صدای ساز آشیق یار محمد به یونسکو رسید

75 قصه تاریخی به طور متوسط پنج ساعته که کنارش هم ساز بنوازی، چقدر زمان می برد؟ اگر سوز دلت را هم با آن آغشته کنی، چقدر زمان و انرژی نیاز دارد؟
کمی آن طرف تر، بعد از قیدار در چند کیلومتری همدان، روستای دور افتاده ای هست که 85 سال یک شخص و یک نسل از عشق و عرفان را در دل خود جای داده است.
مردی در یکی از 35 خانه روستای باغلوجه (خدابنده) زندگی می کند که پشت به پشت آشیق بوده اند و اکنون بناست نام وی در کنار چهار آشیق دیگر ایران در یونسکو به عنوان میراث ناملموس به ثبت برسد.
آشیق 'یار محمد عیسی بیگلو' از مفاخر زنده بشری ایران است، مردی با قامتی که با وجود سپری شدن 85 سال از عمر پربار وی، همچنان بلند است و حافظه فوق العاده ای دارد، حافظه ای که توانسته 75 قصه، داستان و نقل های بومی و محلی ایرانی را در سینه خود حفظ کند، داستان هایی همراه با موسیقی خاص خود.
همین سال گذشته بود که پس از سه سال مطالعه و تحقیق، پژوهشگران عرصه فرهنگ، موفق به ثبت موسیقی آشیقی به عنوان موسیقی چند ملیتی در یونسکو شدند و حالا فرصتی پیش آمده است تا میراثی که هرگز به چشم دیده نمی شود و هر آن ممکن است با یک دم ایستادن قلبی به سوی مرگ پیش برود، در کنار این میراث موسیقی جهانی به ثبت برسد.
آشیق یار محمد عیسی بیگلو 13 فرزند دارد و فقط یکی از فرزندانش هنر آشیقی را از او به ارث برده است، اما ساز و هنر آشیقی کجا و سینه لبالب شعر و هنر و تاریخ کجا؟
آشیق ذوالفقار 45 سال دارد و از 15 سالگی قوپوز بر دوش گرفته و راه پدر هنرمند خود را طی کرده است و فقط 25 داستان از تمام نقل هایی که پدر در سینه نگاه داشته را آموخته است.
بابک کریمی یکی از نویسندگان زنجانی، پای تمام صحبت های این 2 آشیق روزها و ماه ها نشست و موفق به کشف بخشی از اسرار این هنر که قدمت آن به دوره سومریان می رسد، شد و کتابی به نام آشیقی منتشر کرد.
آشیق یارمحمد بخشی از ادبیات شفاهی ایران است، یادگار هنری که قدیمی ترین هنر این مرز و بوم باستانی محسوب می شود و امروز فراتر از مرزهای یک کشور هنرنمایی می کند.
'پرونده ای در سازمان در خصوص ثبت گنجینه های زنده بشری هست که شامل هنرمندان، دانشمندان و مفاخری از این دست می شوند و آشیق یار محمد جزء افرادی بوده که برای قرار گرفتن در این لیست معرفی شده است ' جمله ای که یحیی رحمتی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان می گوید.
آشیق یار محمد چنان با ساز و موسیقی خود عجین شده است که با ساز شاد آن دلشاد می شود و با آوای غمگین آن، اندوهگین، اشک در چشمانش حلقه می زند و با ساز خود گریه می کند.
نام آشیق یارمحمد چهار شهریور امسال ابتدا در فهرست مفاخر زنده بشری ایران و سپس در لیستی ثبت شد که عازم یونسکو بود، تا بخشی از قدمت هنر و فرهنگ ایرانی را در جهان به نمایش بگذارد.
موسیقی سنتی یکی از 10 میراث ناملموس ایرانی است که در یونسکو به ثبت رسیده و ساز و موسیقی آشیقی یکی از زیر مجموعه های این میراث جهانی به شمار می رود.
در موسیقی آشیقی، فرد از کودکی با سازها و نواهای قدیمی آشنا و جان وی عجین با روایت ها و داستان هایی می شود که ریشه در اعتقادات و باورهای یک ملت دارند.
آشیق قصه و نقل ها را همراه با ساز قوپوز روایت می کند، به آن بداهه و شعر می افزاید و حس درونی خود را همرنگ با آن می کند.
3001/6085
خبرنگار: مینا افشاری ** انتشار دهنده: رویا رفیعی