با این مسئله چه باید کرد؟

ما امروز در منطقه با مسئله بغرنجی مواجه هستیم که پیچیدگی آن تقریبا صد سال پیش بنا نهاده شد. وقتی کشورهای پیروز جنگ جهانی اول خواستند میراث امپراتوری عثمانی را به عنوان مناطق تحت نفوذ تقسیم کنند. بی شک در چنین شرایط متزلزلی دولت - ملت هایی ناهمگون در منطقه شکل گرفتند که همواره با بحران دست و پنجه نرم می کردند.

امروز با سست شدن مرزهای محکمی که سایکس و پیکو برای منطقه ترسیم کرده بودند و با نقش آفرینی ای که کردها در سال های اخیر داشتند مسئله استقلال کردها دیگر بار مطرح می شود.

پرسشی که در برابر قدرت های منطقه ای و جهانی قرار دارد این است که با این مسئله چه باید کرد؟

به نظر نمی رسد که بتوان کشورهای دستخوش بحران به ویژه عراق و سوریه را همانطور که مثلا 20 یا 30 سال پیش بودند دیگر متصور بود، زور سایکس و پیکو همانطور که خودشان هم پیش بینی کرده بودند فقط 100 سال دوام  یافت. این را باید مسلم دانست که منطقه ما به 20 سال پیش خود باز نخواهد گشت.

از طرفی بارزانی با غنیمت شمردن فرصت درگیری دولت مرکزی عراق با داعش و چه بسا برای فرار به جلو و فرافکنی مشکلات اقتصادی بنیادین در کردستان عراق بر مسئله همه پرسی اصرار می ورزد تا یا به راستی آن را برگزار کند و یا اینکه با نشان دادن جدی بودنش امتیازات خوبی بگیرد، این در حالی است که دیگر گروههای کرد با مطرح شدن همه پرسی استقلال در این برهه زمانی موافق نیستند، هرچند این به معنی این نیست که در این همه پرسی رأی منفی بدهند.

در واقع به نظر می رسد به گونه ای بین ایدئولوژی کردی مبتنی بر استقلال و استراتژی مصلحت گرایانه ای که این استقلال را در حال حاضر به صلاح نمی داند نزاعی درگرفته که باید نشست و دید که چه اتفاقی رقم خواهد خورد.

البته نباید فراموش کرد که ایدئولوژی ای که از سوی بارزانی مطرح می شود تنها ایدئولوژی کردی نیست، چه نگاه اوجالانی که در حال حاضر بر شمال سوریه حاکمیت یافته رقیب جدی این نگاه است.

*عضو هیات علمی دانشگاه تهران

52310