میزگرد ایرنا/فرصت ها و چالش های طرح هدایت تحصیلی در سیستم آموزشی

به گزارش ایرنا، تب کاذب و گرایش غیراصولی نسبت به برخی رشته های تحصیلی در سالیان متمادی آنچنان در بین دانش آموزان و اولیا بالا رفت که کارشناسان و متولیان امر ایجاد طرحی با عنوان هدایت تحصیلی را بهترین و مناسب ترین راه در راستای تعادل بخشی و توسعه متوازن در سیستم آموزشی کشور بنا گذاشتند.
مسئولان امر البته در این سالها نیز با تغییر الگوها و فرآیندها سعی در نهادینه کردن این طرح به عنوان مسیری منطقی، راهگشا، کارشناسی و مترقی در فرآیند انتخاب رشته دانش آموزان داشته اند اما به نظر می رسد پیچیدگی و ناموزونی دراین مسیر همچنان چالشی اساسی فرآروی سیستم آموزشی کشور است.
آنگونه که در شیوه نامه هدایت تحصیلی بر اساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز تصریح شده این مهم در نهایت باید منجر به طراحی یک مسیر صحیح برای دانش آموز به منظور انتخاب آگاهانه و آزادانه رشته تحصیلی توسط وی بینجامد.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) کهگیلویه و بویراحمد به دلیل اهمیت و ضرورت مقوله هدایت تحصیلی در میزگردی با حضور جمعی از مسئولان، کارشناسان و دست اندرکاران اداره کل آموزش و پرورش استان از جمله هادی زارع پور مدیرکل، ایوب رضایی معاون آموزش متوسطه و سید بهاءالدین ملک حسینی معاون پرورشی و فرهنگی به بررسی همه جانبه آن پرداخته است.
به گفته شرکت کنندگان در این میزگرد تخصصی، امروزه یکی از مهمترین، حیاتی ترین و در عین حال پیچیده ترین وظایف آموزش و پرورش تدوین برنامه های راهبردی و محتوای آموزشی متناسب با رویکردها، فرایندها و الگوهای جدید در سیستم آموزش و پرورش است.

** نشان دادن آگاهانه انتخاب رشته به دانش آموزان
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد گفت که آموزش و پرورش بر اساس سند تحول بنیادین ملزم به نشان دادن روش انتخاب رشته تحصیلی به دانش آموزان برای گزینش آگاهانه و آزادانه است.
ایوب رضایی اظهار داشت: فرآیند هدایت دانش آموزان از اوایل سال تحصیلی و با ارائه آگاهی لازم توسط مشاور مدیران و اولیای آنها در کهگیلویه و بویراحمد آغاز می شود و هدف اصلی آن نیز قرار دادن دانش آموز در مسیر صحیح برای انتخاب مطلوب و مثبت رشته تحصیلی در پایان پایه نهم است.
وی افزود که عوامل مؤثر در فرآیند هدایت تحصیلی شامل استعداد و رغبت دانش آموز، نیاز منطقه و شهرستان، نظر مشاور، عملکرد تحصیلی دانش آموز، نظر والدین، نظر دبیران و نتایج آزمون های مشاوره ای از جمله آزمون توانایی تحصیلی و رغبت دانش آموز است.
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: نظر دبیران 10 امتیاز، نظر دانش آموز 10 امتیاز، نظر والدین پنج امتیاز، آزمون مشاوره ای توانایی تحصیلی 15 امتیاز، آزمون مشاوره ای رغبت دانش آموز 15 امتیاز، نظر مشاور 10 امتیاز و 35 امتیاز نیز عملکرد تحصیلی دانش آموز است.

**ورود 76 درصد دانش آموزان کهگیلویه وبویراحمد به شاخه نظری
رضایی عنوان کرد که در سال تحصیلی گذشته حدود 76 درصد از دانش آموزان پسر و دختر این استان وارد شاخه نظری شامل رشته های ریاضی، علوم تجربی و علوم انسانی شده و 24 درصد نیز در رشته های فنی و حرفه ای و کاردانش ادامه تحصیل دادند.
وی ابراز داشت: از 76 درصد دانش آموزان مشغول به تحصیل کهگیلویه و بویراحمد در شاخه نظری 54.44 درصد وارد رشته علوم تجربی، 6.81 درصد وارد رشته ریاضی، 42.73 درصد وارد رشته علوم انسانی و 1.52 درصد نیز وارد رشته معارف اسلامی شدند.

**بالا بودن تورم در رشته علوم تجربی
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد گفت که تورم در رشته علوم تجربی در این استان از میانگین کشوری بالاتر بوده به طوری که در کشور 46.31 درصد و در استان 54.44 درصد است.
رضایی اظهار داشت: میزان استقبال دانش آموزان کهگیلویه و بویراحمد از رشته ریاضی محدود بوده و در کشور 21.66 درصد اما در این استان 6.81 درصد است.
وی افزود که کهگیلویه و بویراحمد در رشته علوم انسانی از میانگین کشوری بالاتر بوده به طوری که در کشور 31.39 درصد و در این استان نیز 42.73 درصد است.

**برقرار نبودن توازن بین رشته های تحصیلی
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: دقت و تأمل در این آمارها نشان می دهد که هیچگونه توازنی بین رشته های تحصیلی در استان برقرار نیست و یکی از رویکردهای مهم در فرآیند هدایت تحصیلی دانش آموزان استان نیز در نظر گرفتن نیاز منطقه و شهرستان است.

**سه برابر بودن اشتغال رشته های فنی نسبت به نظری
رضایی عنوان کرد که با نگاهی به آمار مشخص می شود میزان اشتغال و جذب در بازار کار بین دانش آموختگان دانشکده های فنی و حرفه ای و کاردانش در استان بیش از 70 درصد بوده اما این میزان در رشته های نظری کمتر از 25 درصد است.
وی ابراز داشت: به همین دلیل باید رشته های فنی و حرفه ای و کاردانش بیش از پیش در کهگیلویه و بویراحمد توسعه یافته و دانش آموزان این استان برای ورود به چنین رشته هایی ترغیب و تشویق شوند.
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد گفت که تا سال 1400 به عنوان سال پایانی برنامه ششم توسعه باید بین رشته های نظری و فنی و حرفه ای و کاردانش در این استان توازن لازم برقرار شود.
رضایی اظهار داشت: در همین راستا لازم است برنامه ریزی اصولی و دقیق برای هدایت تحصیلی دانش آموزان کهگیلویه و بویراحمد برای سوق دادن هر چه بیشتر آنها به سوی رشته های فنی و حرفه ای و کاردانش انجام شود.
وی افزود که در راستای توسعه هر چه بیشتر رشته های فنی و حرفه ای و کاردانش در کهگیلویه و بویراحمد طرح برون سپاری این رشته ها بر اساس نیاز بازار کار و شرایط اقلیمی استان انجام می شود.
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: سیاست و راهبرد مهم در معاونت آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش کیفیت بخشی به آموزش است و در همین راستا نیز سال گذشته اقدام ها و طرح هایی در هر 2 بخش فرهنگیان و دانش آموزی در استان انجام شد.
رضایی عنوان کرد که مهمترین این اقدام ها و طرح ها در بخش فرهنگیان شامل طرح توانمندسازی دبیران و افزایش دانش آنها، برگزاری کارگاه های آموزشی در 2 مقطع متوسطه اول و دوم، بازدید از شهرستان ها و مناطق با رویکرد نظارت بالینی، برگزاری کارگاه های علمی و تخصصی ویژه مدیران مدارس، طرح خوداتکایی در مدارس شبانه روزی، اجرای برنامه بهبود و تعالی مدیریت آموزشی در 222 آموزشگاه ابتدایی و متوسطه اول و دوم و تشکیل کمیته های کیفیت بخشی استانی، شهرستانی، منطقه ای و آموزشگاهی با هدف بهبود و ارتقای کیفیت آموزش است.
وی ابراز داشت: برگزاری جشنواره های الگوهای برتر تدریس، درس پژوهی و ملاصدرا، رقابت های آزمایشگاهی و کارگاهی و برگزاری آزمون های آنلاین ویژه دبیران از دیگر اقدام های انجام شده در بخش فرهنگیان کهگیلویه و بویراحمد توسط معاونت آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش این استان برای کیفیت بخشی به آموزش در استان است.
رضایی اظهار داشت: سال تحصیلی گذشته و برای نخستین بار طرح «آموزش همراه با تولید» به منظور فروش تولیدات دانش آموزان در 6 هنرستان فنی و حرفه ای و کاردانش کهگیلویه و بویراحمد اجرا شد که این امر برای تشویق آنان به رشته های مهارتی است.

**نام نویسی دانش آموزان درمدارس بر اساس محدوده جغرافیایی
رضایی عنوان کرد که نام نویسی دانش آموزان در مدارس کهگیلویه و بویراحمد بر اساس محدوده جغرافیایی بوده و باید تا 31 مرداد سال جاری انجام شود اما نام نویسی در هنرستان های استان مشمول محدوده جغرافیایی نیست.
وی ابراز داشت: هنگام نام نویسی دانش آموزان کهگیلویه و بویراحمد در مدارس این استان نباید هیچ وجهی به جز هزینه کتاب و حق بیمه از آنان دریافت شود و مدارس هیأت امنایی نیز تابع شرایط، قوانین و مقررات خود هستند.
معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد گفت که اجرای پروژه مهر (بازگشایی مدارس) در سال تحصیلی جاری به استان ها تفویض اختیار شده و ستاد پروژه مهر نیز از اوایل خرداد سال جاری در استان تشکیل و فعال شده است.
رضایی اظهار داشت: اقدام های لازم برای بازگشایی هر چه مطلوب تر مدارس ابتدایی و متوسطه اول و دوم کهگیلویه و بویراحمد در سال تحصیلی 1397- 1396 در این کمیته انجام می شود.

**تهیه فرمهای هدایت تحصیلی برای دانش آموزان
مدیرکل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد گفت که اواخر نیمه اول تیر هر سال 2 فرم هدایت تحصیلی شامل فرم های شماره 6 و شماره هفت برای دانش آموزان این استان صادر می شود.
هادی زارع پور اظهار داشت: 12 رشته در قالب 100 امتیاز در فرم شماره 6 مشخص شده که جنبه توصیه ای برای دانش آموزان دارد و فرم شماره هفت نیز اولویت های دانش آموزان استان در رشته های مختلف را بر اساس عملکرد تحصیلی آنان و نیاز منطقه و شهرستان تعیین می کند.
وی افزود که در فرم شماره هفت پنج گزینه برای این اولویت ها و یک گزینه نیز به عنوان حذف و به منزله احراز نشدن شرایط علمی در برخی رشته ها مشخص می شود.
مدیرکل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: با توجه به اینکه نیاز منطقه و شهرستان تعیین کننده ظرفیت رشته تحصیلی است آن عده از دانش آموزان استان که در فرم هدایت تحصیلی شماره هفت آنان در یک شاخه یا رشته اولویت اول درج شود به مدت 2 هفته فرصت دارند برای نام نویسی به مدرسه مراجعه کنند.
زارع پور عنوان کرد که در صورت تکمیل نشدن ظرفیت در یک منطقه یا شهرستان کهگیلویه و بویراحمد دانش آموزان دارای اولویت های بعدی می توانند پس از 2 هفته برای نام نویسی به مدرسه مراجعه کنند.
وی ابراز داشت: از نیمه دوم تیر هر سال نیز مشاوران و مدیران برای هدایت تحصیلی دانش آموزان کهگیلویه و بویراحمد به طور تمام وقت در مدارس این استان حضور می یابند.
مدیرکل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد گفت که تغییر زمان انتخاب رشته دانش آموزان از دوره اول به دوره دوم متوسطه و برخی شاخص های پیش بینی شده در این راستا سبب بروز مشکلاتی برای خانواده ها و دانش آموزان در استان شده است.

**آگاهی نداشتن خانواده ها از نحوه انتخاب رشته فرزندان
زارع پور اظهار داشت: هنوز بسیاری از خانواده های کهگیلویه و بویراحمد از نحوه انتخاب رشته و هدایت تحصیلی فرزندان خود آگاهی چندانی ندارند.
وی افزود که تغییر رویکرد و شیوه نامه جدید هدایت تحصیلی پایه نهم اواخر سال گذشته در شورای عالی آموزش و پرورش به تصویب رسید.
مدیرکل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه بیش از 35 شاخص در این دستورالعمل جدید پیش بینی شده، بیان کرد: براساس این مصوبه موضوع سوابق تحصیلی دانش آموز برای انتخاب رشته مورد علاقه اش 35درصد تعیین شده است.
زارع پور عنوان کرد که بر اساس این مصوبه همچنین تست های مشاوره ای از جمله مشاوره با اولیای دانش آموز و مشاوران آموزشی در سطح مدارس نیز 65 درصد تعیین شد.
وی ابراز داشت: اجرای این مصوبه و شیوه نامه جدید هم اینک به یکی از چالش های فراروی خانواده ها و دانش آموزان کهگیلویه و بویراحمد تبدیل شده و بیشترین مراجعه ها پس از نقل و انتقالات به این موضوع معطوف شده است.
مدیرکل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد گفت که مصادیق فراوانی از نگرانی های موجود در این زمینه اتفاق افتاده از جمله اینکه دانش آموزی به عنوان نمونه با معدل 15 تا 16 به رشته تجربی هدایت شده و دانش آموزی نیز با معدل بالای 18 تا 19 امکان انتخاب رشته تجربی برایش فراهم نشده است.
زارع پور اظهار داشت: کمرنگ شدن موضوع سوابق تحصیلی دانش آموزان دلیل اصلی بروز این گونه نگرانی ها و تا حدودی اقدام های غیرمعقولانه در زمینه هدایت تحصیلی دانش آموزان در کهگیلویه و بویراحمد شده است.
وی افزود که به نظر می رسد این شیوه نامه جدید به زودی دستخوش تغییر و تحولات اساسی شود و نگرانی ها و دغدغه های موجود در این راستا نیز تا حد زیادی از بین برود.

**گرایش 31 درصد دانش آموزان به رشته های فنی و حرفه ای
مدیرکل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: میزان گرایش دانش آموزان این استان به رشته های فنی و حرفه ای حدود 31 درصد بوده در حالی که میانگین کشوری در این زمینه هم اینک 35 درصد است.
زارع پور عنوان کرد که بر اساس برنامه پنجم و حتی پیش بینی آن در برنامه ششم توسعه میزان گرایش دانش آموزان در سطح کشور باید به حدود 46 درصد برسد.
وی ابراز داشت: گرایش دانش آموزان و خانواده های کهگیلویه و بویراحمد نسبت به رشته های فنی و حرفه ای رو به کاهش بوده که این خود زنگ خطری برای کاهش میزان قبولی ها در کنکور و نگرانی خانواده هاست.
زارع پور از خانواده ها و مشاوران آموزشی کهگیلویه و بویراحمد خواست در زمینه هدایت تحصیلی، دانش آموزان را نسبت به رشته های فنی و حرفه ای برای کسب مهارت های فنی سوق دهند.

**برگزاری آزمون مشاوره ای برای استعدادیابی شغلی دانش آموزان
معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد گفت که آزمون های مشاوره ای، توانایی علمی، رغبت تحصیلی و استعدادهای شغلی و تحصیلی دانش آموزان استان به عنوان مرحله نخست هدایت تحصیلی توسط این معاونت انجام می شود.
سید بهاءالدین ملک حسینی اظهار داشت: این آزمون ها آنلاین و اینترنتی بوده و زمان آنها نیز 2 ساعت است که همه ساله در فاصله زمانی 25 اسفند تا 31 اردیبهشت برگزار می شود.
وی افزود که دانش آموزان پایه نهم کهگیلویه و بویراحمد در این آزمون ها به 600 سؤال پاسخ می دهند و استان نیز سال گذشته موفق به کسب مقام نخست در زمینه آزمون های مشاوره ای، توانایی علمی، رغبت تحصیلی و استعدادهای شغلی و تحصیلی شد.
معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: مرحله دوم هدایت تحصیلی که شامل نظردهی دانش آموزان، اولیا، دبیران و مشاوران مدارس از طریق سایت است توسط معاونت آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد انجام می شود.
ملک حسینی عنوان کرد که پس از این 2 مرحله نمره علمی دانش آموز جمع بندی و ثبت شده و کارنامه هدایت تحصیلی برای وی صادر می شود.
وی ابراز داشت: یکی از نقش های معاونت پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد در بحث هدایت تحصیلی دانش آموزان استان مباحث توصیه ای به آنان و اولیاست تا رشته مورد نظر به صورت اختیاری انتخاب شود.
ملک حسینی گفت که ایجاد روحیه امید، نشاط و شادابی و انگیزه بین دانش آموزان و رشد اخلاقی و معنوی آنان از اولویت ها و سیاست های راهبردی معاونت پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش استان است.
افزون بر 150 هزار دانش آموز پسر و دختر در مقاطع ابتدایی و متوسطه اول و دوم در کهگیلویه و بویراحمد تحصیل می کنند.
گزارشگر: منصور زرگر**تنظیم کننده و انتشار دهنده: حسینعلی راشکی
7535/8005/3016