اقتصاد مغفول مانده دریای شمال؛ ظرفیت‌های «خزر» خالی مانده است

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: دریای مازندران با دارا بودن منابع متعدد ازجمله ظرفیت‌های موجود در بخش انرژی، گردشگری، محیط‌زیست، تجارت و حمل‌ونقل می‌تواند نقش ویژه‌ای در توسعه اقتصاد دریا محور کشور ایفا کند، این استان همچنین با ۴۷۸ کیلومتر طول نوار ساحلی با احتساب تالاب‌ها، فرورفتگی‌ها و رودخانه‌ها در این بخش قابلیت‌های فراوانی دارد.

ارتباط بین دریای خزر و آب‌های آزاد و گردش اقتصادی حاصل از آن قادر خواهد بود تأثیر زیادی را بر اقتصاد قفقاز و آسیای میانه بگذارد؛ بااین‌وجود استفاده نکردن از جایگاه خاص دریایی مازندران این استان ساحلی را بی‌بهره از مزایای اقتصاد حاصل از عواید دریا ساخته است.

به همین خاطر ضرورت دارد برای توسعه اقتصاد دریا محور از قابلیت‌های این نعمت سرشار و فواید اقتصادی فوق‌العاده آن در مسیر ارتقای توانمندی‌های کشور بهره برد.

متأسفانه دربسیاری از موارد ما نتوانسته‌ایم بهره کافی را از این پتانسیل‌های ارزشمند ببریم و در مقابل شاهدیم که برخی کشورهای همسایه که کل مساحت نوار ساحلی آن‌ها به‌اندازه مرزهای آبی ما نیست، آن‌چنان از دریا بهره برده‌اند که خود را به قطبی در اقتصاد و گردشگری جهان تبدیل کرده‌اند.

این در حالیست که هرروز میزان مهاجرت مردم ساحل‌نشین کشور به پایتخت و مراکز استان‌ها رو به افزایش است.

دریاها و سواحل پتانسیل فوق‌العاده‌ای برای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی دارند و می‌توانند بخش بزرگی از اهداف اقتصادی کشور را محقق کنند. به‌طوری‌که علاوه بر درآمدزایی، ارزآوری، ایجاد اشتغال، تأمین نیازهای ساکنان بومی و بسیاری از موارد اقتصادی دیگر، به حفظ و ثبات بافت جمعیتی شهرهای ساحلی نیز کمک می‌کنند.

در حال حاضر مازندران سه بندر فعال در شهرهای نوشهر، فریدون‌کنار و امیرآباد دارد که حجم تخلیه و بارگیری در این بنادر کمتر از ۳۰ درصد است

در حال حاضر مازندران سه بندر فعال در شهرهای نوشهر، فریدون‌کنار و امیرآباد دارد که حجم تخلیه و بارگیری در این بنادر کمتر از ۳۰ درصد است و سهم این بنادر در اقتصاد مناطق و شهرهای حاشیه چندان ملموس نیست.

طبق آمارهای ارائه شده بنادر مازندران تأثیری بین ۶ تا ۱۰ درصد در اقتصاد مازندران دارند و این درحالی‌که است که مازندران بیشترین سهم ساحل را در کرانه خزر و در بین استان‌های ساحلی به خود اختصاص داده است.

بهره نگرفتن از صنایع تبدیلی ساحلی، تهیه نشدن سند گردشگری دریایی بین‌شهری، کم‌توجهی به فواید اقتصادی بخش شیلات و آبزیان در حوزه دریای مازندران و انقراض برخی از گونه‌های ارزشمند ازجمله مشکلات فراروی این استان است.

اقتصاد دریامحور کلید عبور از رکود

 مهدی بشارتده تحلیلگر اقتصادی اما دراین‌باره به خبرنگار مهر می‌گوید: توجه به اقتصاد دریا محور در شرایطی که اقتصاد کشور با رکود و سکون مواجه است می‌تواند گزینه مطلوبی برای رشد اقتصادی و برون‌رفت از این وضعیت باشد.

وی بابیان اینکه توجه به این بخش از اقتصاد موجب توسعه مناطق ساحلی خواهد شد؛ افزود: یکی از قابلیت‌های مهم کشورهایی که دارای سواحل و مرزهای آبی هستند استفاده از منابع سطحی و زیرسطحی است تا بتوانند شرایط اقتصادی خوبی را همراه با رشد سرمایه‌گذاری شاهد باشند.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: ایران با دارا بودن سواحلی به مساحت ۵۷۸۹ کیلومتر که ۴۹۰۰ کیلومتر آن در جنوب و ۸۸۹ کیلومتر آن در شمال کشور واقع‌شده، ۳۰ درصد از انرژی جهان را در خود جای‌داده است.

وی ادامه داد: به‌رغم قابلیت‌های گسترده کشور درزمینهٔ دارا بودن مرزهای ساحلی در بخش بهره‌وری و استفاده از آن در شکوفایی اقتصادی هنوز از همسایگان خود عقب‌مانده‌ایم به‌طوری‌که امارات توانسته با داشتن بندر دوبی از ایران جلوتر باشد اما کشور ما نتوانسته در این بخش قدرت رقابت را با دیگر همسایگان خود داشته باشد.

وی درعین‌حال با بیان اینکه ما باید در داخل بندر به صاحب کالا خدمات‌دهی کنیم تصریح کرد: فعالیت بندری مستلزم یک مجموعه و لجستیک چندمنظوره است و عوامل مختلفی در آن نقش دارد.

سیاوش رضوانی با اشاره به قدمت بندر نوشهر و اینکه مسئولان نوشهر تاکنون چه اقدامی انجام داده‌اند گفت: زمانی اعتبار برای تهیه زمین و راه بندر نوشهر در نظر گرفته شد و متأسفانه اقدامی در این بخش صورت نگرفت.

مدیرکل بنادر و دریانوردی مازندران با عنوان اینکه با مشکل اراضی پشتیبانی مواجه هستیم گفت: به‌عنوان نمونه اگر بخواهیم کارخانه در بندر احداث کنیم هم مشکل زمین داریم و هم دستگاه‌های دیگر مانع خواهند شد.

سیاوش رضوانی با اظهار اینکه رکود بندر را قبول نداریم افزود: به‌رغم همه بی‌مهری‌ها دو پروژه مهم شامل تصویب ۳۰ میلیارد تومان برای راه دسترسی بندر نوشهر تهیه‌شده است و امیدواریم به سرانجام برسد.

مدیر منطقه ویژه اقتصادی بندر نوشهر، هزینه بالای حمل‌ونقل را از دیگر مشکلات فراروی بندر نوشهر اعلام و به مشکل نبود پایانه حمل‌ونقل در منطقه اشاره کرد.

وی به تأثیر بندر در اقتصاد شهرستان نوشهر و استان اشاره و اضافه کرد: شش درصد اقتصاد مازندران و ۶۳ درصد اقتصاد نوشهر از بندر نوشهر متأثر است و در چنین وضعیتی باید مسئولان بیشتر همکاری داشته باشند.

بنادر مازندران خاصیت تفریحی و توریستی ندارند

گردشگری در حوزه‌های آبی تعاریف مختلفی دارد و تنها به دریا محدود نمی‌شود، گردشگری دریایی علاوه بر نوار ساحلی کنار دریا در حوزه‌های آبی دیگری همچون دریاچه پشت سدها، رودخانه‌ها و آب‌بندانها نیز می‌تواند با جذب گردشگر مکانی تفریحی را تعریف کند.

دلاور بزرگ نیا مدیرکل میراث فرهنگی مازندران در خصوص فعالیت‌های صورت گرفته در چند سال اخیر در خصوص بهره‌گیری از گردشگری دریایی و اقتصاد دریا محور به خبرنگار مهر می گوید: در گذشته ورود به مسئله گردشگری دریایی چندان در مازندران شناخته‌شده نبود اما خوشبختانه چند سالی است که به‌طورجدی و با همکاری دستگاه‌های مرتبط به این بخش ورود پیدا کردیم.

 وی به وجود ۳ بندر فعال در مازندران اشاره کرد و افزود: هیچ‌یک از سه بندر فعال در استان خاصیت تفریحی و توریستی ندارند و تنها درزمینهٔ اقتصادی فعال هستند.

 بزرگ نیا یادآور شد: مجوزهایی را برای ایجاد طرح حوضچه‌های آرامش و اسکله‌های تفریحی-توریستی تعریف کردیم تا با ایجاد زیرساخت‌هایی در این بخش و ظرفیت شناورهای تفریحی و کشتی‌های کروز بتوان علاوه برجذب گردشگر درزمینهٔ حمل‌ونقل مسافر در شهرهای ساحلی و حتی کشورهای همسایه نیز بهره برد.

تمامی امکانات موجود در این بخش را باید ارتقا داد تا تأثیر عینی آن برای مردم قابل‌لمس باشد که دریا چقدر در چرخه اقتصادی مؤثر استمدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مازندران تصریح کرد: در نظرسنجی‌های صورت گرفته دریا اولین جاذبه گردشگری مازندران است که مسافران را به این استان می‌کشاند و به همین خاطر امیدواریم با ورود به بخش زیرساخت‌های گردشگری دریایی و فراهم آمدن بستر آن از سال آینده بتوان از این امکانات برای چرخش اقتصاد استان سود برد.

بزرگ نیا تأکید کرد: مکان‌های اقامتی، تفریحی و شناگاه‌های تعبیه‌شده به همراه واحدهای پذیرایی فعال در نوار ساحلی در چرخش اقتصادی دریا محور کمک می‌کنند.

وی گفت: تمامی امکانات موجود در این بخش را باید ارتقا داد تا تأثیر عینی آن برای مردم قابل‌لمس باشد که دریا چقدر در چرخه اقتصادی مؤثر است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مازندران اما به بخش‌های شیلاتی در جذب گردشگر اشاره داشت و افزود: در حوزه شیلاتی پرورش ماهی در قفس می‌تواند نقطه جذب گردشگر و تورهای گردشگری شود و اتفاقات خوبی را در بخش شیلات رقم بزند.

مردم شمال از اثرات دریا بر زندگی خود محروم هستند

وی با بیان اینکه سال‌های آتی روزهایی خوب درزمینهٔ توسعه گردشگری دریایی را رقم می‌زند، بیان داشت: چند سالی است که دستگاه‌های ده‌گانه مرتبط با سرمایه‌گذاری در دریا همچون آب منطقه‌ای، منابع طبیعی، یگان دریایی، بنادر و کشتیرانی و میراث فرهنگی و گردشگری در کنار هم به نگاه فرا بخشی در این حوزه رسیدند و به صنعت گردشگری دریایی نگاهی ویژه دارند.

بزرگ نیا دریای مازندران را دارای قابلیت‌های متفاوتی نسبت به حوزه‌های دیگر دریایی خواند و گفت: دریای مازندران رفتاری کاملاً متفاوت با خلیج‌فارس دارد به همین دلیل شناگرها، اسکله‌ها و ارزیابی‌های زیست‌محیطی آن‌هم کاملاً متفاوت است.

وی گردشگری دریایی را اقتصادی نوظهور دانست و تأکید کرد: استعداد مازندران در این بخش از اقتصاد بالاست و دستگاه‌های اجرایی در کنار هم می‌توانند با در نظر داشتن قابلیت‌های متفاوت این حوزه کار را در این زمینه سرعت ببخشند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مازندران خاطرنشان کرد: شرکت بنادر و کشتیرانی ده نقطه را موردمطالعه قرار داده که امیدواریم با شناسایی نقاط خوب باقابلیت گردشگری دریایی بتوانیم سرمایه‌گذاری در این بخش را نیز با سرعت به‌پیش ببریم.