برنامه درسی، دانش گرا و حافظه محور است/غفلت ازتحول در ابعاد مختلف

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام دکتر علیرضا صادق زاده، عضو هیئت علمی و مدرس دانشگاه تربیت مدرس در برنامه تلویزیونی پرسشگر با بیان اینکه سند تحول بنیادین و برنامه درس ملی به عنوان اسناد بالادستی هستند که باید به آنها توجه شود گفت: برنامه ها در صورتی موفق خواهند بود که پاسخگوی چالش های آموزش و پرورش در هر حوزه باشند.

وی افزود: در زمانی که مسئول کمیته مطالعات نظری سند تحول بنیادین بودم چند آسیب را شناسایی کردیم از جمله اینکه برنامه درسی به شدت دانش گرا و حافظه گراست. این یک چالش است و اگر تاکید برنامه درسی روی دانش باشد از تحول ابعاد دیگر شخصیتی دانش آموزان غافل می‌شود.

عضو هیئت علمی و مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه یک نگاه تفکیکی بین اهداف و دیدگاه های شناختی، عملی و عاطفی وجود دارد که معضلی برای نظام برنامه ریزی درسی شده است گفت: هدف شناختی به طور گسترده مورد توجه قرار گرفته و به بخش های دیگر کم توجهی شده است. یک آسیب دیگر این است که تفکیک خطرناک میان دو بعد آموزش و پرورش داشته ایم و برخی تصور کردند باید امور تربیتی را از آموزش جدا کنیم.

صادق زاده افزود: یک نگاه ایده آل گرایانه و غیرواقع بینانه در برنامه درسی وجود دارد در حالی که باید اهداف علی الاصول در مدارس قابل تحقق باشند.

وی با بیان اینکه برنامه درسی را به سمت تکوین و تقویت هویت مشترک بردیم، گفت: باید برنامه درسی در جهت هویت بخشی یا زمینه سازی برای شکل گیری هویت فردی و ملی و... متربیان باشد. ما نگاه تفکیکی را برداشتیم و به مفهوم شایسته پروری رسیدیم. گفتیم اگر کسی میخواهد هویتش شکل بگیرد باید به دنبال نسبت خود با خالق، محیط و خود باشد. هویت خم رنگرزی نیست و باید زمینه ای برای درک و اصلاح موقعیت ایجاد شود که همان شایستگی محوری است.

عضو هیئت علمی و مدرس دانشگاه ادامه داد: نگاه دیگر در برنامه درسی این است که به سمت تقسیم‌بندی سه‌گانه الزامی، اختیاری و انتخابی رفتیم.

وی با بیان اینکه مراتب و سطوح شایستگی ها را در مبانی نظری برنامه درسی در نظر گرفتیم گفت: باید سازوکارهایی برای حل مشکلات وجود داشته باشد. یک ریشه مشکلات این است که برنامه درسی را بسیار تمرکزگرا در ستاد مرکزی ببندیم و راه را برای مداخله و حضور اعضای فعال از ستاد تا مدرسه فراهم نکنیم. ما آزادسازی برنامه درسی و دیدن سطوح مختلف برای آن را در زیرنظام برنامه درس ملی دیدیم. معلم نباید فقط عامل اجرا باشد.

صادق زاده ادامه داد: در آموزش و پرورش چقدر روی تمرکز زدایی از حوزه برنامه درسی کار کرده اند؟ چقدر به معلم و استان و منطقه اجازه مداخله دادیم؟ وقتی می گوییم اهداف ویژه، باید در برخی دروس اهداف یک استان با دیگری تفاوت داشته باشد.

عضو هیئت علمی و مدرس دانشگاه با بیان اینکه اگر می‌خواهیم به سمت اجرا برویم باید کارگزاران تعلیم و تربیت را به رسمیت بشناسیم و اجازه دهیم بخشی از برنامه ریزی درسی به آنها محول شود و مثلا معلم ۶۰ درصد محتوای اجباری را تدریس کند و مابقی تدوین محتوا با توجه به شرایط دانش آموزانش در اختیار خودش باشد گفت: مشکل اینجاست که میخواهیم همه کار را خودمان در مرکز به عهده بگیریم و برنامه درسی را مساوی با کتاب درسی می دانیم.

وی افزود: باید اجازه دهیم بخشی از محتوا را در قالب ساعت کمک درسی و فعالیت های انتخابی و اختیاری ببینیم و برنامه درسی را صرفا اجباری نبینیم. معلم باید نقش آفرین باشد و برنامه ریزی کند. به جز تعامل و هم افزایی همه عوامل و اعتماد به آنها، اهداف محقق نمی شوند.