مسوولیت اجتماعی شرکت‌های بزرگ در قبال محیط‌زیست

محمدبهنام رسولی، محمدجواد سمیعی

یکی از اخبار و اتفاقات داغ سال‌جاری میلادی، عهدشکنی و خروج رسمی آمریکا از پیمان محیط زیستی پاریس بود که نه تنها به‌خاطر تبعات مستقیمش در رابطه با تعهدات آن کشور نسبت به کنترل گازهای گلخانه‌ای و سایر مفاد پیمان، بلکه برای تاثیری که بر اراده جهانی و سایر کشورهای عضو پیمان می‌گذاشت، موجب نگرانی جهانی شد.آنچه در عمل اتفاق افتاد نه فقط استحکام همبستگی سایر کشورها در اجرای مفاد پیمان و انزوای جهانی آمریکا بود، بلکه اعلام وفاداری افراد، سازمان‌ها و حتی برخی فرمانداران ایالت‌های آمریکا به آرمان‌های پیمان مذکور نشان داد که ظرفیت اجتماعی مناسب در بخش‌هایی مهم از جامعه آمریکا نسبت به مسوولیت‌های اجتماعی و محیط زیستی و باور به تبعات عدم کنترل گرمایش زمین وجود دارد.

یکی از مجموعه‌هایی که در همین راستا اعلام موضع کرد، شرکت گوگل بود که اتفاقا برای اولین بار گزارش سالانه محیط زیستی خودش را نیز در روز جهانی محیط زیست امسال (نیمه خرداد ماه) ارائه داد تا تاکید کند هسته اصلی کسب‌وکار گوگل از ابتدا بر اساس مولفه «پایداری محیط‌زیستی» دیده و پایه‌گذاری شده است. براساس این گزارش، گوگل در حال حاضر مالک و ارائه‌دهنده سرویس‌های متنوعی ازجمله موتور جست‌وجو، نقشه‌های آنلاین، سیستم‌عامل اندروید، نرم‌افزار کروم، یوتیوب، جی میل، پلت‌فرم گوگل کلود و بسیاری دیگر از زیرساخت‌های اینترنتی است که بسیاری از ما به نحوی به آنها وابسته‌ایم. در واقع در حال حاضر بیش از یک میلیارد نفر ماهانه از هریک از این سیستم‌ها استفاده می‌کنند. در دفاتر گوگل در سراسر دنیا و در دفتر مرکزی آن در کالیفرنیا، 61814 نفر مشغول به‌کار هستند و مجموع درآمد گوگل تا دسامبر 2015 حدود 75 میلیارد دلار آمریکا بوده که نشان‌دهنده عظمت و اهمیت این مجموعه در کسب‌وکار و زندگی امروز است.

مطابق گزارش منتشر شده، استراتژی‌های محیط زیستی گوگل را به‌طور کلی در سه دسته می‌شود جای داد: الزامات و استانداردهای فضای کاری، مصرف آب و در نهایت مصرف انرژی. مصرف آب و انرژی از این منظر برای گوگل مهم است که گوگل برای راهبری 13 دیتاسنتر خود در 4 قاره دنیا، نیازمند صرف انرژی الکتریسیته و مصرف آب، برای خنک کردن تاسیسات خود است؛ ضمن آنکه آب مصرفی در فرآیند تولید انرژی را هم در صرفه‌جویی حاصل از ارتقای سامانه‌های الکتریکی خود منظور داشته و مهم می‌داند. در رابطه با مساله آب و انرژی، گوگل تا سال 2017 برنامه‌ریزی کرده تا 100 درصد انرژی مورد نیازش را از محل انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کند و براساس ادعای خودش در حال حاضر هم بزرگ‌ترین خریدار انرژی‌های تجدیدپذیر در جهان است. ناگفته نماند که در سال 2007 گوگل موفق شده با اقدامات محیط‌زیستی نظیر درختکاری، میزان خالص کربن خروجی مجموعه را به صفر برساند که موفقیت شایان توجهی است.توسعه فضای ذخیره و محاسباتی ابری از دیگر رویکردهای زندگی بدون کربن است که تاکنون کارکرد قابل‌توجهی در کشورهای گوناگون داشته است.

در رابطه با مصرف آب، گوگل نه‌تنها با استحصال آب باران و جداسازی مصارف مختلف در ادارات خودش تا حد چشمگیری مصرف آب را بهینه‌سازی کرده و کاهش داده، بلکه برای خنک‌کنندگی تاسیساتش هم از منابع آب غیرمتعارف مانند پساب شهری استفاده کرده یا تاسیسات را در کنار دریاها و اقیانوس‌ها تاسیس می‌کند تا از آب آنها برای خنک‌کنندگی استفاده کند و دوباره آب را پس از گرفتن گرمای دریافتی به منبع اولیه برگرداند. آنچه گفته شد، آنچنان‌که به قلم معاون گوگل در مقدمه گزارش سالانه محیط‌زیستی گوگل-2017 مورد تاکید قرار گرفته است، به‌خاطر باورمندی و مسوولیت‌پذیری اجتماعی- محیط‌زیستی مدیران گوگل و مطالبه جهانی و مردمی از این مجموعه به‌عنوان یکی از رهبران اصلی تکنولوژی و اینترنت در دنیاست؛ چیزی که ما در ایران، در شرایطی که بحران‌های محیط‌زیستی و آبی، هر روز گسترده‌تر می‌شوند، به‌شدت به آن نیازمند هستیم. در بالا تصویری از صندلی دفتر گوگل در مونترال کانادا را مشاهده می‌کنید که از مواد بازیافتی تهیه شده و این پیام را می‌رساند که برای محافظت از منابع طبیعی و محیط‌زیست می‌توانیم منابع را چندباره استفاده کنیم!امید آنکه روزی این خرد جهانی فراگیر شود تا جایی که هیچ انسان، مدیر و سیاست‌گذاری، نه‌تنها در مقابل افکار عمومی، بلکه در مقابل وجدان خودش نتواند جز در مسیر پایداری محیط زیست فکر و عمل کند.