدن خاشقجی شاهد هستیم، نوعی موج سلبی است که سعودیها را در برابر بحران جدیدی قرار می دهد. روایت مضحک ریاض با هیچ استقبالی از سوی افکار عمومی و رسانه های مختلف در نقاط مختلف جهان مواجه نشده است و البته برعکس، بسیاری از رسانه ها این روایت را سؤال برانگیز و شبهه ناک توصیف کرده اند.

در همین ارتباط، روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در گزارش خود در خصوص اعتراف عربستان به کشته شدن جمال خاشقجی در یک حادثه در کنسولگری این کشور در استانبول نوشت: دروغ های عربستان در خصوص کشته شدن خاشقجی کاملا آشکار و مشخص است و نمی توان آنها را باور کرد.

این روزنامه در ادامه نوشت: اگر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان از مسئولیت کشته شدن خاشقجی شانه خالی کند این مسأله به مثابه چراغ سبزی برای وی خواهد بود. روزنامه نیویورک تایمز همچنین نوشت: بن سلمان پیشتر نیز از مسئولیت ربودن سعد الحریری نخست وزیر لبنان و گرسنه نگه داشتن ۸ میلیون یمنی شانه خالی کرده است.

روزنامه آمریکایی واشنگتن پست نیز نوشت: نوارهای صوتی منتشر شده در خصوص قتل خاشقجی، باعث می شود تا کاخ سفید نتواند حرفهای عربستان در خصوص کشته شدن وی در جریان یک حادثه را بپذیرد. این روزنامه در ادامه تاکید کرد: مسئولان سی آی ای صحبتهای ضبط شده مسئولان ترکیه را گوش داده اند که در آن اعلام می کنند دلایلی دارند که نشان می دهد جسد خاشقجی مثله شده است.

سابقه روایت‌های جعلی در سیاست خارجی ریاض

سازمان عفو بین الملل امروز شنبه اعلام کرد: بی طرفی عربستان در تحقیقات مربوط به قتل جمال خاشقجی جای سوال دارد. این نهاد غیر دولتی در بیانیه ای آورده است: آنچه عفو بین الملل و دیگر نهادهای حقوق بشری خواستار آن هستند انجام تحقیقات بی طرفانه از سوی سازمان ملل برای روشن شدن حقیقت و اجرای عدالت است.

 گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور مربوط به اعدام های غیر قانونی اعلام کرد: توضیحات عربستان در خصوص اعدام خودسرانه جمال خاشقجی روزنامه نگار سعودی منطقی و عقلانی نیست. وی در ادامه افزود: نباید هیچ دولتی این سخنان عربستان را بپذیرد یا باور کند که این کشور تحقیقاتی در این خصوص انجام می دهد. این مسئول سازمان ملل تاکید کرد: ما نیازمند یک تحقیقات قابل اعتماد و شفاف برای مشخص کردن قاتلان خاشقجی هستیم.

پایان سخن آنکه، تجربه نشان داده است مقامات ریاض همواره ضمن نادیده گرفتن شعور افکار عمومی، روایت های کودکانه و مضحکی را برای سرپوش نهادن بر حوادث و رویدادهایی که مایل به فاش شدن واقعیت آنها نیستند، ساخته اند. ارائه بیانیه مضحک دادستانی در خصوص چگونگی کشته شدن خاشقجی بیش از هرچیز دیگری یاد و خاطره روایت تمسخرآمیز مقامات ریاض درخصوص حادثه تیراندازی در اطراف کاخ پادشاهی «الخزامی» را زنده کرد؛ حادثه ای که ریاض در میان بُهت افکار عمومی، آن را ناشی از پرواز پهپاد اسباب بازی بر فراز کاخ الخزامی دانست!