از تبدیل حمام دزاشیب به موزه محلی تا لوکیشن۲۵۰ساله سریال شب دهم

 به گزارش خبرگزاری مهر  احمد مسجدجامعی و علی اعطا دو تن از اعضای شورای شهر تهران یک روز مانده به تاسوعا از تعدادی از تکیه‌ها و حسینیه‌های قدیمی و تاریخ‌دار تهران بازدید کردند و با فعالان این حرکت مردمی به گفتگو نشستند.

این تکیه گردی با حضور در هیات رفتگران آغاز شد.

هیات رفتگران شمیرانات

رفتگران این تکیه را در دهه ۵۰ به تکیه خود تبدیل کردند و نایب تقی صالحی که بزرگ رفتگران بوده نیز در این امر دخیل است.

در این تکیه هنوز هم همه چیز بوی گذشته را می‌دهد، هرچند اینجا در گذر زمان چندین بار مرمت شده است اما نمادهای فراوان، تابلوهای ۳۵ ساله و پشتی‌های سنتی نشان از قدمت این تکیه دارد.

فرزند تقی صالحی می‌گوید: این تکیه در دهه پهلوی ساخته شده است و حوض مرمر وسط این ساختمان دوطبقه بر اثر مرمت‌های چندباره تخریب شده است اما باز هم محل اصلی اجتماع اهالی منطقه در دهه محرم به ویژه روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی است.

هیات رفتگران یا سوپورها ویژگی‌اش این بود که در ایام محرم هیات دزاشیب که هیات متعلق به ثروتمندان جامعه بود به این هیات می‌آمد و بالعکس، به عبارت ساده تر در ایام محرم طبقات اجتماعی ملاک عزاداری نبود.

تکیه دزاشیب، یک اثر ملی تاریخی

در حال حاضر وسعت این حسینیه حدود ۴۴۰ مترمربع است و در دو طبقه ساخته شده است. تمام محوطه داخلی با قالی مفروش است و دورتادور آن پشتی قرار دارد. حوض مرمری در میانه تکیه است و شش ستون چوبی ۱۲متری نگه دارنده سقف مجموعه قرار دارد این زیبایی ها در نگاه اول نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. سقف بلند مجموعه است که به صورت شیروانی طراحی و از جنس چوبی اجرا شده است.

در تکیه دزاشیب طاق نماهایی وجود دارد که هر یک از آنها در گذشته به یکی از طایفه‌های دزاشیبی تعلق داشته است.

دراین تکیه می‌توان علاوه بر کتیبه‌های قرآنی، به اسباب و ابزار آلاتی نظیر علامت‌های پنج تیغه فولادی و یازده تیغه طلاکوب اصفهان که با پرهای سفید، زرد و قرمز مزین شده، طوق، چند گلدان وقفی، همچنین چند طاقه شال، دو بیرق ۸۰ ساله که تصویر حضرت علی اکبر را به نمایش گذاشته و دو مشعل و چند تابلوی رنگ روغن از وقایع کربلا اشاره کرد.

 این اثر در تاریخ ۳۰ تیر ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۲۲۱۸ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

به گفته قدیمی‌های تکیه دزاشیب، سال‌ها پیش مرحومه شهربانو دزاشیب نذر کرده بود دراین تکیه شمع روشن شود؛ اهالی حسینیه دزاشیب، علامت‌های موجود که حال قدمت آن‌ها به ۳۵ سال نیز می‌رسد را از دزاشیب تا بازار با ماشین حمل می‌کردند، در سبزه میدان پیاده می‌شدند و برای عزاداری به راه می‌افتادند.

گفتنی است که سال‌هاست صبحانه ۱۰ روز اول محرم این تکیه برعهده شخصی به نام «قائمی تهرانی» است.

حمام دزاشیب، موزه می‌شود

درست در ابتدای محله دزاشیب؛ روبه‌روی تکیه دزاشیب و درکوچه‌ای که به نام «شهید سید کاوه علوی» بنای کوچکی قرار دارد که به حمام دزاشیب معروف است.

از آنجایی که افراد مهم از این حمام استفاده می‌کردند، از ابتدا به حمام رجال شهرت داشت که با گذشت زمان سال‌ها بلااستفاده ماند.

مسجدجامعی در ادامه بازدید از تکایا سری به حمام مذکور زد و از تبدیل کاربری حمام دزاشیب به موزه خبر داد و گفت: مدت‌ها است که توسط سازمان میراث فرهنگی بازسازی این حمام در دستور کار قرار گرفته و تا یکماه آینده نیز به اتمام خواهد رسید.

به گفته عضو کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران، این موزه اولین موزه محلی واقع در منطقه دزاشیب خواهد بود که مدت ها پیش مقرر شده بود تا این حمام به سفره خانه سنتی تبدیل شود که حال به اولین موزه محلی در منطقه دزاشیب تبدیل خواهد شد.

خانه ای که مامن عزاداران حسینی مانده است

تکیه حصار بوعلی هم از تکایای قدیمی تهران در شمیرانات است که اهالی این منطقه می‌گویند: قدمت این تکیه به بیش از ۱۷۰ سال پیش بازمی‌گردد و این مجموعه متعلق به حاج گداعلی عسگریان و حاج میرزاحسن عسگریان بود که بارها سازمان‌های مختلف اقدام به تخریب آن کردند، اما موفق نشدند.

سقف این تکیه نیز مانند تکیه دزاشیب با ستون‌های ۱۱ متری که از چوب تبریز است، نگاه داشته شده و اطراف تکیه بوعلی با علامت‌هایی که هرکدام روایت جداگونه‌ای دارند، مزین شده است.

کنار درب خروجی تکیه حصار بوعلی ویترینی مملو از لوازم قدیمی نظیر سماور امیرکبیر، کتری‌ها و قوری‌های قاجاری و رجال، ظروف مسی و نقره متعددی نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند که اهالی این منطقه می‌گویند: رجال و دیگر شخصیت‌هایی که در این تکیه رفت و آمد داشتند،این  لوازم را وقف کرده‌اند.

سرپوش قنات حصار بوعلی برداشته شود

 مسجد جامعی مهم ترین ویژگی تکیه حصار بوعلی را گذر قنات از وسط این تکیه دانست و از شهردار منطقه یک خواست تا روی قنات حصاربوعلی را باز کند تا آبی که از وسط این تکیه جاری شده است، قابل مشاهده شود.

به گفته این عضو شورای شهر تهران، قدمت این مجموعه به بیش از ۱۷۰ سال می‌رسد و از طوایفی که در ابتدا به این محل آمده اند می‌توان به نظرها، ناطقیان ها، اقدسی‌ها، یزدانیان‌ها، وسیفان‌ها، جابر انصاری ها، یزدانی ها، عسگریان و قره گوزلوها که در زمان قاجاریه از سمت همدان به این محل آمده اند، اشاره کرد.

لوکیشن سریال شب دهم ۲۵۰ سال قدمت دارد

حسینیه نیاوران که سال‌ها پیش میزبان بازیگران سریال «شب دهم» بود، ۲۵۰ سال قدمت دارد و از ویژگی‌های این حسینیه این است که از زمان ناصر الدین شاه تاکنون تغییر نکرده و بنا حفظ شده است.

مساحت زمین تکیه ۷۰۰ مترمربع و مساحت زیربنای تکیه یک هزار و ۵۰۰ مترمربع است که صحن میانی ذوزنقه‌ای شکل آن با ۱۰ ستون سقف را نگاه داشته است.

دور تا دور این تکیه را ۱۴ طاق‌نما دربرگرفته است و هر کدام از این طاق‌نماها مربوط به یکی از طایفه‌های نیاوران می باشد که به گفته مسئول تکیه، تزیینات و آماده سازی طاق نمای هر طایفه را نیز خودشان عهده‌دار بودند.

در بخش بالای حسینیه نیاوران و طاق نماها چوب کاری‌هایی از اصفهان است که برای انجام این تزئینات حدود چهل روز زمان صرف شده است.

نام دیگر حسینیه نیاوران «گردِوی» بود که برخی معتقدند؛ نام این حسینیه برگرفته از  نام برادر «بهرام گور» بوده است.

در ادامه بازدید مسجدجامعی از این مجموعه، مسئول حسینیه به این عضو شورای شهر تهران گفت: ستون‌های حسینیه نیاوران نیاز به مرمت دارد و علی اعطا و احمدمسجدجامعی هم قول در دستور کار قراردادن مرمت ستون‌های این حسینیه را به او دادند.

۷۲ مرغ را به نیت ۷۲ تن در ساخت علم استفاده کردم

مسجد قلهک نیز یکی از قدیمی ترین مساجد تهران است که اعطا و مسجدجامعی از آن بازدید کردند.

این مسجد در سال ۱۳۵۰ با معماری مهندس مظلوم ساخته شد و تکیه قلهک که به صورت یک زمین مجزا در کنار این مسجد قرار گرفته بود در سال ۱۳۴۰ احداث شده است.

درب این تکیه فقط در ماه‌های محرم و صفر به روی عزاداران باز می‌شود و در دیگر ماه‌ها مسجد قلهک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اهالی شمیران نخل را نمادی از تابوت امام حسین (ع) می‌دانند که در روز عاشورا به وسیله اهالی حسینیه قلهک، نخل ۱۰۰ ساله آینه کاری شده‌ای را جلوی دسته‌ تکیه قرار داده و تا امامزاده اسماعیل حمل می‌کنند. این تکیه نیز مانند تکیه‌های گذشته از وقف اشیا بی نصیب نمانده است به طوریکه در محرم ۱۳۳۰ قمری دو سماور وقف تکیه قلهک شد.

نکته قابل توجه دیگری که در این تکیه وجود دارد این است که علامت‌های ۱۰۰ ساله با پرهای قرمز اطراف تکیه را آراسته‌اند؛ اما در این میان یکی از علامت‌ها با رنگ مشکی تمایز خود را نشان می‌دهد.

این علم دست‌ساز است و توسط یک درویش ساخته شده است. این درویش مدت زمانی که صرف ساخت این علامت کرده است را پنج سال اعلام کرده و می گوید: ۷۲ مرغ را به نیت ۷۲ تن در ساخت علم استفاده کردم که وجه تمایز این علامت با علامت‌های دیگر است.

وی ادامه داد: از بالای آن نام خدا و پنج تن را به ترتیب آورده‌ام و بعد هم اسامی ۱۴ معصوم را روی بدنه علم حک کرده‌ام.

قدیمی‌ترین حسینیه تهران، آخرین مکان بازدید عضو شورای شهر تهران

حسینیه سادات اخوی آخرین مکانی است که در هفتم مهرماه احمد مسجدجامعی و علی اعطا از آن بازدید کرد.

حسینیه سادات اخوی با قدمت حدود ۲۰۰ سال یکی از اولین و قدیمی‌ترین تکایای تهران است. این حسینیه توسط حاج‌ سید ابراهیم تقوی معروف به «اخوی» در زمان فتحعلی شاه قاجار در محله عودلاجان تهران احداث شد که به مرور زمان به تکیه «سادات اخوی» معروف شده است.

 نکته قابل توجه این که این حسینیه از ابتدا برای مراسم ویژه عزاداری بانوان احداث شده به همین جهت مراسم عزاداری در این هیئت روزها قبل از اذان ظهر برگزار می‌شود اما بعدها با گذشت زمان قسمتی نیز برای مراسم عزاداری آقایان مد نظر قرار گرفت و روزانه هزاران نفر از عزاداران امام حسین(ع) در ماه محرم خود را از سراسر تهران به این حسینیه می رسانند.

گفتنی است چادر بزرگی که توسط سه ستون علم شده است، سقف حسینیه را پوشانده و پارچه‌های عزای امام حسین(ع) با قدمت ۱۰۰ ساله بر دیوارهای این حسینیه نقش بسته است که یکی از این پارچه‌ها توسط مرحوم خیام در شهر اصفهان دوخته شده است.

اما نقطه تمایز این حسینیه با دیگر حسینیه‌ها و تکایا پذیرایی از مهمانان و عزاداران اهل بیت (ع) به روش سنتی و پذیرایی با قهوه، چای شیرین ذغالی و نان قندی است.

به گزارش شهرنوشت این تهران گردی با حضور در ایستگاه آتش نشانی حسن آباد، بازدید از نمایشگاه آتش نشانان که در بخشی از آن وسایل برجای مانده از آتش نشانان پلاسکو نگهداری می‌شود، به اتمام رسید.