تیشه بر ریشه قنات های ۳۵۰۰ساله ورامین/میراث فرهنگی به یغما می رود

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها، وحید محمدی یکتا: تاثیر شگرف قنات ها در مقابله با بحران کم آبی، خصوصا مناطق کویری بر کسی پوشیده نیست، قوانین بسیار جالب و زیبای حاکم بر قنات ها در سراسر کشور آن ها را سلاح خوبی در برابر کم آبی بدل کرده است و انسان ها، به خصوص در زمان های قدیم از آن ها بهره برداری می کردند.

در کشور ما به دلیل آب و هوای نیمه خشک حاکم بر آن، استفاده از قنات بسیار رواج داشته و در واقع ایرانی ها تبحر خاصی در استفاده از این سامانه های مدیریت منابع آبی داشته اند.

۲۳ هزار قنات از سال ۳۲ تاکنون در کشور تخریب شده است

معاون سازمان میراث فرهنگی از وجود ۳۷ هزار قنات در کشور خبر داده و اضافه کرده است: پیش از سال ۳۲ تعداد قنات های کشور بیش از ۶۰ هزار بوده است، اما ۲۳ هزار قنات در این سال ها از بین رفته اند.

عبدالکریم بهنیا اضافه می کند: تنها ۱۱ قنات کشور ثبت جهانی شده اند و این تعداد بسیار کم است.

دشت ورامین، به عنوان یکی از مهم ترین دشت های کشاورزی کشور دارای تمدن بسیار غنی و به تبع، قنات های فراوان بوده و قنات های موجود در این دشت بیش از چندین هزار سال قدمت دارند، این دشت در جلگه صاف حاصل خیزی واقع شده و قطب کشاورزی استان تهران است.

کم آبی و بحران آب در این دشت، یکی از معضلات بزرگ موجود برای مردم ورامین است، اما موضوع تاسف آور در خصوص قنات ها، علاوه بر تخریب طبیعی آن ها و عدم جلوگیری و چاره اندیشی مسئولین امر در این منطقه، تخریب هایی است، که انجام می شود.

ماجرای پر درد قنات های ۳۵۰۰ ساله روستای حصارگلی

طبق اعلام برخی منابع، شرکت شهرک‌ های گلخانه‌ای با مجوز جهاد کشاورزی آخرین قنات‌های باقی‌ مانده در روستای «حصارگلی» از توابع بخش جواد آباد شهرستان ورامین و قسمتی از دهستان «بهنام عرب جنوبی» را با تخریب کرد.

کارشناسان قدمت این قنات‌ها را بین ۳۵۰۰ تا ۵۰۰ سال می‌ دانند.

این قنات‌ها در حالی ویران شدند که مردم روستای «حصارگلی» در بحران خشک سالی به‌سر می‌برند و احیای این قنات‌ها می‌توانست زندگی آن ها را در آینده‌ پیش‌رو نجات دهد.

گفته می‌شود قرار است این شرکت زمین را تسطیح کرده و گلخانه احداث کند، این در حالی است که می شد با مدیریت مناسب و لایروبی قنات ها نسبت به ترمیم و استفاده آن ها اقدام کرد و از آن ها به عنوان یک سرمایه ملی و میراث فرهنگی مردم این منطقه بهره گرفت، اما متاسفانه به جای این اقدامات، قنات ها را تخریب کرده است.

هیچ قناتی پر نشده است/سنجیدن تمام جوانب پروژه

رییس جهاد کشاورزی شهرستان ورامین اما به طور کلی تخریب قنات در روستای «حصار گلی» را رد کرده و به خبرنگار مهر گفت: بنده ۲ روز پیش در این محل حضور داشتم و هیچ قناتی پر نشده بود و اظهارات انجام شده شایعه است و پایه و اساسی ندارد.

وی در خصوص فعالیت های انجام شده در این روستا توسط این شرکت کشاورزی، اظهار داشت: طرح اجرا شده توسط این شرکت یک پروژه ملی و با اعتبارات ملی است که مطالعات آن سال ۸۰ انجام گرفته و مجوز ۱۵ ساله دارد و مشاور این طرح تمام تبعات و جنبه های گوناگون طرح را به خوبی دیده است.

محمد حسین تاجیک با بیان این که استعلامات مورد نیاز برای انجام این پروژه انجام شده است، گفت: قرار است بزرگ ترین شهرک و دهکده گل و گیاه کشور در این روستا احداث شود و برای شهرستان و پیشرفت منطقه مناسب است.

اعتراضاتی فعلی به دلیل ارزش پیدا کردن زمین های روستا است

یک کارشناس مسائل کشاورزی که نخواست نامش فاش شود، در این خصوص در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: هر روستای ورامین ۳ رشته قنات داشته است، اما بسیاری از قنات ها پر شده است، بهترین قنات های منطقه در روستای «طغان» پر شد و کسی هم اعتراضی نکرد.

وی افزود: روستای «حصار گلی» به دلیل این که دارای گاز، آب، تلفن و برق و زیر ساخت ها شده و یک شهرک در این منطقه در حال احداث بوده و زمین ها قیمت پیدا کرده است، اعتراض ها صورت می پذیرد، و اگر نه ۱۵ سال پیش و در زمان اخذ مجوز، اعتراضی به این اقدام را شاهد نبودیم.

این کارشناس اضافه کرد: اخذ مجوز پروژه برای الان نیست، کسی هم اعتراضی به تخریب قنات نکرده بود، اما حال که زمین ارزش پیدا کرده است، اعتراضاتی در این زمینه شاهد هستیم.

دهانه تعدادی از قنات ها پر شده اند/عدم ارائه مجوزها به اداره میراث فرهنگی ورامین

رییس اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان ورامین، نظر دیگری داشته و بر پر شدن تعدادی از قنات ها در روستای «حصار گلی» توسط این شرکت کشاورزی تاکید دارد.

فاطمه خانی قلعه به خبرنگار مهر گفت: ما نامه های مربوط به پر شدن و تخریب این قنات ها را نیز به دستگاه های ذی ربط ارسال کردیم و تقاضای بازسازی قنات ها را دادیم.

وی افزود: واقعیت این است، که تعدادی از قنات ها پر شده و باید تخلیه و مرمت شود و ما در حال پیگیری این امر هستیم.

به گفته رییس اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان ورامین این شرکت حدود ۱۶ سال پیش مجوزی برای این اقدام دریافت کرده، اما هنوز مجوزها به میراث فرهنگی ارائه نشده است.

خانی قلعه اضافه کرد: ما درخواست دادیم که مجوز را به ما ارائه کنند، اما اگر هم مجوز داشته باشند، باید همه کمک کنند که آسیبی به قنات ها نرسد.

وی با بیان این که این قنات ها در حال حاضر کاربری ندارند، گفت: ممکن است در آینده نیز قنات های مذکور کاربری نداشته باشند، اما به هرحال آثار تحت حفاظت میراث فرهنگی و دارای ارزش هستند.

رییس اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان ورامین با بیان این که هر اثری از دوره پارینه سنگی تا پهلوی اول در کشور وجود دارد، باید توسط میراث فرهنگی حفظ شوند، گفت: قنات ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

نباید به هر قیمتی میراث فرهنگی مردم تخریب شود

اجرای یک پروژه ملی و احداث دهکده گل و گیاه برای منطقه مفید است، اما نباید آثار باستانی و میراث فرهنگی که نشان دهنده قدمت مدیریت و مهندسی منابع آبی مردم آن در ۳۵۰۰ سال پیش است، را تخریب کرده و از بین برد.

لذا در این میان پرهیز از هر اقدام عجولانه، ترمیم قنات های تخریب شده احتمالی، مطالعه زیست محیطی و باستانی دقیق و اجرای اصولی پروژه و با تغییر مکان اجرا، بیش از پیش اهمیت پیدا می کند، که مسئولان اجرایی شهرستان ورامین به عنوان متولیان این امر باید نقش پر رنگ تری در این موضوع ایفا کنند.