عالم مجاز در حال تحمیل خود بر واقعیت زندگی انسان‌ها است

به گزارش خبرنگار مهر، مرکز مطالعات فضای مجازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی که مراحل اولیه راه‌اندازی خود را طی می‌کند، در نشستی با حضور صاحب‌نظران این حوزه، مسائل فضای مجازی را به بحث و بررسی گذاشت.

خبرگزاری مهر در قالب سلسله مطالبی اهم نکات طرح شده از سوی صاحب‌نظران و کارشناسان حاضر در این نشست با موضوع «الزامات و نکات مطالعات فضای مجازی» مرور خواهد کرد.

حجت‌الاسلام علی‌اکبر رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ابتدای این نشست تخصصی ضمن اشاره به تاریخچه فعالیت‌های این پژوهشگاه گفت: از اوایل رهبری رهبرمعظم انقلاب این موضوع همواره مطرح بود که پس از انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت دینی در ایران اتفاقاتی رخ می‌دهد به ویژه در عرصه فکر و آن هجوم افکار بیگانه و هجمه به دین خواهد بود و باید برای این مواجهه تدبیری اندیشیده شود، تا پیش از انقلاب امثال شهید مطهری بدون هیچ تشکیلات و بودجه‌ای در این حوزه حضور موثری داشتند و یک تنه مقابل افکار و مکاتب و القائات خارجی می‌ایستاد، هم نظرات وارداتی را خوب می‌شناخت و هم در قبال آن‌ها تولید نظریه می‌کرد.

رشاد ادامه داد: پس از انقلاب این عرصه خالی ماند و آنهایی هم که ظرفیت تبدیل شدن به مطهری زمان خود را داشتند غالبا درگیر کارهای اجرایی شدند. در همین راستا جلساتی تشکیل شد و بزرگانی هم گردهم آمدند تا در اردیبهشت ماه سال ۷۳ با تأسیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، این امر به صورت نهادی در دستورکار ما قرار گرفت. اساسنامه پژوهشگاه بعدها تدوین شد و در شورایعالی انقلاب فرهنگی هم به تصویب رسید.

وی افزود: امروز پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به لحاظ قانونی جایگاه بسیار بالا و موجهی دارد و شامل چهار پژوهشکده «حکمت و دین‌پژوهی»، «نظام‌های اسلامی»، «فرهنگ و مطالعات اجتماعی» و «دانش پژوهی دینی» می‌شود. موسسات و مراکز چندگانه دیگری هم به صورت تابعه و وابسته پژوهشگاه مشغول به فعالیت هستند. گرانیگاه مطالعات و فعالیت‌های پژوهشگاه، تولید علوم انسانی اسلامی است که چند لایه مورد اهتمام ما است و فعالیت‌های خوبی هم در هر حوزه صورت گرفته است. در زمینه آموزش هم فعالیت‌هایی داشته‌ایم و در دانشگاه‌ها و حوزه‌ها رشته‌هایی را پایه‌گذاری کرده‌ایم که با استقبال دانشجویان و طلاب مواجه بوده است.

حجت‌الاسلام رشاد به تولید مجلات و دانش‌نامه‌های علمی به‌عنوان دیگر فعالیت‌های پژوهشگاه در حوزه نشر هم اشاره کرد و در ادامه درباره الزامات راه‌اندازی مرکز مطالعات فضای مجازی در این پژوهشگاه گفت: در گذشته‌ تحلیل دوره مدرنیته براساس سیطره کمیت بود. سال‌های بعد نظریه دیگری مطرح شد مبنی‌ّبر سیطره مجاز، که دوره کنونی زندگی بشر همین «سیطره مجاز» است. همه جا و در همه ابعاد و امور عملا شاهد سیطره مجاز بر واقعیت هستیم که از مثال‌های بارزش همین فراگیری فضای مجازی است که عملا تبدیل به واقعیت این روزهای زندگی بشر تبدیل شده و حتی جا را برای واقعیت و حقیقت تنگ کرده است.

وی افزود: گویی انسان مجازی شده و در فضای مجازی زندگی می‌کند. به تعبیر دیگر عالم مجاز دارد خود را بر زندگی انسان‌ها تحمیل می‌کند؛ این فضا عملا سبک زندگی، تمدن، علم، هویت و خبر تولید می‌کند. در قبال این جریان حتما باید کار کنیم و متوجه باشیم که چه خطراتی جامعه، کشور، دین، سیاست و انقلاب ما را در فضای مجازی تهدید می‌کند.

رشاد در پایان تأکید کرد: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی براساس ظرفیت موجود وارد این عرصه شده و تا به امروز هم پاره‌ای مقالات و مباحث را منتشر کرده است و امیدواریم راه‌اندازی مرکز مطالعات فضای مجازی هم گامی در جهت آغاز مطالعات کاربردی و راهبری در این زمینه باشد. این ظرفیت خوبی است که بلندمدت می‌تواند پاسخگوی بسیاری از دستگاه‌های اجرایی و تصمیم‌ساز کشور باشد.