سیب‌زمینی همدان روی دست کشاورزان ماند/زخمی که هرسال سر باز می‌کند

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: در استان همدان سالانه بین ۲۲ تا ۲۶ هزار هکتار سیب‌زمینی در اراضی کشاورزی کشت می‌شود که این امر موجب شده تا همدان به‌عنوان قطب اصلی تولید سیب‌زمینی کشور محسوب شود و در جایگاه نخست تولید سیب‌زمینی کشور قرار گیرد اما کشاورزان این استان هنگام برداشت محصول با مشکلات متعددی مواجه می‌شوند.

نگاهی به آمار و وضعیت کشت سیب‌زمینی در همدان بیانگر آن است که در هر هکتار از زمین‌های زیر کشت این محصول در استان همدان میزان قابل‌توجهی سیب‌زمینی برداشت می‌شود اما بی‌توجهی به ایجاد صنایع تبدیلی و احداث انبارهای فنی و مناسب نگهداری این محصول، موجب بهره‌وری ناکافی از محصول تولیدی می‌شود.

سیب‌زمینی همدان به دو صورت تابستان و پاییزه کشت می‌شود

سیب‌زمینی همدان به دو صورت تابستان و پاییزه کشت می‌شود که سیب‌زمینی تابستانه مشکلات مخصوص به خود را دارد چراکه باید به دلیل فسادپذیری، سریع‌تر بازاریابی شده و با مدیریت برداشت به‌تدریج به بازار مصرف فرستاده شود.

اما سیب‌زمینی پاییزه با مشکلات کمتری نسبت به سیب‌زمینی تابستانه ازنظر ماندگاری مواجه است به‌طوری‌که در انبارهای سرد ممکن است چند سال بدون آنکه کیفیت اولیه آن تغییر کند، نگهداری شود.

این در حالی است که در استان همدان با ظرفیت تولید سالانه یک‌میلیون تن سیب‌زمینی، سردخانه‌ها و صنایع تبدیلی کشاورزی برای محصول سیب‌زمینی کافی نبوده و هرسال کشاورزان از این محل متضرر می‌شوند.

سیب زمینی بعد از گندم و برنج به دلیل داشتن نشاسته و پروتئین‌های فراوان ازجمله محصولات استراتژیک باارزش غذایی بالا است یک کارشناس کشاورزی در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه سیب‌زمینی در سبد مصرفی کالای خانوار نقش‌آفرین است، افزود: این محصول بعد از گندم و برنج به دلیل داشتن نشاسته و پروتئین‌های فراوان ازجمله محصولات استراتژیک باارزش غذایی بالا است.

نسرین دانشمند اظهار داشت: سیب‌زمینی ازجمله محصولات راهبردی است که می‌تواند درآمد اقتصادی قابل‌توجهی برای مملکت به‌ویژه کشاورزان به دنبال داشته باشد.

وی بابیان اینکه سیب‌زمینی به انواع شرایط آب و هوایی سازگاری دارد، گفت: بیشترین حجم تولید این محصول در سال به مصرف داخلی می‌رسد و تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد روی ریل صادرات قرارمی گیرد.

وی در ادامه بابیان اینکه همدان از مهم‌ترین مناطق کشت سیب‌زمینی در کشور است، گفت: با توسعه صنایع فرآوری، تبدیلی و تکمیلی می‌توان سهم صادرات این محصول را دوچندان کرد.

نبود سردخانه مناسب، کمبود صنایع تبدیلی و فرآوری، نبود بازار فروش مناسب، هزینه بالای تولید ازجمله مشکلات سیب‌زمینی‌کاران است دانشمند نبود سردخانه مناسب، کمبود صنایع تبدیلی و فرآوری، نبود بازار فروش مناسب، هزینه بالای تولید و سایر موارد را ازجمله مشکلات سیب‌زمینی‌کاران دانست و افزود: سالانه مقدار قابل‌توجهی از این محصول به دلیل نبود سردخانه‌های مجهز از چرخه مصرف خارج و دور ریخته می‌شود.

وی اظهار داشت: توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی ازجمله بهترین راهکارهای توسعه اشتغال در مناطق روستایی و جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه، کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، افزایش ارزش‌افزوده محصولات و توسعه اقتصادی، اجتماعی مناطق روستایی است.

دانشمند یادآور شد: صنایع تبدیلی و تکمیلی ضمن کاهش آسیب‌پذیری محصولات کشاورزی می‌تواند ارزش‌افزوده تولیدات این حوزه را زیاد و بهره‌وری از منابع را به‌شدت افزایش دهد.

ظرفیت سردخانه‌های محصول سیب‌زمینی در استان همدان ۲۹۰ هزار تن است

مدیر امور سرمایه‌گذاری جهاد کشاورزی استان همدان نیز در همین خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: ظرفیت سردخانه‌های محصول سیب‌زمینی در استان همدان ۲۹۰ هزار تن است.

علی‌اصغر نقی‌ئی با اشاره به اینکه ۴۲ واحد سردخانه از سال ۹۱ تاکنون در استان همدان راه‌اندازی شده است، ظرفیت سردخانه‌های محصول سیب‌زمینی در استان همدان را ۲۹۰ هزار تن عنوان کرد و گفت: سردخانه‌ای با ظرفیت ذخیره ۱۵۰ هزار تن سیب‌زمینی در استان همدان ایجاد می‌شود.

نقی‌ئی بابیان اینکه ایجاد دو واحد برای فرآوری سیب‌زمینی در شهرستان‌های رزن و بهار در دست اقدام است، یادآور شد: در حال حاضر ۲۵۲ واحد صنایع تبدیلی در زمینه‌های مختلف در استان همدان وجود دارد که باعث جذب یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار تن ماده خام کشاورزی و فرآوری ۹۶۰ هزار تن ماده خام کشاورزی شده است.

در همین خصوص رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز بابیان اینکه در استان همدان ۱۱۵ هزار بهره‌بردار کشاورزی وجود دارد و ۲۷ درصد اشتغال استان همدان به کشاورزی مربوط است، گفت: بخش کشاورزی استان همدان با تولید ۴.۹ میلیون تن محصول ۴.۵ درصد تولیدات بخش کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده و ۲۹.۴ درصد از ارزش‌افزوده بخش اقتصادی استان همدان را نیز از آن خودکرده است.

منصور رضوانی جلال بابیان اینکه استان همدان به‌عنوان قطب تولید محصولات کشاورزی به‌خصوص سیب‌زمینی کشور مطرح است، گفت: هر کیلوگرم سیب‌زمینی به ازای مصرف هر مترمکعب آب ۵ هزار و ۶۰۰ کیلوکالری انرژی غذایی تولید می‌کند که این رقم در گندم و برنج کمتر است.

امسال ۲۳ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان همدان زیر کشت سیب‌زمینی رفت

وی با اشاره به کاهش سطح زیر کشت سیب‌زمینی در استان همدان گفت: سال گذشته ۲۷ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان همدان زیر کشت سیب‌زمینی قرار داشت که این رقم به ۲۳ هزار هکتار کاهش‌یافته است اما با افزایش راندمان و بهره‌وری، باوجود کاهش سطح زیر کشت، مقدار محصولات تولیدی کاهش نداشته است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با تأکید بر اینکه سیب‌زمینی در استان همدان باکیفیت بالا تولید می‌شود و توسعه سیستم نوین آبیاری، تشکیل کمیته بهره‌وری از منابع تولید و اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش سطح زیر کشت و افزایش تولید از طریق افزایش بهره‌وری مدنظر بوده است، گفت: تأمین و تدارک بذر موردنیاز، تأمین ماشین‌آلات و ادوات، مبارزه با آفات و امراض، توسعه انبارهای فنی و سردخانه‌ها، ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی، ایجاد تشکل‌های صادراتی و تقویت توسعه صادرات این محصول در برنامه قرار دارد.

وی بابیان اینکه در استان همدان به ازای هر مترمکعب آب ۲.۴ کیلوگرم محصول سیب‌زمینی تولید می‌شود، گفت: این در حالی است که در کشور به ازای هر مترمکعب آب مصرفی ۱.۴ کیلوگرم سیب‌زمینی تولید می‌شود.

رضوانی جلال به ظرفیت سردخانه‌های استان همدان نیز اشاره کرد و گفت: ایجاد سردخانه برای جلوگیری از ضایعات محصول است و با ایجاد ۱۵۲ هزار تن سردخانه مکانیزه در آینده نزدیک، از تلف شدن بیش از ۱۰۰ هزار تن محصول کشاورزی جلوگیری خواهد شد.

کلنگ زنی ۳ طرح صنایع تبدیلی در روزهای آینده

وی از کلنگ زنی ۳ طرح صنایع تبدیلی در روزهای آتی خبر داد و گفت: عملیات اجرایی این صنایع با ظرفیت ۲۵۰ هزار تن آغاز خواهد شد.

وی به صادرات محصولات استان همدان اشاره کرد و گفت: درگذشته صادرات سیب‌زمینی با هماهنگی صورت نمی‌گرفت که امروز با کمک تعاونی صادرکنندگان محصولات کشاورزی، بسیاری از خلأها از بین رفته است.

وی بابیان اینکه بااین‌حال استان همدان در برخی موارد و برای برخی تولیدات صنایع تبدیلی مناسبی ندارد، گفت: سردخانه‌ای با ظرفیت ۱۷۵ هزار تن در استان همدان در حال ساخت است.

دو واحد صنایع تبدیلی سیب‌زمینی با ظرفیت ۱۰۰ هزار تن در استان همدان ساخته می‌شود[span dir='LTR'] رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان بابیان اینکه در صنایع تبدیلی سیب‌زمینی کمبود وجود دارد، یادآور شد: دو واحد صنایع تبدیلی سیب‌زمینی با ظرفیت ۱۰۰ هزار تن در استان همدان ساخته می‌شود[span dir='LTR'].

رئیس اتاق بازرگانی استان همدان نیز در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه سالانه ۵ میلیون تن سیب‌زمینی در کشور تولید می‌شود و این محصول جایگاه ویژه‌ای در سبد تغذیه خانوار کشور دارد، گفت: با توجه به میزان مصرف آب محصول سیب‌زمینی، عقیده بر این است که باید تا حدودی کشت این محصول کنترل شود که می‌توان با تغییر روش و اصلاح الگوی مصرف آب، بهینه‌سازی آب با سیستم آبیاری نوین بارانی و قطره‌ای و اصلاح بهره‌وری تولید، این محصول را تولید کرد.

علی‌اصغر زبردست بابیان اینکه راندمان تولید سیب‌زمینی ۳۲ تن در هکتار است که به لحاظ آب مصرفی رقم مناسبی نیست و تولید هر ۲.۵ کیلوگرم سیب‌زمینی یک مترمکعب آب مصرف می‌کند، گفت: باید تلاش کنیم تا با مصرف یک مترمکعب آب، ۵ کیلوگرم سیب‌زمینی تولید شود کما اینکه مسئولان استان به فکر تولید و ساماندهی وضعیت موجود هستند.

وی تشکیل انجمن ملی سیب‌زمینی ایران را بسیار مثبت ارزیابی کرد و گفت: هر چه دولت با توجه به سیاست خود  به تقویت این تشکل و بخش خصوصی بپردازد، منافعش افزون خواهد شد.

استاندار همدان نیز بابیان اینکه استان همدان درزمینهٔ ژنتیکی و تولید برخی محصولات رتبه بالایی دارد و کشت سیر، سیب‌زمینی، داشتن باغات گردو و  داروهای گیاهی از داشته‌های بخش کشاورزی استان همدان است، گفت: صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش راندمان محصولات در واحد سطح باید در اولویت قرار دارد و ۱۰۰ درصد اراضی مستعد استان به آبیاری نوین مجهز شوند.

علیرغم برداشت یک‌میلیون تن سیب‌زمینی در استان صنایع تبدیلی سیب‌زمینی کافی نیست 

محمدناصر نیکبخت با اشاره به اینکه کاهش سطح زیر کشت سیب‌زمینی، راندمان در واحد سطح افزایش‌یافته و این نشان‌دهنده آن است که نباید از بهره‌وری غافل شد، افزود: علیرغم برداشت یک‌میلیون تن سیب‌زمینی در استان، متأسفانه صنایع تبدیلی سیب‌زمینی کافی نیست و در زمان کاهش صادرات، کشاورز متحمل زیان جبران‌ناپذیر می‌شود.

وی تأکید کرد: کشاورزان نباید نگران فروش محصولات خود باشند و باید با ایجاد صنایع تبدیلی زمینه صادرات محصولات فراوری‌شده فراهم شود.

با این تفاسیر آنچه مسلم است اینکه هرسال و در زمان برداشت محصول سیب‌زمینی کارشناسان و مسئولان به فکر چاره برای حل مشکلات این بخش می‌افتند و با گذر از زمان دوباره همه‌چیز به فراموشی سپرده می‌شود.

بارها عنوان شده که نبود واحدهای صنایع تبدیلی، نبود بازار فروش مناسب و کمبود نقدینگی از مشکلات اساسی سیب‌زمینی‌کاران است که به نظر می‌رسد برای ترغیب و جذب سرمایه‌گذاران برای احداث واحدهای فرآوری محصولات کشاورزی در استان همدان باید بیشتر تلاش شود.

همدان ظرفیت‌های بالقوه بسیاری در بخش کشاورزی دارد اما به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها ازجمله صنایع تبدیلی هنوز دچار مشکلات فراوانی است که حل این مشکلات حمایت بیشتر مسئولان را می‌طلبد