مخالفت جمعی از استادان دانشگاهها با اجرای طرح تنفس جنگل های هیرکانی

به گزارش ایرنا مجلس شورای اسلامی 23 دی ماه توقف بهره برداری صنعتی از جنگل های شمال کشور را تصویب کرد.
چند تن از استادان و عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی ساری و گرگان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفتند: طرح استراحت جنگل و یا همان تنفس جنگل ممکن است ممنوعیت قطع و بهره برداری از درختان را دنبال کند اما توقف را بوجود نخواهد آورد.
آنان بیان داشتند: تغییر کاربری اراضی، بهره برداری بی رویه، تجاوز از سوی دامداران، سند سازی برای ساختن ویلا، جاده سازی، انتقال خطوط لوله های نفت و گاز، فشار دام، آتش سوزی و قاچاق چوب از مهمترین عوامل تخریب جنگل های شمال است که این عوامل با طرح استراحت جنگل متوقف نخواهد شد.
محمد امینی عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و رئیس جامعه جنگلبانی مازندران گفت: امروز پس از 60سال سابقه جنگل داری علمی در ایران به ویژه در شمال کشور ، مصوبه بدون کارشناسی طرح تنفس جنگل مطرح شده است.
وی اضافه کرد: تغییرات و تحولات با تکامل مدیریت تحقیقاتی در علم جنگل شناسی و جنگل داری شمال بوجود آمده است ،اما افرادی که آشنایی مختصری با منابع طبیعی و محیط زیست دارند ،تعطیلی طرح های جنگل داری را مطرح کرده اند.
وی با بیان اینکه 50درصد عرصه های جنگلی شمال کشور فاقد طرح های جنگل داری است، تصریح کرد: بیشترین تصرف و تخریب ، آتش سوزی و عوامل تهدید کننده دیگر در جنگل ها در مناطقی که فاقد طرح جنگلداری است، مشاهده می شود.
امینی اضافه کرد: کمترین تغییر کاربری و تصرف و تجاوز نیز در عرصه هایی که دارای مجریان طرح جنگلداری هستند را داریم.
وی در عین حال اظهار داشت: ادعای بدون نقص بودن طرح های جنگلداری را نداریم اما طرح استراحت کامل جنگل های شمال فقط عوامل تخریب و تجاوز به عرصه های طبیعی شمال را دو چندان می کند.
وی با اشاره به این نکته که حفاظت از جنگل در مناطق فاقد طرح باید متمرکز شود ، ادامه داد: طرح های جنگل داری با نظارت عالیه سازمان جنگل ها و بر اساس تکالیف و تعهدات کارشناسی مجریان طرح در حال انجام است.
امینی گفت: هر گونه فعالیت در جنگل های شمال که داری مجری طرح جنگل داری است، با برنامه ریزی و بر اساس مصوبه عالی شورای جنگل انجام می شود.
این استاد دانشگاه گفت: ما طرفدار بهره برداری نیستیم ، طرفدار حفاظت و پرورش جنگل هستیم و مقادیری که برای نیاز جامعه برداشت می شود، بر اساس علم جنگل شناسی است.
امینی بیان داشت: سالانه چهار میلیون متر مکعب چوب برای سوخت حاشیه نشینان جنگل های شمال برداشت می شود، درحالی که برداشت چوب در طرح های جنگل داری ،حدود یک دهم این مقدار است.
وی ادامه داد: دولت از سال 1382 تصمیم به جایگزینی سوخت حاشینه نشینان جنگل های شمال گرفته است و موظف به اجرای طرح حد نگاری و یا طرح کاداستر برای مشخص کردن مرز مالکیت مردم با اراضی ملی شد اما این تعهدات دولت در کمترین سطح عملیاتی شده است.
وی گفت: هنوز سالانه شش میلیون واحد دامی در جنگل های شمال چرا می کنند ، در حالی که یکی دیگر از تعهدات دولت خروج دام از جنگل ها بوده است.
وی گفت: در حالی که نیمی از جنگل های شمال فاقد طرح های جنگلداری است ، دولت نتوانسته است مقوله حفاظت را به درستی انجام دهد ، اما با مصوبه اخیر مجلس و خلع ید کردن بهره برداران به عنوان مجریان طرح جنگلداری ، به طور یقین تمام جنگل ها رها خواهد شد ، چراکه سازمان های جنگل ها نیروی کافی برای حفاظت نداشته و دولت قادر به تامین اعتبار مورد نیاز برای حفاظت نیست.
امینی ادامه داد: بر اساس اظهارات سازمان های جنگل ها ،سالانه 350میلیارد تومان برای حفاظت از جنگل های شمال اعتبار نیاز است.
**استراحت جنگل و پیامدهای آن برای صنایع چوبی
دکتر حسین رسالتی استاد دانشگاه منابع طبیعی ساری گفت: : اگر طرح های جنگل داری متوقف شود به دلیل محدودیت واردات قرنطینه ای چوب ، صنایع چوبی دچار چالش جدی خواهند شد.
وی با بیان اینکه طرح تنفس جنگل فقط مشکلات صنایع چوبی و بحران حفاظت از جنگل را بیشتر می کند، افزود: ما استادان دانشگاه در رشته تخصصی منابع طبیعی هوادار بهره برداری از جنگل نیستیم اما اگر طرح های جنگل دارای متوقف شود، عوامل تخریب و تجاوز به عرصه های طبیعی دو چندان می شود.
وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر عرصه هایی که دارای مجری طرح جنگلداری هستند، علاوه بر حفاظت علمی و اصولی ،بهره برداری علمی با نظارت سازمان جنگل ها صورت می گیرد و در واقع طرح جامع جنگل داری برای توسعه و تضمین چنگل های هیرکانی است.
وی واژه استراحت جنگل را من درآوردی از سوی برخی غیر کارشناس توصیف کرد و بیان داشت: بهترین شیوه مدیریت در جنگل ، اجرای طرح جامع جنگل داری است چراکه جنگل کاری، حفاظت ، احیاء و جاده سازی در آن به روش اصولی دیده می شود.
وی اظهار داشت: بهره برداری قطع شود صنایع چوبی به عنوان صنعت بزرگ که نقش مهمی در ایجاد اشتغال و درآمد ناخالص ملی دارد ، با چالش جدی مواجه می شود.
وی گفت: ایران همچنان با مشکل واردات قرنطینه ای چوب کاغذ باطله مواجه است و به طور یقین بحران در این بخش را خواهیم داشت.
وی گفت: مدیریت جنگل ،رها کردن جنگل نیست و مجریان طرح های جنگل داری بهترین افراد در امر حفاظت هستند.
دکتر شعبان شتایی عضو هیات علمی علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان نیز گفت: برای حفظ و حراست باید مدیریت تعریف شود و مدیریت بر عرصه های ملی جنگل های شمال در قالب طرح های جنگلداریکه سابقه 40 ساله دارد.
وی با بیان اینکه علم جنگلداری و جنگل شناسی درشمال به اندازه کافی رشد کرده است، ادامه دد: حفظ اصول و عملیاتی کردن اقدامات در مدیریت جنلگداری ضروری است.
وی با بیان اینکه کلمه بهره برداری به عنوان مافیا بکار گرفته می شود و بهترین واژه در برش حفاظتی و پرورشی است، ادامه داد: در طرح جنگل داری اصول و اقدام وجود دارد و از اقدام های مهم برش های حفاظتی و پرورشی است.
وی گفت :حفاظت صرف نمی تواند جنگل های هیرکانی را حفظ کند چون باید اقدام شود.
وی شرائط جنگل های شمال را ناپایدار دانست و گفت: دام، قاچاق چوب و تامین چوب برای مصارف روستایی و حاشیه نشینان همواره وجود دارد و طرح های دولتی نتوانسته این مشکلات را حل و فصل کند.
این استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان با اشاره به اینکه هدف طرح استراحت جنگل پرانتز باز است ، گفت: به نظر می رسد استراحت جنگل ممنوعیت قطع و بهره برداری است و به دنبال توقف نیست.
وی خاطر نشان کرد: با ممنوعیت بهره برداری ،حذف علم جنگل داری و جنگل شناسی بوجود می آید و رشته های جنگل داری در دانشگاه تعطیل می شود.
وی گفت: همه می دانیم که طرح های جنگل داری کمترین دست اندازی را داشته اند و هر جا که طرح های جنگل داری اجرا شد، مدیریت حفاظت و پیشگیری از تغییر کاربری را داشته ایم.
وی توضیح داد: هدف از برش در طرح های جنگلداری تجاری و صنعتی نیست چرا که بر اساس اصول علمی صورت می گیرد.
**طرح استراحت جنگل شمال کلاف سردرگم
مجید لطفعلیان عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی ساری مصوبه اخیر مجلس را خطا و اشتباه بزرگ توصیف کرد و گفت: مصوبه 23دی ماه مجلس مبنی بر توقف بهره برداری صنعتی از جنگل ها ،ده ها خطرات را در پی دارد.
وی معلق قرار دادن طرح های جنگل داری بزرگترین چالش طرح استراحت جنگل دانست و گفت: نیمی از جنگل های شمال فاقد طرح های جنگل داری است و بر اساس این مصوبه طی سه سال مجریان باید بیرون بروند ،پس حساب کنید با لغو این قرار داد ها مجریان بیرون می روند و تخریب جنگل های هیرکانی با شدت بیشتری انجام می شود.
وی با طرح این سئوال که چرا آنان برای جنگل های فاقد طرح های جنگل داری کاری نکرده اند؟ افزود: این طرح کلاف سر درگمی است که سازمان های جنگل ها و نمایندگان بدون کارشناسی به آن تن دادند.
وی ادامه داد: البته وقتی اصول تخصصی در سازمان های دولتی رعایت نمی شود و نمایندگان وارد مساله تخصصی می شوند ،تبعات آن نیز غیر قابل کنترل می شود.
وی تصریح کرد: متاسفانه بی لیاقتی مدیران سازمان ها به این مسائل دامن می زند چراکه افراد غیر متخصص وارد می شوند و مجلس نیز تصمیم غلط می گیرد.
این استاددانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری توقف بهره برداری به لحاظ علمی مورد قبول متخصصین این رشته نیست، گفت: شکلی که این مصوبه برای اجرا دارد ،نیاز به بودجه است که در دسترس نیست و شکست برنامه استراحت جنگل قطعی است.
وی گفت: امروز پیامدهای خطا در عملکرد خروج دام از جنگل را در اتش سوزی عامل انسانی می بینیم و به طور یقین استراحت جنگل به چنین مشکلات به ویژه تصرف و قاچاق را چندین برابر می کند.
وی گفت: به دلیل تامین نکردن اعتبار لازم تعداد دام های جنگلی و برداشت چوب جنگلی برای سوخت بیشتر شده است.
**پیشروی به سمت عرصه های ملی در شمال
دکتر رامین رحمانی عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان با طرح این سوال که آیا طرح های جنگل داری که مصوبه توقف آن صادر شده است، عامل تخریب است؟، گفت: برش حفاظتی و پرورشی در طرح های جنگلداری همراه با زاد و ولد درختان است.
وی اضافه کرد: جای بسی تاسف است که در طرح تنفس جنگل به هیچ عنوان برای تعهدات دولت مبنی بر خروج دام از جنگل ،واگذاری اراضی و تغییر کاربری با هدف توسعه صنعت و تولید ، تامین سوخت حاشیه نشینان و حفاظت چیزی مطرح نشده است.
وی با بیان اینکه پیشروی زمین های دارای مالکیت به سمت عرصه های ملی در عرصه های جنگلی فاقد طرح جنگلداری به وضوع قابل مشاهده است، گفت: اگر جرات دارید بگویید که حاشیه نشینان جنگل نباید چوب از جنگل برای سوخت برداشت کنند،آیا می توانید بگویید که شما باید یک شب در سرما بخوابید؟ آنان همان چوب را چماق می کنند.
وی با بیان اینکه استراحت جنگل عوامل موثر از حفاظت از جنگل را کنار گذاشته است، بیان داشت: با توجه به شرائط کنونی بودجه دولت ، این تعهدات دولت به سادگی قابل اجرا نیست.
وی گفت: سازمان برنامه بودجه بر اساس برنامه مشخص تامین اعتبار می کند ، در حالی که در طرح تنفس جنگل های شمال برنامه ای وجود ندارد.
وی ادامه داد: جنگل های شمال قطعه قطعه آن نیاز به برنامه خاص خودش را دارد و با طرح استراحت جنگل چالش ها چندین برابر می شود.
آمارهای تخریب جنگل در کشور بسیار نگران کننده است، این آمارها نشان می دهد تا نیم قرن پیش وسعت جنگل های هیرکانی در شمال کشور 6.5 میلیون هکتار بوده اما اکنون به 1.9 دهم میلیون هکتار رسیده است که از این میزان هم 800 هزار هکتار آن مخروبه است، البته این وضعیت فقط شامل جنگل های شمال کشور نیست بلکه در کل جنگل های کشور دیده می شود.
میزان عرصه های جنگلی شمال کشور 1.9 میلیون هکتار است که بیش یک هزار و 35گونه جنگلی در این مناطق یافت می شود.
در ادامه این روند مسوولان به این نتیجه رسیدند که جنگل های کشور نیاز به استراحت دارد از این رو طرح 'تنفس جنگل' را مطرح کردند و نمایندگان مجلس شورای اسلامی دولت را مجاز کردند بهره برداری تجاری و صنعتی از چوب جنگل های شمال از ابتدای سال چهارم اجرای برنامه ششم توسعه ممنوع کند.
از مجموع مساحت عرصه های طبیعی استان مازندران یک میلیون و 187 هزار هکتار زیر پوشش منطقه ساری است که 794 هزار هکتار آن جنگل، 387هزار هکتار مرتع و پنج هزار و 500 هکتار هم پارک های جنگلی است.
خبرنگار: سید رضا هاشمی کروئی ** انتشار دهنده:سید محسن حسن نیا
6990/1899