هنر چادرشب بافی در کاشان احیا می‌شود

اکبر رضوانیان در گفتگو با خبرنگار مهر به پیشینه زیلوبافی اشاره و بیان کرد: تاریخچه این هنر- صنعت به درستی مشخص نیست و در منابع تاریخی، به زیلو، اشاره مشخص و آشکاری نشده اما قدر مسلم، از وقتی کشاورزان توانستند در زمین پنبه بکارند و با ریسیدن آن، نخ تولید کنند و به بافت پارچه و زیرانداز بپردازند، از همان زمان زیلوبافی هم شکل گرفته و در شهرهای کویری رواج پیدا کرده است.

به گفته این فعال صنایع دستی و گردشگری،  قدیمی ترین زیلوی ایران را در  مسجد جامع میبد می توان یافت.  این زیرانداز در سال ۸۰۸ هجری قمری بافته شده و در کل شهر میبد را می توان خاستگاه زیلو در کشور دانست. همچنین از این دست بافته، بیشتر در مناطق گرمسیری ایران چون حاشیه کویر و جنوب کشوراستفاده می شود؛ چراکه جنس آن از پنبه است و به این خاطر، زیرانداز خنکی به شمار می رود گرچه زیلوهایی هم هستند که از پشم بافته می شوند و زمستان ها به عنوان زیرانداز به کار برده می شوند.

رضوانیان، زیلوبافی را نشانه ساده زیستی و زندگی روستایی دانست و افزود: این زیرانداز، همیشه از زیبایی خاص خود برخوردار بوده و در بافت آن از رنگ های طبیعی استفاده می شده؛  رنگ هایی که در زیلوبافی به کار می روند به ۳ رنگ قرمز، نیلی و قهوه ای محدود می شوند و اگر رنگی غیر از این، در زیلوها باشد، درشمار رنگ های سنتی نیست. این رنگ ها تماما گیاهی هستند که از روناس برای تهیه رنگ قرمز، نیل برای رنگ آبی و از پوست گردو برای تهیه رنگ قهوه ای استفاده می شود. این رنگ ها مقاومت بالایی در برابر نورخورشید دارند و رنگ های خوبی برای استفاده در مناطق کویری هستند.

به گفته مدیر اقامتگاه بومگردی خانه نقلی، زیلو، درشمار ساده ترین زیراندازهاست و این سادگی موجب شده تا زیلو به عنوان مناسب ترین زیر انداز در مساجد و مکان های زیارتی به کار رود زیرا سادگی آن با ساده زیستی بزرگان دین اسلام همخوانی دارد.

رضوانیان به عنوان یک فعال گردشگری و مدیر یکی از اقامتگاه های بومگردی به احیای ۱۳ طرح از ۲۵ طرح زیلو پرداخته و قرار است به زودی این طرح ها را در کاشان به نمایش بگذارد. او همچنین از یک استادکار میبدی خواسته تا به شهر کاشان و اقامتگاه بومگردی خانه نقلی بیاید و کارگاهی راه اندازی کند. این استاد زیلوباف ۸۶ سال دارد و تنها سه ساعت در روز به بافتن می پردازد و دو شاگرد دارد اما هنر زیلوبافی، هنری مردانه است چراکه ایستاده انجام می شود و شانه ای که از آن در شانه زنی استفاده می کنند، بسیار سنگین است و همه زیلوبافان، پس از مدتی کمردرد می گیرند.

به گفته این فعال گردشگری، اقامتگاه های بومگردی در سراسر ایران هستند، مکان های بسیار خوبی برای ارائه و معرفی صنایع دستی اند. اصلا  اقامتگاه بومگردی، در برگیرنده معنا و مفهوم سه بخش میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است. به این معنا که یک فضای تاریخی احیا و باز زنده سازی می‌شود و این توجه به فرهنگ میراث فرهنگی است؛ از سوی دیگر در این اقامتگاه‌ها ما در عین حال که پذیرای گردشگران هستیم می توانیم غذاهای محلی و صنایع دستی خود را هم به آنها معرفی می کنیم.

رضوانیان به هنر چادرشب بافی در کاشان اشاره و بیان کرد: چادرشب بافی در کاشان از سابقه ای طولانی برخوردار بوده و از رشته های پرکاربرد نساجی سنتی به شمار می رفته؛ این هنر برخلاف زیلوبافی زنانه بوده و  امروز بسیار کمرنگ شده و حتی میتوان گفت از بین رفته است. ما این هنر را احیا کردیم و چند وقت دیگر در اقامتگاه «خانه دوست» کاشان، بخش هایی از چادرشب بافی به نمایش درمی آید.