ضرورت دادخواست حقوق شهروندی/دانستن حقوق محیط‌زیست لازم است

به گزارش خبرنگار مهر، سید محمد مجابی در همایش «محیط‌زیست در منشور حقوق شهروندی» ، افزود: شاید توجهی که فرهنگ غنی ایرانی به محیط‌زیست دارد، کمتر فرهنگ کهنی داشته باشد. در جای جای فرهنگ ایرانی؛ از معابد آناهیتا گرفته تا نوروز و رفتن به طبیعت، فضای محیط‌زیستی موج می‌زند.

وی ادامه داد: در فرهنگ دینی ما هم توجه به محیطزیست موج می‌زند تا جایی که وقتی رسول‌الله (ص) فرمان جنگی را می‌دهند و قسمت عمده نبایدها در جنگ برداشته می‌شود، دستور می‌دهند و تأکید می‌کنند چاه‌ها را پر نکنید، درختان را قطع نکنید و مزارع را آتش نزنید.

معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: در حقوق اساسی هم ما اصل ۵۰ قانون اساسی را داریم و جزو معدود کشورهایی هستیم که محیط‌زیست در قانون اساسی آن آمده و مواد متعددی در قوانین عادی و برنامه‌های ما هم وجود دارد؛ با این همه وضعیت محیط‌زیست ما خوب نیست.

مجابی تصریح کرد: از ۶۰۹ دشت کشور، ۳۰۸ دشت ممنوعه است. زمین در دشت‌های مختلف نشست کرده، آلودگی هوا در خیلی از شهرها وجود دارد، مشکل پسماند در بسیاری از شهرها رفع نشده و زمین دچار گرم شدن است.

وی با طرح این پرسش که خشکسالی‌های ناشی از گرم شدن زمین از کجا می‌آیند، گفت: خیلی از کشورهای دنیا شرایط مشابه ما را داشته‌اند و توانسته‌اند بر مشکلات فائق بیایند. رفع این مشکلات نیازمند عزم ملی است و برای این عزم ملی اول باید به وجود مشکلات باور داشته باشیم.

معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: آیا رفتار ما نشانگر باور به مشکل کم‌آبی است، وقتی جاده‌ای را از وسط جنگل می‌کشیم، باور داریم میزان جنگل‌های ما کاهش جدی پیدا کرده است؟ بعد از باور است که عزم و هم‌پیمانی می‌تواند اتفاق بیفتد.

مجابی تصریح کرد: آنچه که طی چند سال اخیر شاهدیم، مطالبه محیط‌زیست هم در سطح سیاستگذاران و هم در سطح جامعه است. وقتی مقام معظم رهبری سیاست‌های کلی محیط‌زیست را ابلاغ می‌کنند و به صراحت می‌گویند حتی برای ساخت حوزه علمیه هم جنگل را از بین نبریم، کاملاً حجت تمام می‌شود. آحاد جامعه به دنبال هوای پاک و آب سالم و زندگی باکیفیت هستند.

وی خاطرنشان کرد: ما الان در سیاستگذاری به مرحله «پنجره باز» رسیده‌ایم. قبلاً می‌گفتند محیط‌زیست نقش روی گُل قالی است، اما الان کسی این حرف را نمی‌زند. بسیار خوشحالم که رئیس دولت یازدهم در برنامه خود در شروع دولت، محیط‌زیست را مطرح کرد و در همین سالن اعلام کرد دولت من، دولت محیط‌زیست است و منشوری را ابلاغ کرد که یک بخش آن به محیط‌زیست می‌پردازد، اما فراموش نکنیم که محیط‌زیست نه فقط در آن یک بخش که در تمامی مواد دیگر هم جاری است؛ مگر می‌شود جایی که صحبت از اشتغال می‌شود، محیط‌زیست در میان نباشد و وقتی عدالت مطرح می‌شود، به عدالت بین‌نسلی توجه نکنیم.

معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط‌زیست با تأکید بر اینکه در این زمینه باید آموزش صورت بگیرد، گفت: اولین آموزش، دانستن حقوق است. در بحث حقوق شهروندی، فصل مربوط به محیط‌زیست، چهار ماده آمده که اولین آن، اصل ۵۰ قانون اساسی است، ماده بعدی، داشتن عناصر حیاتی سالم است، ماده سوم مسئله ارزیابی زیست‌محیطی است و ماده چهارم به دیپلماسی محیط‌زیست اختصاص دارد.

مجابی پیشنهاد کرد: منشور حقوق شهروندی یک بیانیه رئیس‌جمهور است برای آنکه با تغییر دولت، رویکرد به این منشور تغییر نکند، شاید بهتر باشد به مصوبه دولت تبدیل شود تا تغییر و نسخ آن هزینه داشته باشد. پیشنهاد دوم آنکه باید تنقیح قوانین صورت بگیرد. اگر سیاست‌های کلی و این منشور در قانون جا نگیرد، نمی‌تواند تسری پیدا کند.

وی در پایان پیشنهاد بعدی خود را این‌گونه مطرح کرد که باید دادخواست حقوق شهروندی داشته باشیم. اگر حق شهروندی کسی ضایع شد، باید به کجا شکایت کند؟ اگر قرار است حق شهروندی پیگیری شود، باید ساختار مناسب آن هم طراحی شود. دانستن حقوق محیط‌زیست برای مردم لازم است که در این میان خصوصاً با جهانی شدن و سرعت و شتابی که با آن روبرو هستیم، نقش رسانه‌ها بی‌نظیر است. تمامی رسانه‌ها از جمله دیداری، شنیداری، مکتوب و مجازی می‌توانند در حفظ محیط‌زیست کمک کنند. ما شروع کار را بر آموزش و پرورش گذاشتیم و معتقدیم باید کار را از زیربنا آغاز کرد.