آفتاب

اعمال شب قدر (21 رمضان) به روایت مفاتیح | دعا، نماز و ذکر معروف شب قدر 21 رمضان

اعمال شب قدر (21 رمضان) به روایت مفاتیح | دعا، نماز و ذکر معروف شب قدر 21 رمضان

اعمال شب قدر دو دسته اند. یکی اعمال شب های قدر که مشترک اند، و دیگری اعمال شب قدر که مخصوص یکی از سه شب (شب 19رمضان، 21 رمضان، و 23 رمضان) هستند. در این مطلب هم به اعمال مشترک شب های قدر می پردازیم و هم به اعمال مخصوص امشب؛ شب 21 رمضان.

اعمال شب قدر دو دسته اند. یکی اعمال شب های قدر که مشترک اند، و دیگری اعمال شب قدر که مخصوص یکی از سه شب (شب 19رمضان، 21 رمضان، و 23 رمضان) هستند. در این مطلب هم به اعمال مشترک شب های قدر می پردازیم و هم به اعمال مخصوص امشب؛ شب 21 رمضان. 

اعمال مشترک شب های قدر


اوّل:غسل كردنعلاّمه مجلسى فرموده‏ بهتر است غسل اين شبها در هنگام غروب آفتاب انجام گيرد،كه نماز شام را با غسل بخواند.

دوم:دو ركعت نماز  كه‏ در هر ركعت پس از سوره«حمد»، هفت مرتبه «توحيد» خوانده، و پس از فراغت از نماز هفتاد مرتبه بگويد، استغفر اللّه و اتوب اليه در روايت نبوى است: كه از جاى برنخيزد تا خدا او و پدر و مادرش را بيامرزد...
سوم: قرآن بر سر گرفتن: قرآن مجيد را باز كند و در برابر خود گرفته و بگويد:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكِتَابِكَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِيهِ وَ فِيهِ اسْمُكَ الْأَكْبَرُ وَ أَسْمَاؤُكَ الْحُسْنَى وَ مَا يُخَافُ وَ يُرْجَى أَنْ تَجْعَلَنِي مِنْ عُتَقَائِكَ مِنَ النَّارِ.
خداى از تو درخواست مى‏كنم به حق كتاب نازل شده‏ات،و آنچه در آن است،و در آن است نام بزرگت‏ترت،و نامهاى نيكوترت‏ و آنچه بيم‏انگيز است و اميدبخش،اينكه مرا از آزادشدگان از آتش دوزخ قرار دهى.

سپس هر حاجت كه دارد بخواهد .
چهارم آنکه مُصحَف شریف رابگیرد و بر سر بگذارد و بگوید :

اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ كُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِيهِ وَ بِحَقِّكَ عَلَيْهِمْ فَلا أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّكَ مِنْكَ
خدايا به حق اين قرآن،و به حق كسى‏كه آن را بر او فرستادى،و به حق‏ هر مؤمنى كه او را در قرآن ستودى،و به حق خود بر آنان،پس احدى شناساتر از تو به حق تو نيست

سپس ده مرتبه بگويد
بِكَ يَا اللَّهُ
به ذاتت اى خدا

و ده مرتبه
بِمُحَمَّدٍ
به حق محمّد

و ده مرتبه
بِعَلِيٍّ
به حق على

و ده مرتبه
بِفَاطِمَةَ
به حق فاطمه

و ده مرتبه
بِالْحَسَنِ
به حق حسن

و ده مرتبه
بِالْحُسَيْنِ
به حق حسين‏

و ده مرتبه
بِعَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ
به حق على بن الحسين

و ده مرتبه
بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ
به حق محمّد بن على

و ده مرتبه
بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ
به حق جعفر بن محمّد

و ده مرتبه
بِمُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ
به حق موسى بن جعفر

و ده مرتبه
بِعَلِيِّ بْنِ مُوسَى
به حق على بن موسى

و ده مرتبه
بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ
به حق محمد بن على

و ده مرتبه
بِعَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ
به حق على بن محمّد

و ده مرتبه
بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ
به حق حسين بن على

و ده مرتبه
بِالْحُجَّةِ
به حق حجّت.

پس هر حاجتى كه دارى از خدا بخواه.
پنجم:حضرت سيد الشهّدا عليه السّلام‏ را زيارت كند. در روايت آمده:هنگامى كه شب قدر مى‏ شود، منادى از آسمان هفتم از پشت عرش ندا سر مى‏دهد كه خدا هركه را به زيارت مزار امام حسين عليه السّلام آمده آمرزيد.
ششم:اين شبها را احيا بدارد، روايت شده هركه شب‏ قدر را احيا بدارد،گناهانش آمرزيده مى‏شود،هرچند به شماره ستارگان آسمان و سنگينى كوهها و پيمانه درياها باشد. 

هفتم:صد ركعت نماز بجا آورد،كه فضليت بسيار دارد و بهتر آن است كه در هر ركعت پس از سوره«حمد»،ده‏ مرتبه«توحيد»بخواند.
هشتم:اين دعا را بخواند:
اللَّهُمَّ إِنِّي أَمْسَيْتُ لَكَ عَبْدا دَاخِرا لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعا وَ لا ضَرّا وَ لا أَصْرِفُ عَنْهَا سُوءا أَشْهَدُ بِذَلِكَ عَلَى نَفْسِي وَ أَعْتَرِفُ لَكَ بِضَعْفِ قُوَّتِي وَ قِلَّةِ حِيلَتِي فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْجِزْ لِي مَا وَعَدْتَنِي وَ جَمِيعَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ وَ أَتْمِمْ عَلَيَّ مَا آتَيْتَنِي فَإِنِّي عَبْدُكَ الْمِسْكِينُ الْمُسْتَكِينُ الضَّعِيفُ الْفَقِيرُ الْمَهِينُ اللَّهُمَّ لا تَجْعَلْنِي نَاسِيا لِذِكْرِكَ فِيمَا أَوْلَيْتَنِي وَ لا [غَافِلا] لِإِحْسَانِكَ فِيمَا أَعْطَيْتَنِي وَ لا آيِسا مِنْ إِجَابَتِكَ وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّي فِي سَرَّاءَ [كُنْتُ‏] أَوْ ضَرَّاءَ أَوْ شِدَّةٍ أَوْ رَخَاءٍ أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ بَلاءٍ أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ
خدايا شام كردم درحالى‏ كه براى تو تنها بنده كوچك و خوارى هستم، كه براى خويش سود و زيانى را به دست ندارم،و نمى‏ توانم از خود پيش‏آمد بدى را بازگردانم، به اين امر بر خويش گواهى مى ‏دهم، و در پيشگاهت به ناتوانى و كمى چاره‏ام اعتراف مى ‏كنم، خدايا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و آنچه را به من و همه مردان و زنان مؤمن، از آمرزش در اين شب وعده دادى وفا كن، و آنچه را به من عنايت فرموده‏اى كامل ساز، كه من بنده بيچاره، درمانده، ناتوان، تهيدست خوار توام. خدايا مرا فراموش كننده‏ ذكرت قرار مده، در آنچه سزاوار آنم فرمودى، و نه فراموش كننده احسانت، در آنچه عطايم نمودى، و نه نااميد از اجابتت، گرچه مدّت زمانى طولانى گردد، چه در خوشى يا ناخوشى، يا سختى، يا آسانى، يا عافيت، يا بلا، يا تنگدستى، يا در نعمت‏ همانا تو شنونده دعايى.

اين دعا را كفعمى از امام زين العابدين عليه السّلام روايت كرده كه در اين شبها، در حال قيام و قعود و ركوع و سجود مى‏ خواندند، و علاّمه مجلسى فرموده: بهترين اعمال در اين شبها، درخواست آمرزش و دعا است، براى‏ حوايج دنيا و آخرت خود، و پدر و مادر و خويشان، و برادران و خواهران مؤمن، چه آنان‏كه زنده‏ اند، و چه آنان‏كه از دنيا رفته‏ اند، و خواندن اذكار، و صلوات بر محمّد و آل محمّد عليهم السّلام به هر اندازه كه بتواند.
در بعضى از روايات وارد شده: دعاى‏ جوشن كبير را در اين سه شب بخواند... روايت شده كه خدمت‏ رسول خدا صلى اللّه عليه و آله عرض شد:اگر شب قدر را يافتم، از خداى خود چه بخواهم؟ فرمود: عافيت.
اعمال مخصوص شب بیست و یکم ماه رمضان


فضیلتش زیادتر از شب نوزدهم است و باید اعمال آن شب را از غسل و احیاء و زیارت و نماز هفت قُل هُوَالله و قرآن بر سر گرفتن و صد رکعت نماز و دعاى جوشن کبیر و غیرها در این شب به عمل آورد و در روایات تاکید شده در غسل و احیاء و جدّ و جهد در عبادت در این شب و شب بیست و سوم و آنکه شب قدر یکى از این دو شب است و در چند روایت است که از معصوم سؤال کردند که معین فرمایید که شب قدر کدامیک از این دو شب است تعیین نکردند بلکه فرمودند ما اَیسَرَ لَیلَتَینِ فیما تَطْلُبُ یا آنکه فرمودند ما عَلیک اَنْ تَفعَلَ خیرا فى لَیلَتَینِ و نَحْوُ ذلِک وَقالَ شَیخُنَا الصَّدُوق فیما اَمْلى عَلَى الْمَشایخِ فى مَجْلِسٍ واحِدٍ مِنْ مَذْهَبِ الاِْمامِیةِ وَ مَنْ اَحْیى هاتَینِ اللَّیلَتَینِ بِمُذاکرَةِ الْعِلْمِ فَهُوَ اَفْضَلُ

اعمال دهه آخر ماه رمضان : و بالجمله از این شب شروع کند به دعاهاى شبهاى دهه آخر که از جمله این دعا است که شیخ کلینى در کافى از حضرت صادق علیه السلام روایت کرده که فرمود مى گویى در دهه آخر ماه رمضان در هر شب :

اَعُوذُ بِجَلالِ وَجْهِک الْکریمِ اءنْ ینْقَضِىَ عَنّى شَهْرُ رَمَضانَ اَوْ یطْلُعَ
پناه مى برم به جلال ذات بزرگوارت از اینکه ماه رمضان از من بگذرد یا سپیده امشب بر من
الْفَجْرُ مِنْ لَیلَتى هذِهِ وَلَک قِبَلى ذَنْبٌ اَوْ تَبِعَةٌ تُعَذِّبُنى عَلَیهِ
طلوع کند و باز هم از من در پیش تو گناه یا چیزى که پاداشش بد است مانده باشد که بدان عذابم کنى

و کفعمى در حاشیه بلد الا مین نقل کرده که حضرت صادق علیه السلام در هر شب از دهه آخر بعد از فرایض ‍ و نوافل مى خواند:
اَللّهُمَّ اَدِّعَنّا حَقَّ ما مَضى مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ وَاغْفِرْ لَنا
خدایا اداء کن از ما حق ایام گذشته ماه رمضان را و بیامرز

تَقْصیرَنا فیهِ وَتَسَلَّمْهُ مِنّا مَقْبُولاً وَلا تُؤ اخِذْنا بِاِسْرافِنا عَلى اَنْفُسِنا
تقصیر ما را در این ماه و آن را پذیرفته از ما دریافت کن و مگیر ما را به زیاده رویهایى که بر نفس خویش کردیم
وَاجْعَلْنا مِنَ الْمَرْحُومینَ وَلا تَجْعَلْنا مِنَ الْمَحْرُومینَ
و قرارمان ده از رحمت شدگان و قرارمان مده از محرومان

و فرمود هر که بگوید این را بیامرزد حقّ تعالى تقصیرى که از او سرزده درایام گذشته از ماه رمضان و نگه دارد او را از معاصى در بقیه ماه .
و از جمله سید بن طاوس در اقبال از ابن اَبى عُمَیر از مُرازِم نقل کرده که حضرت صادق علیه السلام در هر شب از دهه آخر مى خواند:

اَللّهُمَّ اِنَّک قُلْتَ فى کتابِک
خدایا تو فرمودى در قرآنت
الْمُنْزَلِ شَهْرُ رَمَضانَ الَّذى اُنْزِلَ فیهِ الْقُرْانُ هُدىً لِلنّاسِ وَبَیناتٍ
که از آسمان نازل گشته ((ماه رمضانى که قرآن در آن نازل گشته که آن قرآن راهنماى مردم وحجتهایى است

مِنَ الْهُدى وَالْفُرْقانِ فَعَظَّمْتَ حُرْمَةَ شَهْرِ رَمَضانَ بِما اَنْزَلْتَ فیهِ
از هدایت و تمیز)) و بدین ترتیب حرمت ماه رمضان را با نازل فرمودن قرآن بزرگ کردى
مِنَ الْقُرانِ وَخَصَصْتَهُ بِلَیلَةِ الْقَدْرِ وَجَعَلْتَها خَیراً مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ
و به شب قدر مخصوصش داشتى و آن شب را بهتر از هزار ماه گرداندى

اَللّهُمَّ وَهذِهِ اَیامُ شَهْرِ رَمَضانَ قَدِ انْقَضَتْ وَلَیالیهِ قَدْ تَصَرَّمَتْ
خدایا این روزهاى ماه رمضان بود که بر من گذشت و این شبهاى آن است که آن نیز
وَقَدْ صِرْتُ یا اِلهى مِنْهُ اِلى ما اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّى وَاَحْصى لِعَدَدِهِ
گذشت و من اى معبودم از این ماه به حالى درآمده ام که تو خود بهتر از من مى دانى و شماره اش را

مِنَ الْخَلْقِ اَجْمَعینَ فَاَسْئَلُک بِما سَئَلَک بِهِ مَلاَّئِکتُک الْمُقَرَّبُونَ
از همه مردم بهتر دارى پس از تو خواهم بدانچه فرشتگان مقربت
وَاَنْبِیاَّؤُک الْمُرْسَلُونَ وَعِبادُک الصّالِحُونَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ
و پیامبران فرستاده ات و بندگان شایسته ات تو را بدان خواستند که درود فرستى بر محمد

وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَفُک رَقَبَتى مِنَ النّارِ وَتُدْخِلَنِى الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِک
و آل محمد و اینکه مرا از آتش دوزخ آزاد کنى و به رحمت خویش به بهشتم ببرى
وَاَنْ تَتَفَضَّلَ عَلىَّ بِعَفْوِک وَکرَمِک وَتَتَقَبَّلَ تَقَرُّبى وَتَسْتَجیبَ دُعاَّئى
و به عفو و بزرگوارى خویش بر من تفضل کنى و تقرب جویى مرا بپذیرى و دعایم را مستجاب گردانى

وَتَمُنَّ عَلَىَّ بِالاْمْنِ یوْمَ الْخَوْفِ مِنْ کلِّ هَوْلٍ اَعْدَدْتَهُ لِیومِ الْقِیامَةِ
و در آن روز ترس و وحشت با امان دادنم از هر هراسى که براى روز قیامتم آماده کرده اى بر من منت نهى
اِلهى وَاَعُوذُ بِوَجْهِک الْکریمِ وَبِجَلالِک الْعَظیمِ اَنْ ینْقَضِىَ اَیامُ
خدایا پناه مى برم به ذات بزرگوارت و به جلال و شوکت عظیمت که بگذرد روزها

شَهْرِ رَمَضانَ وَلَیالیهِ وَلَک قِبَلى تَبِعَةٌ اَوْ ذَنْبٌ تُؤ اخِذُنى بِهِ اَوْ
و شبهاى ماه رمضان و از تو در نزد من گناه یا پاداش بدى باشد که مرا بدان مؤ اخذه کنى یا
خَطَّیئَةٌ تُریدُ اَنْ تَقْتَصَّهَا مِنّى لَمْ تَغْفِرْها لى سَیدى سَیدى سَیدى
خطایى باشد که بخواهى آن را از من تقاص کنى و نیامرزیده باشى اى آقاى من آقاى من آقاى من

اَسْئَلُک یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ اِذْ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ اِنْ کنْتَ رَضیتَ عَنى فى
از تو خواهم اى که معبودى جز تو نیست زیرا معبودى جز تو نیست که اگر در این ماه از من خوشنود گشته اى بر
هذَا الشَّهْرِ فَاْزدَدْ عَنّى رِضاً وَاِنْ لَمْ تَکنْ رَضیتَ عَّنى فَمِنَ الاْنَ
خوشنودى خویش از من بیفزا و اگر هنوز خوشنود نشده اى از هم اکنون از من

فَارْضَ عَنّى یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ یا اَللّهُ یا اَحَدُ یا صَمَدُ یا مَنْ لَمْ یلِدْ
خوشنود شو اى مهربانترین مهربانان اى خدا اى یکتا اى بى نیاز اى که فرزند ندارد
وَلَمْ یولَدْ وَلَمْ یکنْ لَهُ کفُواً اَحَدٌ                    و بسیار بگو:    یا مُلَینَ الْحَدیدِ لِداوُدَ
و فرزند کسى نیست و براى او همتایى نباشد هیچکس * * * * اى نرم کننده آهن براى حضرت داود

عَلَیهِ السَّلامُ یا کاشِفَ الضُّرِّ وَالْکرَبِ الْعِظامِ عَنْ اَیوبَ عَلَیهِ
علیه السلام اى برطرف کننده گرفتارى و ناراحتى بزرگ از ایوب علیه
السَّلامُ اَىْ مُفَرِّجَ هَمِّ یعْقُوبَ عَلَیهِ السَّلامُ اَىْ مُنَفِّسَ غَمِّ یوسُفَ
السلام اى گشاینده اندوه یعقوب علیه السلام اى زداینده غم یوسف

عَلَیهِ السَّلامُ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ کما اَنْتَ اَهْلُهُ اَنْ تُصَلِّىَ
علیه السلام درود فرست بر محمد و آل محمد بدانسان که تو شایسته آنى که درود فرستى
عَلَیهِمْ اَجْمَعینَ وَافْعَلْ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ وَلا تَفْعَلْ بى ما اَنَا اَهْلُهُ و از
بر ایشان همگى و انجام ده درباره من آنچه را تو شایسته آنى و انجام مده درباره ام آنچه من سزاوارم

دعاى شب بیست و یکم
و از جمله این دعاها است که در کافى مسندا و در مقنعه و مصباح مُرْسَلا نقل شده که مى گوئى در لیله اولى یعنى در شب بیست ویکم :

یا مُولِجَ اللَّیلِ فِى النَّهارِ وَمُولِجَ النَّهارِ

اى فروبرنده شب در روز و اى فروبرنده روز

فِى اللَّیلِ وَمُخْرِجَ الْحَىِّ مِنَ الْمَیتِ وَمُخْرِجَ الْمَیتِ مِنْ الْحَىِّ یا

در شب و اى بیرون آورنده زنده از مرده و بیرون آورنده مرده از زنده اى

رازِقَ مَنْ یشاَّءُ بِغَیرِ حِسابٍ یا اَللّهُ یا رَحْمنُ یا اَللّهُ یا رَحیمُ یا اَللّهُ

روزى دهنده هرکه را خواهى بى حساب اى خدا، اى بخشاینده ، اى خدا اى مهربان اى خدا

یا اَللّهُ یا اَللّهُ لَک الاْسْماَّءُ الْحُسْنى وَالاْمْثالُ الْعُلْیا وَالْکبْرِیاَّءُ وَالاْ لاَّءُ

اى خدا... از آن تو است نامهاى نیکو و نمونه هاى والا و بزرگى و نعمتها از تو

اَسْئَلُک اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَجْعَلَ اسْمى فى هذِهِ

خواهم درود فرستى بر محمد و آل محمد و نام مرا در این

اللَّیلَةِ فِى السُّعَداَّءِ وَرُوحى مَعَ الشُّهَداَّءِ وَاِحْسانى فى عِلِّیینَ

شب در زمره سعادتمندان قرار دهى و روحم را با شهداء مقرون سازى و احسان و نیکوکاریم را در بلندترین درجه

وَاِساَّئَتى مَغْفُورَةً وَاَنْ تَهَبَ لى یقینَاً تُباشِرُ بِهِ قَلْبى وَاِیماناً یذْهِبُ

بهشت و گناهانم را آمرزیده کنى و به من یقینى عطا کنى که همیشه با دلم همراه باشد و ایمانى به من بدهى

الشَّک عَنّى وَتُرْضِینى بِما قَسَمْتَ لى وَآتِنا فِى الدُّنْیا حَسَنَةً وَفِى

که شک و تردید را از من دور سازد و بدانچه روزیم کرده اى خوشنودم سازى و بدهى به من در دنیا نعمت نیک و در

الاْخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنا عَذابَ النّارِ الْحَریقِ وَارْزُقْنى فیها ذِکرَک

آخرت نعمت نیک و نگهدارى ما را از عذاب آتش سوزان و روزیم کنى در این شب ذکر خود

وَشُکرَک وَالرَّغْبَةَ اِلَیک وَالاِْنابَةَ وَالتَّوْفیقَ لِما وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً

و سپاسگزاریت و اشتیاق و بازگشت بسویت و توفیق براى انجام آنچه را موفق داشتى بدان محمد

وَ الِ مُحَمَّدٍ عَلَیهِ وَعَلَیهِمُ السَّلامُ

و آل محمد را که بر او و بر ایشان سلام باد
کد N1715962

وبگردی