روابط ایران و قطر پس از اختلاف و بحران روابط قطر و عربستان/ ظریف برای حل بحران قطر چه کرد؟

محمدجواد ظریف این روزها مشغول رایزنی برای حل بحران قطر است. از روزی که اختلاف قطر و عربستان، روابط کشورهای حاشیه خلیج فارس را دستخوش تحولات کرد، وزیرخارجه کشورمان یک لحظه گوشی را زمین نگذاشته. گرچه روابط ایران و قطر پیش از این متاثر از فشارهای عربستان بود، اما ایران در این بحران موضعی خاص گرفته است. موضعی که عربستان و متحدانش فکرش را هم نمی کرند! به گزارش آفتاب، روزنامه شرق در این باره نوشته است: 
گفت‌وگوي تلفني وزير خارجه ايران با بسياري از همتايانش در كشورهاي منطقه مانند قطر و كويت نخستين واكنش ديپلماتيك ايران به تحولات اخير منطقه بود. قطع ارتباط چهار كشور عربي؛ عربستان سعودي، مصر، بحرين و امارات كه از سوي ليبي و مجمع‌الجزاير مالديو نيز همراهي شد، در ائتلاف عربي منطقه شكاف ايجاد كرد. اين موضوع به دلايل مختلف براي ايران حائز اهميت است. از يك سو به خاطر مسئله «همسايگي» كه محمدجواد ظريف وزير خارجه كشورمان در توييت خود به آن اشاره كرد و از سوي ديگر به خاطر نزديكي احتمالي ايران و قطر بعد از قضايا. بستن همه راه‌ها به روي قطر و در تنگنا قراردادن اين كشور از سوي كشورهاي عربي، او را به سوي ايران سوق خواهد داد و بايد ديد كه ايران از اين فرصت چگونه بهره‌برداري مي‌كند. برخي از تحليلگران بازكردن آغوش براي قطر را غيرعقلاني مي‌دانند چون قطر نيز مانند ديگر اعضاي شوراي همكاري خليج فارس تاكنون بارها مواضع ضدايراني اتخاذ كرده است. گروهي از تحليلگران نيز معتقدند قطر به فراخور زمان و اوضاع منطقه دريافته كه آينده از آن ايران است و به خاطر همين راه خود را از هم‌پيمانانش جدا كرده بنابراين فرصت خوبي است تا اين نزديكي را پذيرفته و از منافع سياسي و اقتصادي آن بهره‌مند شويم. گفتني است برخي نيز تصور مي‌كنند فاصله‌گرفتن قطر از كشورهاي عربي لزوما به معني پيوستن به ايران نيست و اين كشور در مسائل سياسي و اقتصادي از جمله در اوپك گازي رويكردي ميانه در پيش ‌خواهد گرفت. 
همه اين گمانه‌زني‌ها در حالي است كه وزارت خارجه كشورمان به خنثي‌ترين شكل ممكن به اين رويداد مهم منطقه‌اي واكنش نشان داد تا عجولانه خود را وسط معركه اختلافات كشورهاي عربي نينداخته باشد. بهرام قاسمي سخنگوی وزارت امور خارجه راه‌حل اختلافات میان کشورهای منطقه و از جمله اختلاف فعلی میان سه دولت همسایه قطر با این کشور را تنها از طریق روش‌های سیاسی و مسالمت‌آمیز و گفت‌وگوهای شفاف و صریح میان طرفین دانست. ظريف نيز بعد از آنكه در صفحه توييتر خود نوشت: «همسایگان ثابت‌اند و نمی‌توان جغرافیا را تغییر داد. فشار راه‌حل نیست. گفت‌وگو ضروری است، به‌خصوص در ماه مبارک رمضان»، دست به كار شد و گفت‌وگو با همتايانش در منطقه و خارج از منطقه را شروع كرد. ظريف با وزراي خارجه ترکیه، عمان، عراق، مالزي، الجزاير، لبنان، تونس و اندونزی رایزنی و درباره مسائل منطقه و مسائل دوجانبه گفت‌وگو كرد. 
او همچنين با همتاي قطري‌اش گفت‌وگو كرد. از اينكه دو وزير خارجه مشخصا درباره چه مسائلي صحبت كردند، خبري نشد اما به هر حال اين گفت‌وگو را مي‌توان اولين گام براي نزديكي بيشتر ايران و قطر دانست. در شرايطي كه همه پروازهاي قطر از آسمان ايران مي‌گذرد و قطر به عنوان كشوري است كه تقريبا تمام مواد غذايي خود را وارد مي‌كند، به سه بندر بوشهر، بندرعباس و بندرلنگه چشم دوخته تا مايحتاج مردمش را تأمين كند؛ گفت‌وگوي دو وزير خارجه اهميت ويژه‌اي دارد. تماس تلفني با وزير خارجه قطر تنها گفت‌وگوي تلفني مهم ظريف در عصر دوشنبه نبود؛ او با شيخ صباح الخالد الصباح همتاي كويتي‌اش نيز گفت‌وگو كرد. اين گفت‌وگو از آن جهت درخورتوجه است كه كويت در ماه‌هاي اخير تلاش خود را به كار گرفته بود تا ميان ايران و كشورهاي عضو شوراي همكاري‌هاي خليج فارس ميانجيگري كند.گفتني است محمدجواد ظريف دوشنبه يك تماس تلفني نيز با فدريكا موگريني مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا داشت. آنها در اين تماس درباره آخرين تحولات منطقه بحث و گفت‌وگو كردند.