تامین مالی احزاب در انتخابات

امیر شاملویی: انتخابات یکی از مهم‌ترین مسائل و ارکان سیاسی است که در هر کشور دموکراتیک، برگزار می‏شود. با این همه، این مساله طبعا از نظر اقتصادی با هزینه‏های زیادی نیز روبه‌رو است، از هزینه‏های تبلیغاتی در رادیو و تلویزیون گرفته تا هزینه‏های جانبی مختلفی که هر کاندیدایی با آن روبه‌رو می‏شود. آن طور که با مطالعه نظام سیاسی کشورهای پیشرفته و دموکراسی‏های بزرگ جهان و چارچوب قانونی آنها به دست می‏آید، دولت تا حدودی در تخصیص هزینه به کاندیداهای منتخب کمک می‏کند با این حال، مسائل بنیادی‏تری در این حوزه وجود دارد که شایسته تامل بیشتری است.

در کشورهایی نظیر فرانسه و آلمان، حداکثر مخارجی برای هر کاندیدا در نظر گرفته شده است این مخارج برای فرانسه بنا بر میزان جمعیت منطقه و برای آلمان براساس آرای به دست آمده از سوی حزب مورد نظر در آخرین انتخابات برگزار شده می‏تواند متفاوت باشد. علاوه‌بر این، مساله حداکثر مخارج در این کشورها برای کاندیداهای دور اول و دوم نیز متفاوت است، زیرا تبلیغات آنها هزینه بیشتری می‏برد. در کنار این مساله، میزان پرداختی از سوی افراد به کاندیداهای منتخب در این کشورها نیز با محدودیت‏هایی روبه‌رو است. کمک‏های بخش خصوصی از سطحی بیشتر ممنوع است و علاوه‌بر این کمک‏هایی که از برخی بدنه‏های دولتی یا خارج از کشور یا منابع ناشناس به کاندیداها می‏شود با محدودیت‏ها یا حتی ممنوعیت‌هایی روبه‌رو است. در فرانسه کمک به یک ستاد انتخاباتی در مقادیر کوچک‌تر به صورت نقدی امکان‏پذیر است، اما مقادیر بیشتر باید به صورت چک یا آنلاین بوده وقابل پیگیری باشد. این مساله به شفافیت تامین منابع مالی یک کاندیدا کمک می‏کند.

مساله مهم دیگری که در قوانین انتخاباتی این کشورها به چشم می‏خورد لزوم گزارش‏دهی احزاب و کاندیداها نسبت به مقادیر دریافتی به‌ویژه از سوی بخش‌خصوصی است. این گزارش‏ها به نوعی تقویت‏کننده بخش نظارتی بر زندگی سیاسی افراد نیز محسوب می‏شوند. در ادامه نگاهی به قوانین مالی انتخاباتی در برخی از کشورهای مهم جهان خواهیم انداخت.